Kamuoyunda 15 yıl ve 3600 günle emeklilik olarak bilinen emeklilik hali daima merak edilir. Bu emeklilik için gerekli yaş dışındaki sigortalılık mühleti ve prim ödeme gün sayısı koşullarını sağladıktan sonra istifa ederek kıdem tazminatı alınması konusunda dikkat edilmesi gereken kimi noktalar var. Bu mevzuda Yargıtay’ın verdiği yakın tarihli kararlar personeller için çok kıymetli. Patronların de bu bahiste nasıl hareket etmesi gerektiği kararlarda ortaya çıkıyor.
Yargıtay, daha evvel vermiş olduğu kararlarında 15 yıl, 3600 günle kıdem tazminatı alan bireylerin tekrar çalışmaya başlamaları konusunda dürüstlük unsuruna karşıtlık yoksa ve hakkın berbata kullanılması kelam konusu değilse emekçi lehine kararlar vermişti.
ÇALIŞMA HÜRRİYETİ
15 yıl, 3600 günle emekçiye ödenen kıdem tazminatının genel münasebeti emeklilik için gerekli yaş dışındaki kaideleri sağlaması sonrası yaş kuralını çalışmadan bekleyecek olmasıdır. Bu hak kapsamında kıdem tazminatı alanların tekrar çalışıp çalışamayacağı konusu farklı değerlendirmelere bahis olabiliyordu.
Bu durumdaki emekçiler kısa bir mühlet sonra tekrar çalışmaya başladıklarında tazminatı ödeyen patron “hakkın berbata kullanıldığı” argümanı ile dava açıp tazminat istiyordu. Başka yandan Anayasa’da açıkça yer alan çalışma hürriyeti kapsamında bu bireylerin tazminat aldıktan sonra tekrar çalışmasının “hakkın berbata kullanılması” olup olmadığı konusunda farklı kararlar da kelam konusuydu.
HERKES İÇİN GEÇERLİ DEĞİL
Emeklilik için yaş dışındaki öbür koşulların sağlanması nedeniyle işyerinden ayrılıp kıdem tazminatı alınması mümkün. Lakin bu bütün çalışanlar için 15 yıl, 3600 gün değil. Kişinin birinci kere sigortalı olduğu tarih şayet 8 Eylül 1999 ve öncesi ise bu durumda 15 yıl, 3600 gün şartı geçerli.
Fakat 9 Eylül 1999 ve sonrasında birinci sefer sigortalı olmuş şahıslar için bu kural 25 yıl sigortalılık ve 4500 gün, ya da 7000 prim günü. Hasebiyle bu hakkı kullanmak isteyen şahısların kesinlikle evvel kendi durumlarını gözden geçirmeleri ve SGK’ya (Sosyal Güvenlik Kurumu) başvurarak bu mevzuda yazı talep etmeleri yerinde olacaktır.
PATRONA YAZI
Birinci kere sigortalı olunan tarihe nazaran değişen emeklilik şartlarından prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık müddetini dolduran bireyler bu durumlarını tespit eden yazıyı bağlı oldukları SGK vilayet yahut ilçe müdürlüklerinden alıp patrona verdikleri takdirde patron bu şahıslara kıdem tazminatı ödemek zorunda. SGK gerekli denetimleri yaparak kişinin emeklilik için gerekli yaş dışındaki başka kuralları tamamlamış olması halinde çalışana “kıdem tazminatı alabilir” yazısı vermektedir.
YARGITAY’DAN PERSONEL LEHİNE KARAR VAR
15 yıl ve 3600 günle kıdem tazminatı alan bir personelin bu hakkını berbata kullandığı tezi ile açılan davada Yargıtay açıkça, bu durumdaki emekçilerin tekrar çalışmaya başlamasının “hakkın berbata kullanılması” olmadığı tarafında karar verdi. Bu karar sonrası 15 yıl 3600 günle kıdem tazminatı alan şahısların tekrar çalışmaya başlamalarının önünde bir mani kalmamış oldu.Daha evvel kimi durumlarda mahkemeler çalışanın çok kısa bir mühlet sonra yine çalışmaya başlaması halinde bu durumun “hakkın berbata kullanılması” olarak kıymetlendirilebileceği tarafında kararlar verebiliyorlardı. Lakin kararda açıkça bu tabirin yer alması tazminat alan bireylerin yine çalışabileceklerini ortaya koymuş oldu.
İŞTE SON ÖRNEK
2020 yılının Eylül ayında verdiği bir diğer kararında da Yargıtay bu ilkeyi hala koruduğunu gösterdi. Davaya bahis olayda personel 15 yıldır çalıştığı işyerindeki patronuna SGK’dan aldığı yazıyı vererek kıdem tazminatının ödenmesini talep etmiştir. Patron ise işyeri uygulaması olarak işten ayrılma tarihinden itibaren 3 aylık mühlet içerisinde, öbür bir iş yerinde çalışılmadığı tespit edilirse kıdem tazminatı ödeneceğini belirtmiş
Emekçinin 6 gün sonra öbür bir işyerinde çalışmaya başladığının tespit edilmesi sonrası patron çalışana kıdem tazminatı ödemesi yapmamış ve personel de yargı yoluna gitmiştir. Birinci derece mahkemenin davayı reddetmesi sonrası personel Yargıtay’a başvurmuş ve Yargıtay işçiyi haklı bulmuştur.
Yargıtay kararında personelin kanunun kendisine tanıdığı bir hakkı kullandığını ve 6 gün sonra diğer bir iş yerinde tekrar işe başlamasının hakkın berbata kullanılması olarak değerlendirilemeyeceğini tabir etmiştir. Bu nedenle çalışana kıdem tazminatının ödenmesi gerektiğine hükmetmiştir.
Hasebiyle Yargıtay yakın tarihli bu kararında da emekçinin 15 yıl, 3.600 gün hakkını kullanıp tekrar işe girmesinin hakkın berbata kullanılması olmadığı görüşünde devam etmektedir ve kararlarını bu tarafta vermektedir.
Haber7
