İSÜMKAM’da (İstinye Üniversitesi Moleküler Kanser Araştırma Merkezi) gerçekleştirilen yerli ve yenilikçi kanser ilacı geliştirme çalışmaları umut vadediyor. Ulusal Kanser Haftasına özel açıklamalarda bulunan İSÜMKAM Müdürü Prof. Dr. Engin Ulukaya, grubuyla birlikte yürüttükleri proje ve çalışmaları anlattı.
Ülkemizde ve dünyada en sık rastlanan hastalıklardan biri olan kanser, çağımızın vebası olarak anılıyor. İstinye Üniversitesi AR-GE merkezlerinde alanında uzman bilim insanları tarafından gerçekleştirilen çalışmalar umut vadediyor. Kanser kök hücre, 3-boyutlu kanser hücre kültürü, tümör farmakolojisi ve tümör biyolojisi alanlarında ileri seviyede araştırmalar yürütülen İstinye Üniversitesi Moleküler Kanser Araştırma Merkezi’nde; kanser hastalarına moleküler onkoloji laboratuvar hizmetini sunmanın yanında yerli ve yeni kanser ilacı geliştirme çalışmaları devam ediyor. 1- 7 Nisan Ulusal Kanser Haftasına özel açıklamalarda bulunan İstinye Üniversitesi AR-GE’den Sorumlu Rektör Yardımcısı ve İSÜMKAM müdürü Prof. Dr. Engin Ulukaya, İstinye Üniversitesi Moleküler Kanser Araştırma Merkezi’nde gerçekleştirilen çalışmaları anlattı.
‘’Türkiye’de Yalnızca Bizim Gerçekleştirdiğimiz Testler Mevcut’’
İSÜMKAM’da hücre kültürü kanser modelleri konusunda çalışıldığını söz eden Prof. Dr. Engin Ulukaya, ‘’Ağırlıklı olarak akciğer, pankreas, göğüs kanseri cinslerini inceliyoruz. Türkiye’de yalnızca bizim gerçekleştirdiğimiz, canlılık ve sitotoksisite tahlil yolları mevcut. Amerika Kanser Enstitüsü’nde yapılan kanser ilaç tesir kıymetlendirme protokolünün birebirini gerçekleştiriyoruz. Yani, klasik olarak bakılan IC50 bedellerinin yanısıra GI50, TGI, LD50 kıymetlerine de bakıyoruz. Ayrıyeten bu cins tahlillerle testlerle ilgili birçok kentte ve kurumda kurslar verdik. Ülkemizde faaliyet gösteren başka laboratuvarlardan ayrıştığımız bu çalışmalar dışında; hücre vefat düzeneklerini epey ayrıntılı bir formda gösterebiliyoruz. Daha değerlisi, in ovo olarak isimlendirilen bir prosedürü laboratuvarımızda kurduk, muvaffakiyetle kullanmaya başladık. Bu prosedür tavuk yumurtaları/embriyoları ile yapılan bir test. Son yıllarda kanser ilaçlarının tesiri bu metotla test edilmeye başlandı. Umut vaat eden ve deney hayvanı kullanımını azaltma potansiyeline sahip yeni bir test. Bu testi laboratuvarımızda muvaffakiyetle uygulayabiliyoruz.’’ dedi.
‘’Yerli Kanser İlacını Geliştirmek İçin Çalışıyoruz’’
Takım olarak yerli kanser ilacını geliştirme çalışmalarına devam ettiklerinin altını çizen Ulukaya, ‘’Bu emel doğrultusunda klinik öncesi çalışmalar yapıyoruz. Kanser kök hücresi üzerine yaptığımız araştırmalar da ağır biçimde devam ediyor. Kanser kök hücreyi öldürebilmeyi başaran bir bilim insanı, bir değil on Nobel mükafatını hak eder. Zira bu hücre tüm kanser hücreleri içinde çok az sayıda olan, ilaçlarla öldürülmesi zor bir hücre. Hastanın yıllar sonra kliniğe tekrar geri dönmesine neden olan yeni tümörü yahut metastazları oluşturabilen bir hücredir. Bu hücreye yönelik yeni ilaç bulma çalışmaları da merkezimizde sürmektedir. Hatta, Fransa ve İtalya üzere çeşitli Avrupa ülkelerinden ve ülkemizin birçok üniversitesinden laboratuvarımıza çeşitli iş birlikleri altında bileşikler gelmekte ve testleri yapılmaktadır.’’ dedi.
‘’Tümörü Yok Ederken Birebir Vakitte Hastayı Koruyacağız.’’
