Türkiye İstatistik Kurumu bilgilerine nazaran, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) temmuzda aylık bazda yüzde 0,58, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yüzde 1,02 artış gösterdi.
Yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 11,76, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 8,33 oldu.
AA Finans Analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi, bahse ait olarak yaptığı değerlendirmede temmuz ayında TÜFE’nin yüzde 0,58 artış ile yüzde 0,85 artış istikametindeki medyan beklentinin altında gerçekleştiğini belirtti.
Bürümcekçi, “Geçen yıl temmuz ayında yüzde 1,36 artış olurken, 2003 yılı bazlı endeksin temmuz ayları tarihi ortalaması ise yüzde 0,24 artışla bu yıl için baz tesirinin besbelli lehte olduğuna işaret ediyordu. Geçen yıl süreksiz vergi indirimlerinin sona ermesi ve elektrik artırımı enflasyonu olağan seyrinin besbelli üzerine çıkarmıştı. Enflasyonun geçen yıla nazaran gerilemesinde baz tesiri ana faktör olurken, besin fiyatlarının geçen yılın düşüşüne yakın olması nötr tesirde bulundu. Buna karşılık, kura ve iç talebe hassas bir çok kümede (mobilya, konut aletleri, araç satın alımı, görsel-işitsel sistemler vb) bariz fiyat artışları gözlendi.” tabirlerini kullandı.
Besin enflasyonunun işlenmiş gıdayı aşağı çektiğini aktaran Bürümcekçi, manşet enflasyonda ağustosta da baz tesiri gözleneceğini lisana getirdi.
Bürümcekçi, “Önümüzdeki devir seyri açısından besin fiyatlarının meçhullüğü ve oynaklığı dışında, ham petrol ve öbür emtia fiyatlarının görünümü, döviz kuru hareketleri ve kamu fiyat/vergi ayarlamaları enflasyon üzerindeki risklerin tarafını belirleyecektir. Kısa vadede, petrol ve emtia fiyatlarının toparlanmasının olumsuz yansımaları görülürken, son periyotta kıymet kaybının hızlanması ile son bir yıldaki kur sepeti değişiminin yüzde 25 civarında seyretmesi enflasyonu üst istikamette etkileyen bu faktörün güçlendiğine işaret etmektedir.” değerlendirmesinde bulundu.
Ayrıyeten, kredi artışlarının dayanağı ile haziran’dan itibaren güçlenen iç talebin salgına bağlı önlemlerle kısa vadede tesirli olan arz taraflı ögelerle birleşerek enflasyonu olumsuz etkilediğinin gözlemlendiğini söyleyen Bürümcekçi, şu tabirleri kullandı:
“Buna karşılık, başta otel-lokanta olmak üzere birtakım değerli hizmet kümelerinde süreksiz KDV indirimine gidilmesi bu gelişmenin ne ölçüde tüketiciye yansıtılacağı belgisiz olsa da, manşet ve hizmet enflasyonunda aşağı istikametli tesirde bulunabilir. Dolayısı ile, TL bedel kaybının fakat daha bariz bir kur atağına dönüşmediği durumda yıllık enflasyonun ağustos’ta da baz tesiri ve KDV indirimi ile geriledikten sonra yatay seyre geçerek yılı yüzde 10,0-11,0 aralığında bitirmesi hala muhtemel duruyor.”
Merkez Bankası’nın direkt faiz artışı yerine, likidite ve makroihtiyati sıkılaşmayı deneyeceği öngörüsünde bulunan Bürümcekçi, şunları kaydetti:
“Merkez Bankası, Temmuz 2019’dan beri yaptığı üst üste indirimlerle 1 hafta vadeli repo faizini toplam 1575 baz puan düşüşle yüzde 8,25 düzeyine çektikten sonra Haziran ve Temmuz toplantılarında faizleri sabit tutmuştu. TCMB’nin son Enflasyon Raporu’nda da,2020 ve 2021 yıl sonu enflasyon kestirimlerini üst çektiği izlenirken, mali sıkılaştırmaya ait olağanlaşma sürecinin seyrine bağlı olarak karar alınacağı ve Mart’tan itibaren uygulamaya alınan destekleyici likidite adımlarının olağanlaşmaya nazaran evreli biçimde gözden geçirilebileceği iletisi verdiği görülmüştü. Bankanın, enflasyon beklentilerindeki yükselişin devamı ve TL’de paha kaybı baskısının korunması durumunda, birinci etapta bankacılık sistemine sağladığı üç aya kadar varan vadedeki siyaset faizinin besbelli altından sağlanan fonlamayı azaltarak ortalama fonlama maliyetini kademeli olarak mevcut siyaset faizi civarına yükseltmesi beklenebilir. Ayrıyeten, ferdî kredilere yönelik makroihtiyati sıkılaşma adımları da atılabilir. Buna karşılık, çok zorunda kalınmadıkça siyaset faizinin artırılmasına yönelik bir adımın görülmesi mümkünlüğü düşük kalmaya devam edecektir.”
“Pandemi tesiriyle gelen arz kesintileri ve artan ünite maliyet baskısı sonuncu fiyatların artış suratını etkileyebilir”
Tera Yatırım Ekonomisti Enver Erkan da pandemi tesiriyle gelen arz kesintileri ve artan ünite maliyet baskısının en son fiyatların artış suratını etkileyebileceğini belirtti.
Aslında, mevcut kuralların iyileşmesi manasında enflasyonun genel görünümünde “baz etkisi” dışında somut bir argüman görünmediğini aktaran Erkan, “Maliyet etkenleriyle eşleştirdiğimiz vakit da şu anda faal olan talep enflasyonu baskısının da geri çekilmesinin enflasyonda kayda paha bir düşüş yaratmayacağını öngörüyoruz.” tabirlerini kullandı.
Erkan, Merkez Bankası’nın enflasyonla alakalı telaşlarından ötürü faizleri indirmeyi kestiğini ve Enflasyon Raporu’nda da beklentilerini üst revize ettiğini anımsatarak, “Biz bu varsayımlara ait risklerin de üst taraflı olduğunu düşünüyor ve yıl sonunda çift haneli enflasyon bekliyoruz. Merkez Bankası’nın bir sonraki toplantısı 20 Ağustos’ta gerçekleşecek. Bu etapta, enflasyonun genel görünümü ve negatif gerçek faiz durumu itibariyle daha fazla faiz indirimi çok muhtemel görünmüyor. ” değerlendirmesinde bulundu.
Haber7
