Çin, Rusya, Kanada, İsviçre, Türkiye… Devletler kripto paralara yöneliyor.
Dijital para ünitelerinde her gün yeni rekorlar kırılıyor. Elektrikli araç üreticisi Tesla, toplam 1,5 milyar dolarlık Bitcoin aldığını açıklamıştı. Haberden sonra Bitcoin yüzde 8’den fazla yükselişle 41 bin dolar civarına ulaştı. Hatta şirket bir sonraki etapta, araç satışlarında da Bitcoin kabul etmeye başlayacak.
Bitcoindeki bedel artışının hızlanmasıyla bir arada Türkiye’de ve dünyada bu yatırım tipine ilgi artıyor. Merkez Bankası Lideri Naci Ağbal, geçen yıl dijital para çalışmasını başlatacaklarını duyurdu. Hatta proje için uzmanlar işe alındı.
Hazine ve Maliye Bakanlığı, Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından hazırlanan program, Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından da onaylandı. TÜBİTAK ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası projeyi yönetecek iki kurum olacak.
Pekala, Türkiye’nin kripto para gündeminde ne var, çalışmalar ne basamakta? Selçuk Üniversitesi İktisat Kısmı Lideri Prof. Dr. Haldun Soydal tüm bu soruları TRT Haber’e yanıtladı.
MERKEZ BANKASI’NIN ÇALIŞMALARI NE KADEMEDE?
“Bugün alışverişte ve ticarette de kullanılan kripto paralara Türkiye duyarsız kalmadı. Merkez Bankası bu bahiste çalışma başlattı. Aralık 2020’de Merkez Bankası Lideri Naci Ağbal, 2021’in ikinci yarısından itibaren test çalışmalarına kripto para nezdinde çalışmalara geçileceğini duyurdu.
Milletlerarası ticarette bu para kullanılmaya başlarsa, Türkiye’yi esaslı bir değişim bekliyor. Neden? Zira kripto parada şu an da en değerli belirsizlik resmi bir muhatabının olmaması, aşikâr noktada da güvenirliliğin tartışılması. Sanal çekler, kartlar, kredi kartlar bile büyük bir hacme ulaştı, nakit para kullanımı azaldı. Finansal teknolojiler, yatırımlar çok arttı. Kağıt para tutmuyor beşerler, kısa müddette süratli süreç yapıyoruz, nasılsa kredi kartıyla banka kartıyla bunları halledebiliyoruz. Dijital para kullanımı arttıkça Merkez Bankaları bunu resmi olarak kendilerine özgün çıkardıkça, işin boyutu değişecek ve ilerde kağıt para basımı bile ortadan kalkacak.”
TÜRKİYE KRİPTO PARASINI NE VAKİT KULLANACAK?
“Son devirlerde savunma sanayii Türkiye’nin kıymetli ölçüde yol kat ettiğini görüyoruz. Vaktin ruhu bu. Türkiye buradaki trendi, fırsatı kaçıramaz. Bunun için kıymetli ölçüde yapılan yatırımlar var. TÜBİTAK’ın bunun için değerli çalışmaları var, buna yönelik yazılımcılar yetiştiriliyor. Bunlar son derece değerli.
Merkez Bankası, dijital cüzdan ve transfer süreçlerini blockchain teknolojisi ile gerçekleştirecek. Böylece dijital paralar ile yapılan süreçlerin kayıt altına alınması hedefleniyor. Ticaret Bakanlığı da el attı. Bunun için yazılımcılar işe alındı. Şu an üzerinde çalışılıyor. Çalışmalar test evresinde, ikinci çeyrekte de pilot uygulamalara geçileceği biliniyor. Yerli kripto paranın isminin ne olacağı da şimdi ismi de aşikâr değil. Turkcoin mi olur, bilemiyoruz. 2021’in sonuna yanlışsız testler başarılı olursa, 2022, 2023 üzere Türkiye’nin de kendi ürettiği dijital paranın kullanıma çıkacağını söyleyebiliriz.”
DİJİTAL PARALAR İKTİSATTA İSTİKRAR SAĞLAR MI?
“Eskiden askeri manada karasal terminoloji yerini siber ve ekonomik savaşlarına bıraktı yerini. Ekonomik güvenlik ve savaşlar açısından bu paralar değerli. Merkez Bankası’nın bu mevzuda yapmış olduğu kripto para atağıyla dünyada yerini alacağını geride kalmadığını, öncü devletlerden olduğunu görüyoruz.
Kripto paralarını Merkez Bankaları tarafından resmi manada blokchain teknolojisi kullanılarak çıkarılması, milletlerarası ticarette kullanılması demek her şeyin baştan sona değişmesi demek. Doların rezerv para özelliğinin ortadan kalkması, apayrı bir dünyaya açılan pencere. Birebir vakitte finansal piyasa açısından, türev araç olarak kullanılması ve böylece çok önemli manada türev piyasalarda da karşılık bulacak bu açıdan da kıymetli. Kripto paraların önümüzdeki periyotlardaki gücünün daha da artacağını göreceğiz.”
DOLAR, DİJİTAL PARALAR KARŞISINDA NASIL BİR DİRENÇ GÖSTERECEK?
“Dolar, 1944’ten bu yana dünyanın rezerv parası. Hem finansal sistemde hem global piyasalarda hem de dış ticarette dolar kullanılıyor. Türkiye’nin bile birçok sayısı açıklanırken biz dolar üzerinden kıymetlendiririz. Gayrisafi ulusal hasıla da buna dahil. Türev piyasalardaki genel tüm işleyiş dolar üzerinde yapılır ve bu rezerv para özelliğidir. Bu rezerv paranın merkezi de FED. Pekala, bu paradigmayı kısa vadede bitcoin değiştirir mi? Buna kısa vadede evet demek güç fakat orta ve uzun vadede nasıl gelişim gösterir.
Dünyadaki ekonomiler büyüdükçe, istikrarlar değiştikçe ve kartlar tekrar karıldıkça doların rezerv para noktasındaki mevcut hakimiyeti tartışılabilir, değiştirilebilir noktaya gidiyor. Tıpkı vakitte dijitalleşmede değişimde değerli. Dijitalleşme ve elektronikleşmeyle sistem de değişiyor. Sanal ticaret- e-ticaret, internet kullanımı, erişimlerin kolay olması. Kripto paranın önümüzdeki 10 yahut daha fazla müddette doların rezerv yerini alacağı öngörülüyor.”
Haber7
