Almanya, Kovid-19 aşısı teminindeki eksikliği “monoklonal antikorlara” dayalı yeni bir ilaçla telafi edeceğini, nüfusunu bu tedaviyle müdafaaya çalışacağını açıkladı.
Almanya Sıhhat Bakanı Jens Spahn, hükümetinin bu ilacı temin ettiğini ve Avrupa Birliği’nde (AB) uygulayacak birinci ülke olacağını söyledi.
Ekim ayında Donald Trump’ın tedavisinde de kullanılan ve bir araştırmaya nazaran aşıya emsal bir tesir de yapabildiği düşünülen monoklonal antikorlar hakkında bilinenleri derledik.
MONOKLONAL ANTİKORLAR NEDİR?
Antikorlar “vücudun bağışıklık sisteminin savaşçıları” diye tanım edilebilir.
Koronavirüs ya da diğer rastgele bir patojen bedeninize girdiğinde antikorlar virüsün dikensi uçlarına yapışarak onun sağlıklı hücrelere girişini engellerler.
Ancak insan bedeni bir çok farklı cinste antikor üretir. Bunların en güçlülerine “etkisizleştiren antikorlar” denir.
Bilim insanları bu antikorları eleyerek en güçlülerini, virüse yapışmakta en becerikli olanı seçer ve seçilen antikor labaratuvarda çoğaltılır, büyük ölçülerde üretimi yapılabilir.
İşte bu prosedürle elde edilen antikorlara tek bir antikor hücresinden klonlandıkları için monoklonal antikor ya da mAb deniyor.
Tıpkı hücreden klonlanan bütün antikorlar birbirinin birebir olup, virüsün muhakkak bir kısmına yapışırlar.
Münasebetiyle zıddından söylemek gerekirse, aşikâr bir virüse yahut onun yalnızca belirli bir yüzeyine yapışması hedefiyle üretilen antikorların bu nedenle monoklonal olması gerekiyor.
Bu antikorlar hastalara verildiğinde derhal onun bağışıklık sistemini güçlendirirler.
Ama monoklonal antikorların sorunu, başlangıçta yanlışsız antikor hücresinin seçiminin çoklukla çok vakit alması ve bu nedenle de değerliye mal olması.
Monoklonal antikor tedavisi, kimi ülkelerde şu ana kadar uygulanan, Kovid geçirip iyileşmiş hastalardan elde edilen plazma hücresi tedavisinin zıddı bir yaklaşım.
Kanın sıvı kısmını oluşturan sarımsı bir sıvı olan plazma, bu sistemde, koronavirüs geçirip iyileşmiş hastalardan alınan plazmadaki çeşitli antikorların çoğaltılması yoluyla elde ediliyor.
Münasebetiyle içerisinde poliklonal antikorlar yani farklı antikorların klonları var ve her farklı antikor klonu, virüsün farklı kısımlarına yapışıyor.
DAHA EVVEL KULLANILDI MI?
Monoklonal antikorlar kimi kanser cinsleri de dahil çeşitli hastalıklarla çabada 1980’li yıllardan beri kullanılıyor.
ABD’deki bakım meskenlerinde yürütülen bir araştırma, laboratuvar şartlarına çoğaltılarak büyük ölçülerde üretilen monoklonal antikorların tedavinin yanısıra, insanların koronavirüs kapıp hastalanmasını önlemekte de tesirli olabileceğini ortaya koydu.
ABD merkezli ilaç şirketi Eli Lilly tarafından üretilen bir Kovid-19 monoklonal antikoru, 2020 yılının Ekim ayında hastalanan Donald Trump’ın tedavisinde de, yeniden Amerikan Regeneron şirketi tarafından hazırlanan iki antikorlu bir ilaçla birlikte kullanılmıştı.
Bu antikorlar (Regeneron’unki üzere antikor kokteylleri içindeki farklı antikor tipleri) virüsün çıkıntılarının biraz farklı kısımlarına yapışıyorlar, münasebetiyle virüs mutasyonu uğrasa, yapısı değişse bile en azından antikorların birisi işe yarıyor.
Regeneron geçmişte Ebola’nın tedavisi için de bir monoklonal antikor ilacı üretmişti.
Lakin antikor klonlayarak elde edilen ilaçların maliyetinin yüksek olması, bir çok aşı çalışmasının da başarılı olması nedeniyle salgınla gayrette bu formül bir müddettir ikinci tercih pozisyonuna düşmüştü.
KÂFİ AŞI OLURSA TEKRAR DE MONOKLONAL ANTİKORLARA MUHTAÇLIK DUYULUR MU?
Şu anda bir çok aşı seçeneği mevcut ama üretimin talebi karşılayamayacağı ve gelecekte de aşı badiresi yaşanabileceği tasaları var.
Bunlar olurken Kovid’in dünya çapında yayılışı bütün süratiyle sürüyor. Ağır hastalananların ve ölenlerin sayısı her gün artıyor.
Deksametazon ve öbür bir ucuz kortizonlu ilaç olan hidrokortizon dışında klinik denemelerde başarısı doğrulanmış ilaç tedavisi ise şimdi yok. Bu bakımdan tedavide yeni yolların bulunması hayati değer taşıyor.
Amerikan ilaç şirketi Regeneron’dan Leah Lipsich aşı eksikliğinin dışında, aşı olsa bile bedeni kâfi antikor geliştiremeyecek bağışıklığı düşük bir risk kümesi nüfus bulunduğunu bu yüzden tedavinin değerli olduğunu söylüyor.
Lipsich virüs etkisizleştiren antikorlara dayalı ilaçların bu yüzden aşı kâfi olsa bile gerekli olacağı görüşünde.
Haber7
