Beyrut’ta meydana gelen patlama Lübnan ekonoisine önemli ziyanlar verirken, onarılması güç hasarlara da yol açtı. Bilhassa bölgenin güç trafiğinin en değerli güzergahlarından biri olan Beyrut Limanı’nın yine inşası için milletlerarası devletler yarışa girişirken, bu noktada Çin’in atılımı dikkatlerden kaçmadı.
Bilhassa Çin ile Lübnan ortasındaki yakın ikili diyalog, Beyrut Limanı’nın tekrar inşası konusunda bir defa daha gündeme gelirken, Haber7 müellifi Taha Dağlı, bölgede yaşanabilecek memleketler arası rekabete dikkat çekti.
Bilhassa ekonomik ve siyasal istikrarsızlığın hazırda beklediği Lübnan’ın yeni bir rekabet alanı olabileceğine dikkat çeken Dağlı “İşte burada Hizbullah-İran-Çin üçgenine karşı ABD-İsrail’in bir rekabet halinde olduğunu söyleyebiliriz.” dedi.
İşte Taha Dağlı’nın o yazısı
Lübnan’da bitmek bilmeyen siyasi krizler vardı.
Halkın hükümetlere karşı olan güvensizliği çizgi safhadaydı.
Ülke son periyotta ağır ancak çok ağır ekonomik krize girmişti.
Son 1 yılı ise sokak vakaları, banka iflasları ve çatışmalarla geçti.
Petrol ya da doğalgazı yok.
Lakin Doğu Akdeniz’e kıyısı olan bir ülke, Lübnan.
2005’te Lübnan’ın eski başbakanı Refik Hariri suikast sonucu öldürülmüştü.
Akabinde uzunca bir müddettir Lübnan’da bulunan Suriye ordusu, ülkeyi terk etmek zorunda kaldı.
Hariri suikastıyla ilgili Hizbullah suçlandı.
Tam 13 yıldır devam eden bir duruşma vardı. BM Lübnan özel duruşması bu Cuma günü Hariri davasını sonuca bağlayacaktı.
Hariri suikastından sorumlu tutulan İran dayanaklı Hizbullah, suikasttan yaklaşık 1,5 yıl sonra 2006 Temmuz’unda İsrail’le savaşa tutuştu. Hizbullah, İsrail’e karşı savaşan güç olarak Ortadoğu’daki popülaritesini iyice güçlendirdi.
2006 sonrası Hizbullah Lübnan siyasetinde tartısını arttırdı. Yalnızca siyasi olarak değil tıpkı vakitte askeri bir aktör olarak da ön plana çıktı.
Çin’in Akdeniz limanlarına yönelik ilgisi büyük.
Suriye’de de İsrail’de de bununla ilgili faaliyetleri var.
İsrail’in Hayfa limanı konusunda ortada bir mutabakat mevcut.
Eilat demiryolu projesi ve İsrail’in deniz suyunu arıtma projesi de Çinlilere aitti.
Mayıs ayında ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, salgının en şiddetli devri olmasına karşın kalkıp Tel Aviv’e geldi. İsrail Başbakanı Netanyahu’ya, “Çin’le yaptığınız mutabakatlardan rahatsızız” dedi. Pompeo döndükten 3 gün sonra Çin’in Tel Aviv büyükelçisi konutunda meyyit bulundu.
Sonrasında İsrail’in Çin’le yaptığı birtakım mutabakatlardan çekildiği öğrenildi.
Bundan yaklaşık 3 hafta evvel Hizbullah başkanı Hasan Nasrallah, Çin’e bir davette bulundu, “gelin Lübnan’a yatırım yapın” dedi.
Birebir günlerde 7 yıldır yılan öyküsüne dönen Çin ile İran ortasındaki 400 milyar dolarlık muahede, Tahran kaynakları tarafından önemli bir lisanla gündeme taşındı.
Çin’in Akdeniz limanlarına yönelik ilgisi Beyrut limanını da önemli biçimde kapsamaya başladı.
Esasen şiddetli patlama sonrası yerle bir olan Beyrut Limanının yine inşası için devreye giren birinci ülke Çin oldu.
Lübnan, Akdeniz’deki doğalgaz ve ticaret yolları denklemi açısından çok kıymetli bir ülke.
İşte burada Hizbullah-İran-Çin üçgenine karşı ABD-İsrail’in bir rekabet halinde olduğunu söyleyebiliriz.
Beyrut patlamasının akabinde Lübnan iyice çöküşe geçecek. Tahminen iç çatışmalara bile sürüklenebilir ve hatta bölünme noktasına kadar da gidebilir.
Lübnan’ın başına gelecek daha makûs hadiseler, birilerinin çıkarı olacaktır.
Ülkede Hizbullah’a öfke daha da büyüdü. Hizbullah tasfiye de edilebilir, bu hengameden daha güçlenerek de çıkabilir. Hizbullah’ın tasfiyesi halinde Lübnan’daki ABD-İsrail denetimi daha aktif hale gelecektir, buna Fransa’yı da ekleyebiliriz. Hizbullah’ın güçlenmesi halinde ise İran-Çin, bölge denklemine daha da oturacaklardır.
Akdeniz demişken şunu da es geçmemek lazım.
Türkiye, 2010’da Libya ile deniz muahedesi yapacaktı, Kaddafi’yi devirdiler, Libya’da iç savaş çıkardılar.
Türkiye, 2013’de Mısır’la deniz muahedesi yapacaktı, darbe yapıp, Mursi’yi devirdiler.
Türkiye’nin Lübnan’la da deniz yetki alanları muahedesi konusunda planları vardı, bu türlü bir hadise yaşandı.
Beyrut’taki patlama bir ihmal-kaza mı yoksa sabotaj-saldırı mı?
İçinde bulunduğumuz devir kaos periyodu. Hadise Beyrut’ta, Lübnan’da, Ortadoğu’nun göbeğinde cereyan ediyor.
Bir İskandinav ülkesi olsa “kazaydı, ihmaldi” diyebilmek hiç kuşkusuz çok daha kolay olurdu ancak maalesef o denli değil.
Haber7
