Dünya Doğayı Himaye Birliği’nin (IUCN) al listesinde bulunan ve nesli tehlike altındaki tipler arasındaki caretta caretta deniz kaplumbağalarının, Akdeniz sahillerindeki en büyük ve en değerli yuvalama meydanı olan Belek sahillerinde, farklı bir gelişme yaşandı.
EKAD tarafından 1999 yılında başlatılan çalışmalarla 30 kilometrelik sahilde her yıl mayıs sonu başlayıp eylül birinci haftasına kadarki süreçte caretta carettaların yuvalarının oluşması, yavruların yuvalardan çıkışı, tüm bu süreçte muhafaza altında tutulmaları ve raporlanması üzere çalışmalar yapılıyor. Bu yıl 21’inci yılına giren EKAD gönüllüleri, büyük sürprizle karşılaştı.
TR-A 0060 NUMARALI CARETTA
Caretta carettaların hayatlarını izlemek emeliyle markalama çalışması yapan EKAD gönüllüleri, 21 yıl evvel ‘TR-A 0060’ numarasıyla markalan ergin caretta carettayla 21 yıl sonra birebir kumsalda karşılaştı. EKAD Yöneticisi, Hacettepe Üniversitesi’nden Dr. Ali Fuat Canbolat, Belek’te birinci çalışmalara 1999’da başladıklarını belirterek, “Çok enteresan oldu. 1999 yılında yerde markaladığımız bir bireyi tekrar Belek kumsalında yuvalarken bulduk. Bu şahsen benim gördüğüm, ergin bir dişinin en uzun periyodik tekrar tıpkı kumsala gelişi oldu” dedi.
40 YAŞIN ÜSTÜNDE
Umumide 3-4 yahut 6-7 yıl sonra gelen markalanan bireylere rastladıklarını anlatan Dr. Canbolat, “Ama 21 yıl sonra gelmesi bize nispeten enteresan geldi ve mutlu etti. Çok uzun bir mühlet zira. 15-20 yılda yavruların erginleştiğini düşünürsek ve birinci ergin olarak yuva yaptığını hesaplasanız bile aradan geçen 40 yıllık devir var. O, yaşıyla ilgili de bize haber veriyor. Muhtemelen 40 yaşın üzerinde. 20 yıl sonra tekrar kumsala geliyor olması çok memnuniyet verici. Tabiatın kısmen de olsa hala iyi noktalarda olduğunu gösteriyor” diye konuştu.
3 BİNE YAKIN CARETTA MARKALANDI
1999’dan bu yana A, B ve C serisi olmak üzere 3 bine yakın yetişkin dişi carettanın markalandığını belirten Dr. Canbolat, “Markalamada emelimiz şu; sonuçta göç eden canlılar, yuvalama yaptıktan sonra kışlama ve beslenme için denize, farklı meydanlara gidiyor ya da farklı yerlerde yuva yapabiliyor. Akdeniz’de bu bahisle ilgili çalışan kümeler arasında muhabere kanalımız var. Markaladığımız bireyin hangi kesimlere gittiğine dair haberler toplanıyor. Denizdeki rotaları, beslenme ve kışlanma yerleri ya da öbür yuvalama sahalarına gidiyor mu, onları öğrenmeye çalışıyoruz” dedi.
GPS SİSTEM ÇOK PAHALI
Markaların paslanmaz çelik olduğunu anlatan Dr. Canbolat, “Ekonomik olduğundan çok tercih ediyoruz ancak izlemek, takip etmek çok güç. GPS ile uydu izleme çalışmasıyla takip edilenler de var lakin epey pahalı ve mühleti maksimum pil ömrü nedeniyle 1-2 yıl. Birçok yuvalama kumsalında markalama yapılıyor. Bu dişi carettayla ilgili daha evvel hiç haber gelmedi. 21 yıl evvel markaladığınız bir bireyi tekrar görmek, verdiğiniz emeği de gösteriyor. 21 yıldır bu işle uğraşıyoruz demektir” diye konuştu.
Caretta carettaların 50-60 yıl kadar yaşayabildikleri belirtildi.
Haber7
