ABD’nin ticari ortaklarına baskı yapmak için dolar silahını kullanması, dünyayı harekete geçirdi. Rusya, Çin ve Hindistan başta olmak üzere dünyanın en büyük ticari güçleri, muahedeleri lokal para üniteleri üzerinden imzalamak için çalışmalarını sürdürüyor.
ABD yaptırım ve ekonomik taarruzlarına karşı durmak isteyen idareler, ulusal para ünitesi kullanımını yaygınlaştırarak ABD’nin baskı aracı olarak kullandığı doların tesirini kırmayı hedefliyor.
Rusya ve Çin’in bu çalışmaları, birinci meyvesini verdi. Yalnızca 4 yıl önceye kadar 2 ülke ortasındaki ticaretin yüzde 90’ından fazlası dolarla yapılırken, bu sayı 2020’nin birinci çeyreğinde birinci defa yüzde 50’nin altına düştü.
Izvestia’ya nazaran, bu oran 2018’de yüzde 75’e kadar gerilerken, artık yüzde 46’ya düştü. Ticaretin yüzde 54’ünün dolar dışı (Çin yuanı yüzde 17, avro yüzde 30 ve ruble yüzde 7) para üniteleriyle gerçekleşti.
Uzmanlar, doların milletlerarası ticaretteki rolünün azalmasında, ABD ile Çin ortasındaki ticaret savaşının tesiri olduğunu belirtiyor.
TÜRKİYE DE DESTEKLİYOR
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Aralık 2019’da “Kuala Lumpur Tepesi Kalkınmanın Önceliği ve Sınamalar” temalı yuvarlak masa toplantısının ‘Milli Egemenliğin Kazanılmasında Kalkınmanın Rolü’ başlıklı oturumunda bahse ait açıklamalarda bulundu.
Erdoğan buradaki konuşmasında ulusal para üniteleriyle ticaretin değerine dikkat çekerek, ‘Birlikte ne yapabiliriz sorusuna odaklanmamız gerektiğine inanıyorum. Malumunuz, bir müddettir ikili ticaretimizi döviz baskısından kurtarmamız gerektiğini daima tabir ediyoruz. Yabancı paralarla ticaret yerine ulusal paralarımızla ticaretin kıymetine dikkati çekiyoruz. Kendi ödeme sistemlerimizin olmayışı finans piyasalarımızı şoklara ve manipülasyonlara karşı kırılgan hale getiriyor.” dedi.
Erdoğan, ‘Bunu engellemek maksadıyla Rusya, Çin, Brezilya üzere ülkelerle alternatif ödeme sistemleri geliştirmeye çalıştıklarını belirten Erdoğan, “Ticaret savaşlarının konuşulduğu bir devirde ulusal paralarla ticaret sıkıntısı aciliyet kazanmıştır. Şimdiye kadar epey başarılı sonuçlar aldığımız bu hususta sizlerle bir arada çalışmaya hazırız.” sözünü kullandı.
RUSYA-ÇİN TEŞEBBÜSÜ
Bu teşebbüsler kapsamında Haziran 2019’da, Rusya Maliye Bakanı Anton Siuanov ve Çin Halk Bankası Lideri Yi Gang, karşılıklı ödemelerde dolar yerine ulusal para ünitesine geçiş yapmak üzere hükümetler ortası bir mutabakat imzaladı.
Rus yetkililerden yapılan açıklamada, Rusya ile Çinli işletmeler ortasındaki ticari alakalarda, ulusal para üniteleri ödemeleri için yeni sistemlerin esasen geliştirildiği belirtilmişti.
Ocak ayında, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov Moskova’nın “kademeli olarak dolarsız ticarete yönelik siyasetini sürdürdüğünü” ve mümkün olan yerlerde ulusaş para ünitelerinde muahede yapmak istediğini açıkladı.
Lavrov, doları kaldırma teşebbüsünü, ‘ABD iktisat siyasetinin öngörülemezliğine objektif bir yanıt’ formunda niteledi.
Lavrov, Washington’un doların ‘dünya para birimi’ statüsünü açıkça berbata kullandığını lisana getirdi.
Haber7
