Bilkent Üniversitesi Ulusal Nanoteknoloji Araştırma Merkezi (UNAM) Öğretim Üyesi Doç. Dr. Urartu Şeker ve takımı, sentetik biyoloji ve ileri genetik mühendisliği prosedürlerini kullanarak koronavirüs tespiti için aygıt geliştirdi. Üretime hazır hale getirilen aygıt ile ilgili konuşan Doç. Dr. Şeker, “Bu test PCR’a salt bir alternatif değil ancak onun kadar iyi bir teknik olduğunu düşünüyoruz. Bizim makinemizde, içerisine örneklerinizi koyduktan yaklaşık 40-45 dakika sonra orada ‘renk oluştu mu oluşmadı mı’ halinde, var-yok testi üzere düşünebileceğiniz sistem var” dedi.
UNAM Öğretim üyesi Doç. Dr. Urartu Şeker ve 8 şahıstan oluşan takımı, sentetik biyoloji ve ileri genetik mühendisliği usullerini kullanarak koronavirüs tespiti için PCR usulüne alternatif bir sistem geliştirdi. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu’nun (TÜBİTAK) desteklediği projeyle sentetik biyolojiyle geliştirilen teşhis sistemi, 3B teknolojisiyle aygıta çevrildi. Hastalardan alınan örnekler, aygıta konulmasının ardından yaklaşık 40-45 dakika sonra şayet yeşil renk yanıyorsa Covid-19 tanısı konuluyor. Çok sayıda hastadan alınan örneklerle validasyonu tamamlanan cihaz, üretime hazır hale getirildi.
Doç. Dr. Şeker, yaptığı açıklamada, PCR’daki gibi virüsün RNA’sını tanımakla ilgili bir yöntem kullandıklarını belirterek, “Virüsün RNA’sını tanımak için sentetik biyoloji yolları kullanarak geliştirdiğimiz RNA anahtar sistemi var. Burada, virüsün genomundaki bilgiyi saklayan RNA molekülünün üzerinde bazı bölgeler var. O bölgelerden yaklaşık 2 adedini gördüğü vakit RNA anahtarı açılıyor. Burada virüs, anahtar vazifesini görüyor. Virüs anahtarın içerisine girdiği zaman ‘yeşil floresan proteini’ ismi verilen bir protein üretiliyor. Bu protein üretildikten sonra da virüsün varlığı ile ilgili bilgi sahibi olabiliyoruz. Bu şu anda ‘tamamlandı’ diyebileceğimiz basamakta. Hasta örnekleri ile ilgili çalışmalar, uzun vakittir yapıyorduk. Onlarla ilgili büyük bir kısmını bitirdik. Şu anda prototip olarak ve sonrasında da süratlice üretime geçecek düzey gelmiş durumdayız” dedi.
‘PCR’DEN DAHA HIZLI’
Koronavirüs varlığının belirlenmesi için çok acil ve süratli testlere muhtaçlık olduğunu vurgulayan Doç. Dr. Şeker, bu testlerin emniyetli ve yanlışsız sonuç vermesi gerektiğini söyledi. Şeker, “O bakımdan bu test PCR’a salt bir alternatif değil ancak onun kadar iyi bir teknik olduğunu düşünüyoruz. PCR’dan bir evre daha önde olduğu kısım ise şu; PCR’da kullanılan makineler alıp, meskene koyabileceğiniz cinste makineler değil. Bunu kullanmak ve sonuçlarını kıymetlendirmek için uzmanlığa gereksiniminiz var. Bizim makinemizde, içerisine örneklerinizi koyduktan yaklaşık 40- 45 dakika sonra orada ‘renk oluştu mu oluşmadı mı’ halinde, var-yok testi üzere düşünebileceğiniz sistem var. Buradaki en büyük problemlerden biri kişinin kendinden örnek alması. Cihazın tükürükle direkt çalışılabilir hale getirilmesi için optimizasyon evremiz var. Bu çalışılıp, bütün doğruluğu gösterildikten sonra havalimanlarında, toplu girilen alanlarda PCR’dan daha hızlı şekilde bir sistem ortaya koymuş olacağız. En büyük avantajlardan bir tanesi de bu test, istediğimiz verimlilikte üretimi ve dağıtımı yapıldıktan sonra insanların günlük hayatlarına girebilecek düzeylere getirilebilir” diye konuştu.
Haber7
