Plastiklerin insan sıhhati üzerine olumsuz tesirlerinin artması ile birlikte tek kullanımlık kağıt ve kartonlar en yaygın tercih edilen besin paketleme ile tüketme eserleri ortasında yer aldı. Uygun fiyatlı olmaları, kolay kolay temin edilebilmeleri, hafif olmaları, neme ve mikrobiyal etkilenime karşı bariyer oluşturabilmeleri nedeniyle son yıllarda giderek kullanımları daha da arttı. Bu ambalaj eserlerinden birini de tek kullanımlık bardaklar oluşturuyor.
Suya ve sıcağa dayansın diye kullanılan hususlar sıhhate ziyan veriyor
Aydın Adnan Menderes Üniversitesi (ADÜ) Tıp Fakültesi Halk Sıhhati Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Filiz Abacıgil, karton bardakların tehlike saçtığını söz etti. Karton bardakların dayanıklılık sağlanması için içerisinin polietilen plastik ile kaplandığını söz eden Abacıgil, “Tek kullanımlık bardakların yüzde 90-95 üzere büyük bir kısmı kağıttan yapılmış olmakla birlikte, su geçirmezlik, esneklik ve dayanıklılık sağlamak için iç yüzeyi, polietilen plastikten ve bazen de kopolimerlerden yapılmış hidrofobik bir sinemayla kaplanıyor. Yapılan çalışmalar, sıcak suya maruz kalmaları ile birlikte bu sinema katmanının bozulduğunu, bardak içindeki sıvıya mikroplastiklerin yani 1 nanometre – 1 milimetre ortası plastik parçacıkların, florür, klorür, sülfat, nitrat üzere iyonlar ile kurşun, krom, kadmiyum üzere ağır metallerin geçtiğini göstermektedir” dedi.
Sıcak suya maruz kalan karton bardaklar kansere yol açabiliyor
Prof. Dr. Abacıgil, çay ve kahve üzere sıcak içecekleri tüketirken tertipli olarak mikroplastik, iyon ve ağır metal yutulması, gelecekte potansiyel sıhhat risklerine yol açabildiğini kaydederek, “Sıcak suya maruz kalan karton bardaklar, kanser, hormonal bozukluklar, hudut sitemi ile bağlantılı tesirler ve kromozomal bozukluklar üzere muhtemel sıhhat riskleri ortaya çıkartabilmektedir. Mikroplastiklerin potansiyel insan sıhhatine tesirleri, maruziyet müddeti ve ölçüsünün yanı sıra büyük ölçüde parçacık özelliklerine bağlı olmaktadır. Bilhassa mikroplastik parçacıklardan daha küçük yapıdaki 1 nanometre ile 1 milimetre ortası plastik parçacıklar olan nanoplastikler insan sağlına daha fazla olumsuz tesirlere neden olabiliyor. Bu yapıların insan dokuları ile etkileşimi sonucunda kümülatif tesir ile parçacık toksisitesi meydana gelebileceği, üretiminde kullanılan katkı hususları ve bulundukları ortamda üzerlerinde biriken kirleticiler nedeniyle kimyasal toksisite oluşturabileceği söz edilmektedir. Yeniden bu yapılarda mikrobik kirlilik oluşturması durumunda da hastalıklar oluşabilmektedir” diye konuştu.
Mikroplastiklerin etrafa tesiri de epeyce fazla
Tek kullanımlık kağıt bardak tüketiminin etraf üzerine de önemli olumsuz tesirleri olduğunu söz eden Prof. Dr. Abacıgül, “Bilinenin tersine kağıt bardakların geri dönüşümü epey düşük seviyelerdedir. İngiltere’de günde yaklaşık yedi milyon bardak tüketildiği ve yılda yaklaşık 30 bin ton kağıt bardak atığı üretildiği belirtilmektedir. Buna rağmen dört yüz kağıt bardağın birinden azının geri dönüşümünün sağlanabildiği gösterilmiştir. Ülke bazlı kullanım ölçüleri üzerinden dünya geneli için yapılan hesaplamalarda, yıllık 300 milyara yakın tek kullanımlık bardak tüketildiği belirtilmektedir. Kağıt bardaklar, uygun olmayan formda toplanma ve imha edilmeleri nedeniyle etrafa mikroplastiklerin yayılmasına neden olabilmektedir. Bilhassa atık suların deşarj edildiği su alanlarında, mikroplastikler midye ve gibisi üzere su canlılarınca alınabilmekte ve böylelikle su kaynaklarında görünmez tehlikeye dönüşebilmektedir. Su canlılarının insanlarca tüketimi ve böylelikle mikroplastiklerin besin zincirine dahil olmaları nedeniyle insanlara geçişin potansiyel ziyanlı tesirlerinin olabileceği de vurgulanmaktadır. Mikroplastiklerin besinlerde, sularda gösterilmeleri, sindirim yoluyla beşere geçişin olabileceğini düşündürmektedir. Bu yapıların insan sıhhati üzerine tesirleri ile ilgili araştırmalar devam etmekle birlikte, daha pek çok delile dayalı çalışmaya gereksinim vardır” sözlerini kullandı.
Tekrar kullanılabilen eserler tercih edilmeli
Prof. Dr. Abacıgül tekrar kullanılabilen eserlerin tercih edilmesi gerektiğini kelamlarına ekledi ve şunları kaydetti; “Gelişmesi mümkün ziyanlı etkilenimleri önlemek ve ihtiyatlı davranmak için tek kullanımlık ambalaj eserlerinin gereksiz tüketiminden kaçınılmalı, yine kullanılabilir, temizlenebilir eserlerin tercih edilmesi istikametinde efor sarf edilmelidir.“
Haber7
