Endokrinoloji Uzmanı Doç. Dr. Feyzi Gökosmanoğlu, “Tiroit bezi hastalıkları (guatr) ülkemizde yalnızca Karadeniz Bölgesi’nde değil tüm bölgelerimizde sık görülüyor. Bunun ülkemizde böylesine ağır görülmesinin en kıymetli nedeni iyot ve selenyum eksikliğidir. Evvelce ülkemizde guatr sebebi olarak düşünülen karalahana, turp, şalgam, kabak, karnabahar üzere sebzelerin tüketilmesinde guatr açısından sakınca yoktur” dedi.
Günlük 100-150 mg iyot alınmalı
İyot eksikliğinin göğüs kanseri ve kalp damar hastalıklarına da sebep olabileceğini söyleyen Medicana Int. Samsun Hastanesi Endokrinoloji Uzmanı Doç. Dr. Feyzi Gökosmanoğlu, “İyot eksikliği en sık iyotlu tuz kullanmayanlarda görülür. İyot eksikliğinin nedenleri ortasında ender deniz eserlerinin tüketilmesi, hayvansal besinler tüketimindeki eksiklik, brokoli, karnabahar, Brüksel lahanası ve soya içeren besinlerin tüketilmesi; ayrıyeten besinlerin çiğ tüketilmesi ve sigara içmek sayılabilir. Günlük iyot alımını dengelemek için iyotlu tuz tüketimi çok değerlidir ve ihmal edilmemelidir. Günlük ortalama 100-150 ug alınması gereken iyot, molekülleri bedende çok kıymetli olan tiroit hormonlarının üretiminde kullanılır. Tiroit hormonları o kadar değerlidir ki zeka gelişiminden, büyümeye, bağışıklık sisteminden, sindirim sistemine kadar birçok değerli yapıyı denetim eder” diye konuştu.
Guatr ve hipotiroide dikkat
Sağlıklı beslenme açısından, alınan besinlerin tüketim ölçülerinin değerli olduğunu, bunların ortasında yer alan iyodun eksikliğinin guatr ve hipotiroidi üzere kıymetli sıhhat meselelerine neden olabildiğini anlatan Dr. Gökosmanoğlu, “Vücuttaki büyüme ve gelişmeden beyin ve hudut gelişimine kadar sorumlu olan iyot, tiroit hormonunun imalinde da rol oynar. Birtakım besinlerle alınan iyot, süratli bir formda bağırsaklardan emilerek tiroit hormonu imalinde kullanılır; boynun ön tarafında yer alan kelebek biçimindeki tiroit bezi tarafından tiroit hormonlarına dönüştürülür. İyot eksikliğine bağlı hipotiroidinin belirtileri ortasında, halsizlik, uyku hali, dikkat dağınıklığı, depresyon, kilo almak, ciltte kuruluk, saç dökülmesi, tırnakların çarçabuk kırılması, üşüme, terlemede düzensizlik, eklem ağrıları, ellerde uyuşma, kaslarda kramp, guatr, tansiyonda düzensizlik (yüksek yahut düşük), çocuklarda uzunluk kısalığı ve zeka geriliği, kolesterol düzeyinde artış, gebe kalamama, düşük yapma, adet düzensizliği, bedende şişlik, ödem, gözaltlarında şişlik sayılabilir. Bu tip belirtiler görüldüğünde kesinlikle uzman bir tabibe başvurulmalıdır” biçiminde konuştu.
Yanlışsız iyot tüketimi nasıl olmalı?
Hakikat iyot tüketimi hakkında bilgi veren Doç. Dr. Feyzi Gökosmanoğlu, “İyot en fazla balıklar, istiridye, karides, ıstakoz ve deniz yosunları üzere öbür deniz canlılarında bulunur. Mezgit, ton balığı üzere derin, tuzlu su balıkları ise daha fazla iyot içerir. Sebzelerden ıspanak, şalgam, pazı, kabak, sarımsak ve kuru fasulye bol ölçüde iyot içerir. Meyve olarak çilek de bulunan iyot, süt ve süt eserlerinden de temin edilebilir. Günlük iyot muhtaçlığının yaklaşık yarısı bir kase yoğurt, yüzde 40’ı bir bardak süt, yüzde 20’si ise bir yumurtadan alınabilir. İyot eksikliğini tamamlamak için tuz alımını artırmak yerine bu muhtaçlığın başka besinlerden karşılanması daha gerçek bulunur. Pişirme ile besinlerdeki iyot oranı azaldığı için besinlerin taze tüketilmesi, çok kaynatma ve kızartmaya maruz bırakılmaması gerekir. Yemeğe tuz atılmak isteniyorsa, pişirip soğuttuktan sonra serpmek önerilir. Hamilelerde de iyot desteği şarttır” tabirlerini kullandı.
Haber7
