Gazne Devleti 963-1186 yılları ortasında Maveraünnehir, Afganistan, Hindistan’ın kuzeyi ve Horasan’da karar süren birinci Türk islam devletlerinden biri olarak karşımıza çıkıyor. Devletin kurucusu olan Alp Tekin (Alp Tigin) Horasan genel valisi vazife yapmıştır. Devlet 963 yılında Alp Tekin tarafından kurulmuş ve 1187 yılında Afgan kökenli olan Gurlular tarafından yıkılmıştır.
GAZNE DEVLETİ KURULUŞU (GAZNELİLER)
Sebükteginiler olarak bilinen Gazne devletinin kurucusu olan Alp Tekin (Alp Tigin) devleti kurmadan önce Horasan genel valisi olarak misyon yapıyordu. Ancak Samanilerin hükümdarı olan Mansur ile ortasında gerçekleşen uyuşmazlıkların akabinde misyonundan ayrılıp Belh kentine yerleşmiştir. Mahsur ise kendisine yaptığı davranışlarından dolayı Alp Tekin’in üzerine güçlü askeri birlikler göndermiştir. Mansur’un birliklerine karşı direnen Alp Tekin galibiyeti kazanmıştır. Alp Tekin’in yeni planı ise Buyruk Lavik idaresinde olan Gazne kentini ele geçirmek olmuştur. Alp tekin planını uygulayarak Gazne kentini ele geçirip 963’te Gazne devletini kurdu.
GAZNE DEVLETİ YIKILIŞI (GAZNELİLER)
Gazneli Mahmut’un 1030 yılında mevti üzerine yerine geçen Sultan Mesut Selçuklu tehlikesinin artmasına karşın, O Kuzey Hindistan’a sefer düzenledi. Sonrasında Dandanakan Savaşı ile karşı karşıya gelen Gazneliler büyük bir mağlubiyete uğradı. Topraklarını kaybeden Gazneliler Hindistan’a çekilmek zorunda kaldı. Devlet Sultan İbrahim vaktinde 1059 yılında Selçuklu hâkimiyetine girdi ve 1187 tarihinde Afgan asıllı Gurlular tarafından yıkıldı.
GAZNELİLERİN HÜKÜMDARLARI
Gaznelilerin 223 yıllık mühlet içerisinde idareye gelen hükümdarlarının listesi;
1) Alp Tegin (961-962)
2) Ebu İshak İbrahim (962 – 965)
3) Bilge Tegin (965 – 971)
4) Piri Tegin (971 – 976)
5) Sebük Tegin (976 – 996)
6) İsmail (996 – 997)
7) Gazneli Mahmud (997 – 1030)
8) Celalu’d Devle ve Cemalu’l-Ebu Ahmed Muhammed (? – 1041)
9) I.Sultan Mes’ud (1030 – 1040)
10) Sultan Mevlud (1040 – 1048)
11) II.Sultan Mes’ud (1048 – 1049)
12) Sultan Ali (1049 – 1051)
13) Sultan Abdürreşid (1051 – 1052)
14) Sultan Tuğrul (Mütegallibe) (1052 – 1053)
15) Sultan Ferk-Zad (1053 – 1059)
16) Sultan İbrahim (1059 – 1099)
17) III. Sultan Mes’ud (1099 – 1115)
18) Sultan Şir-Zad (1115 – 1116)
19) Sultan Arslan Şah (1116 – 1117)
20) Sultan Behram Şah (1117 – 1152)
21) Sultan Husrev Şah (1152 – 1160)
22) Sultan Husrev Melik (Melik Şah) (1160-1187)
Haber7