Yerli ve ulusal ilaç geliştirme çalışmalarımız doğrultusunda TÜSEB projesi sunduklarını ve kabul edildiğini belirten Ulukaya, ‘’Yenilikçi ilaç geliştirme çalışmaları alanında benim yönetici olduğum ve çok ümit verici bir proje. O projede Amerika patentli bileşiğimizle ilgili değerli bir eksiği tamamlamış olacağız. Böylelikle Faz 1, yani beşere uyarlanabilir düzeye gelmesini umuyoruz. Ülkemizde bu vakte kadar gerçekleştirilmiş onkolojik Faz 1 çalışması şimdi yok. Yunanistan ve Hollanda’da yapılan deney hayvanı çalışmaları ve farmokokinetik, farmokodinamik çalışmalar ümit verici sonuçlara işaret ettiğinden başarılı bir ilaç adayı olduğunu düşünüyoruz. Metal temelli bu kanser ilaç adayı bileşiğin yenilikçi istikameti, tümörü yok ederken hastaya ziyan vermemesi olacak. Zira, deney hayvanı sonuçlarını göz önünde bulundurduğumuzda yan tesirlerinin tolere edilebilir olacağını öngörüyoruz. Bugünlerde iki yeni bileşiğin de patent belgesini doldurduk ve müracaat için hazırladık. Bilhassa biri son derece ümit vaat edici gözüküyor; metastaz dediğimiz ve kanser hastasının asıl vefatına neden olan süreci baskılama özelliğine sahip olduğunu bulduk. Patent başvurusunu aslında bu özelliğini temel alarak yapıyoruz. Metastazı durdurabildiğiniz takdirde, kanser hastası da tıpkı şeker hastalığında olduğu üzere onlarca yıl yaşayabilir.’’ kelamlarıyla amaçları hakkında bilgi verdi.
‘’Küresel Boyutta Birçok Üniversite ile Etkin İş Birliklerimiz Devam Ediyor.’’
Tüm İstinye Üniversitesi AR-GE merkezlerinde ve laboratuvarlarında olduğu üzere İSÜMKAM’da da lisans seviyesinde öğrencilerin çalışabildiğini kelamlarına ekleyen Ulukaya, ‘’Aktif olarak devam eden öğrenci projelerinin de yer aldığı merkezimiz; memleketler arası, ulusal ve TÜBİTAK iş birliği çerçevesinde birçok proje yürütüyor. Akademik bilgiye verdiğimiz kıymet sonucunda ülkemizde de birçok üniversite ile ortak çalışmalar yürütüyoruz. Bununla bir arada; global boyutta da kanser araştırmaları konusunda öne çıkan 7 üniversite ile etkin iş birliklerimiz devam ediyor. Bunlar: İtalya’da National Cancer Research Center, ABD’de MD Anderson Canser Research Center, İngiltere’de York Cancer Research Unit, İtalya’da Sapienza Universitesi, ve Yunanistan’da Thesally Üniversitesidir.’’ kelamlarıyla yapılan iş birliklerini anlattı.
‘’Çağımızın Biliminin Üretimine Katkı Yapacak Etkinlikler Gerçekleştiriyoruz’’
2020 yılı içerisinde 10 adet proje ve 29 adet yayın üreten özverili bir takım olduklarını söyleyen Ulukaya, gerçekleştirilen öteki çalışmalar hakkında bilgi verdi: ‘’Çok üretken olduğumuz bu vakit dilimi içinde birçok aktiflik de gerçekleştirdik. Kanser Bilgi Madenciliği, Moleküler Kanser Tepesi, Yapay zekâ Kursu ve 2. Moleküler Kanser Doruğu üzere çağımızın biliminin üretimine katkı yapacak sempozyumlar düzenliyoruz. Kıymetli etkinliklerden biri olan 7. Multidisipliner Kanser Araştırma Kongresi iki ay evvel düzenlendi. Bir başka kıymetli aktiflik olan Yapay Zekâ Çalıştayı her sene yapılıyor. Birebir vakitte kanser araştırma kümemiz, ülkemizdeki Moleküler Kanser Araştırmaları Derneği’nin (MOKAD) idare konseyini oluşturuyor. MOKAD, Avrupa Kanser Araştırma Derneğinin (EACR) üye ülke statüsünde bir dernek. Avrupa’daki EORTC Pathobiology kümesinde da ülkemizden tam üye olan yalnızca bizim kümemiz. Bu vesileyle halkımıza da seslenmek isteriz; MOKAD’a bağış yapmayı düşünürlerse, internet sitesi üzerinden bağışlarını gerçekleştirebilirler. Böylelikle; kanser araştırma çalışmalarına katkıda bulunmuş olurlar. Bu türlü takviyeler çok değerli. Zira araştırmanın en değerli ögelerini evvel maddi kaynak, sonra insan gücü oluşturuyor.’’ dedi.
Haber7
