YeniŞafak muharriri Taha Kılınç bugünkü yazısında orucun, doğudan batıya, zenginden yoksula, refah ve huzur içinde yaşayandan iç savaşa sürüklenenine, hülasa tüm Müslümanları ortak bir paydada buluşturan nadide bir ibadet olduğuna değindi. Bu sebeple Kılınç, İslam dünyasına “oruç coğrafyası” da demeyi tercih ettiğini aktardı. Ramazan’ı nasıl kıymetlendirmemiz gerektiği noktasına ışık tutan Kılınç’tan çok özel bir yazı.
İşte YeniŞafak müellifi Taha Kılınç’ın “oruç coğrafyası” başlıklı yazısının tamamı;
Müslümanların yaşadığı geniş coğrafyanın hâl-i pürmelâline bakıp, “İslâm dünyası diye bir yer var mı nitekim?” sorusunu soranlar bugün giderek çoğalıyor. Bunlardan birtakımı samimi ve gidişata dair kaygılı, birtakımı ise görüntüye karşı müstehzi ve niyetsiz. Uzun yıllardır bu coğrafyayı birçok açıdan ve farklı taraflarıyla izlemeye çalışan ben ise, her yıl ramazan ayı başlarken yanıtımı yine buluyorum: Evet, İslâm dünyası diye bir yer var; bu dünya, orucun tutulduğu ve heyecanının hissedildiği her yer. Hatta İslâm dünyasına bu açıdan “oruç coğrafyası” bile diyorum ben.
Oruç, farklı bir halde, Müslümanlar ortasında İslâm’ın en çok istek gören buyruğu. Yalnızca Türkiye’de değil, İslâm dünyasının her yerinde ve Müslümanların yaşadığı her bölgede, oruca teveccüh öteki ibadetlere yönelişten daha fazla. Namazını nizamlı kılmayan, zekât vb. malî yükümlülüklerden yan çizen, tesettüre riayet etmeyen, haccı erteleyen, İslâm’ın ekonomik alandaki yasaklarına karşı lâkayt davranan milyonlarca Müslümanın, ramazan orucunu sektirmeden tuttuğuna şahit olunuyor. Yüzyıllar ötesinden günümüze, bir geleneği de beraberinde getiriyor zira oruç. Beşere sımsıcak aile bağlarını, çocukluğun masumiyetini, eskinin yerine hiçbir şey konulamayacak anılarını, yerle yeksân olmuş yerleri ve çoktan atına binip yükünü tutmuş hoş insanları hatırlatıyor. Oruç, yalnızca bir ibadet olarak yorumlanmıyor; tıpkı vakitte bir kültür ve aidiyete de dönüşüyor hafızalarda.
Ta Mağrib’den Uzakdoğu’ya, kuzeyiyle-güneyiyle Amerika’dan Avrupa’ya kadar, Müslümanların var olduğu bütün ülkelerde, oruç, eda ediliş biçimiyle de neredeyse tek ortak paydayı oluşturuyor. Abdest, namaz, hac, zekât vb. birçok ibadet çok çeşitli içtihatlarla kimi yorum farklarına ve tatbikatta nüanslara mevzu olurken, oruç son derece kolay ve eşitleyici. Ramazanın başlangıç ve bitişiyle ilgili görüş ayrılıklarını istisna edersek, orucu bütün Müslümanlar birebir biçimde ve sadelikte tutuyor.
Birbirinden çok farklı siyasî sistemlere ve idare yollarına sahip olan İslâm ülkelerini bir uçtan bir uca kuş bakışı seyretsek, hepsini birebir çatı altında toplayan şey de yeniden oruç. Refah ve huzur içinde yaşayanından iç savaşa sürüklenenine, düşman işgaliyle yüzleşeninden ekonomik krizlerle boğuşanına, Müslüman yüreklerin hepsinin buluştuğu, ortadaki ayrışma ve ihtilâf noktalarının kaybolup gittiği, birbirine düşman ülkelerin bile tıpkı safta dizildiği bir ibadet oruç. Etnik, mezhebî, bölgesel, tarihî… hiçbir çatlağı bünyesine kabul etmeyen, herkesi karşısında temel duruşa geçiren bir ibadet.
“Oruç coğrafyası”nın ana damarlarını böylelikle ortaya koymaya çalışmışken, Sezai Karakoç’un oruç yazılarını topladığı Samanyolunda Ziyafet isimli enfes kitabından şu alıntıyı yapmazsam, yazım eksik kalır:
“Ve orucun da iftarı vardır. Oruç, mü’minin kalbinde iftar eder. Onun sofrasında, işte saydığımız, göğe mahsus yiyecekler bulunur.
Yalnız, insan orucu özlemez. Oruç da insanı özler. Ramazan ayı gelince, sıla-i rahm edenler üzere, meleklerin bile önünde eğildiği beşere koşar. Oruç, beşere acıkır ve koşar gelir.
Oruç geldi, öyleyse oruca yiyecek taşımalı, su sunmalı, orucun lâmbasını yakmalı, örtüler atmalı üzerine, ki geldiğinden daha varlıklı gitsin. Verdiğinden daha çok alsın. Yanına gideceği eski oruçlara katacağı, söyleyeceği çok şeyler bulunsun. Çağımız Müslümanlarının portresini eski çağ mü’minlerinin portrelerinin yanına çizecek ya, bizim o denli bir portremizi çizsin ki, ileride gün olur ki o portreyi bize gösterirler, utanmayalım ondan o vakit.
Oruç geldi, ondan bize ölümsüz bir şeyler katılacak demektir. Giderken, bizden de ona ölümsüzleşecek birkaç şey katılmalı.”
Sezai Karakoç bu satırları 1967’de yazmış, yani tam 54 yıl evvel. Her ramazan olduğu üzere tekrar oruç yazılarına göz atarken, ramazan ayının aslında içinde yaşadığımız hayatın hoyratlığı ve vaktin yıpratıcılığı karşısında ne kadar büyük bir kaçış imkânı olduğunu Karakoç’un satırlarıyla tekrar kavrıyorum. Böylelikle “oruç coğrafyası”ndaki her bir Müslüman yürek için ramazanın sadece bir yükseliş ve arınma fırsatı değil, birebir vakitte bir konuk ağırlama ve meskene çeki-düzen veriş mevsimi olduğunu da aklıma getiriyorum. Yılda bir sefer gelen, kolay beğenen fakat mesken sahibinden de ihtimam bekleyen, pek değerli bir misafir…
Haber7
