Kamu bankalarının düşük oranlı kredi kampanyasıyla haziran ve temmuz aylarında konut sektöründe ikili rekor yaşanırken, bankacılık bölümünün konut kredi bakiyesi 2 ayda 47,5 milyar lira artışla 261,8 milyar liraya yükseldi.
Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının dünya ekonomilerini ve global ticareti olumsuz etkilemesiyle hükümetler, merkez bankaları, regülatörler ve bankacılık kesimi acele adımlar atarak, pandeminin yıkıcı sosyo-ekonomik tesirlerini sınırlama yoluna gitti.
Alınan genişleyici maliye ve para siyasetleri ile hem gerçek dala hem hane halkına hem de finansal piyasalara değerli imkanlar sağlandı. Trilyonlarca dolarlık dayanak paketlerinin açıklandığı global ekonomilerde tabandan dönülme işaretleri alınsa da piyasalarda temkinli duruş devam ediyor.
Türkiye, pandemi periyodunda hükümetiyle, kurum ve kuruluşlarıyla ve bankacılık dalıyla bireylere, KOBİ’lere, ihracatçılara, firmalara değerli dayanak paketlerini devreye soktu. Salgının olumsuz tesirlerini en aza indirmek için kredi kanallarının açık tutulmasına, faiz indirimlerine, kredi ötelemesi ve yapılandırmasına kadar çok sayıda imkan sağlandı.
Yurt içinde iktisadi faaliyette kademeli olağanlaşma adımlarıyla birlikte mayıs ayında başlayan toparlanma haziran ve temmuz aylarında bariz formda datalara yansıdı.
Bilhassa kamu bankaları, olağanlaşma sürecine geçiş ve toplumsal hayatın canlanması için vatandaşların finansman gereksinimlerini uygun kurallarda sağlayabilmesi emeliyle haziran ayı başında değerli paketleri devreye aldı. Böylelikle kamu bankaları konuttan taşıta, beyaz eşyadan mobilyaya kadar geniş yelpazede hem kişisel tüketicileri hem de firmaları rahatlatacak düşük faizli kredi kampanyalarını açıkladı.
Konut kredi faiz oranları aylık seviyede tarihin en düşük düzeyi olan yüzde 0,64 düzeyine indirilirken, 250 alt bölümü harekete geçiren inşaat kesiminin canlanmasına ve ertelenen taleplerin de gerçekleşmesine büyük katkı sağlandı.
İki aylık konut satışı 400 bini aştı
Kamu banklarının tarihi düşük konut kredi kampanyaları haziran ve temmuz aylarında konut satışlarında rekorları da beraberinde getirdi. Haziran ayında 192 bin 12 adetle en yüksek haziran ayı konut satış sayısı görüldü. Geçen ayda da 229 bin 357 adetle tüm vakitlerin en yüksek aylık konut satış sayısı elde edildi. Böylelikle iki aylık periyotta toplam 419 bin 369 adet konut satılmış oldu.
2019’da satılan 1,35 milyon adetlik konutun 3’te birinin yalnızca iki ayda satılması da değerli bir muvaffakiyet alarak kayıtlara geçti.
Dal temsilcileri, iktisat idaresinin ve kamu bankalarının dayanağı ile inşaat bölümünün tekrar eski güçlü günlerine dönüş sinyalleri verdiğini ve yeni projeler için şimdiden çalışmalara başlandığını söz etti.
İpotekli konut satışlarında da haziran ve temmuz aylarında tarihi rekorlar kırıldı. Son iki ayda sırasıyla 101 bin 504 adet ve 130 bin 721 adet olmak üzere toplam 232 bin 225 adet ipotekli konut satışı yapıldı.
Konut kredileri 7 ayda 63,1 milyar lira arttı
Kamu bankalarının düşük maliyetli dayanakları tesirini göstermeye devam ederken, ülke genelinde haziran ve temmuz aylarında kullanılan konut kredi meblağında rekor kırıldı.
1 Haziran-31 Temmuz prestijiyle konut kredi bakiyesinde 47,5 milyar lirayla tüm vakitlerin en yüksek artışı görüldü. Konut kredi bakiyesi 31 Temmuz prestijiyle 261 milyar 763 milyon liraya ulaştı. Geçen yıl sonundan bu yana ise konut kredi bakiyesi 63,1 milyar lira artışla rekor tazeledi.
“Konut ödemelerinin büyük kısmı alternatif yatırım araçlarından geldi”
İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) Lideri Nazmi Durbakayım, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede düşük faiz kampanyasında satılan konutlardan ipotekli olanların yüzde 85’inin, ipoteksiz olanların ise tamamının gerçek bölüme kaynak olarak aktarıldığını söyledi.
Durbakayım, bu açıdan bakıldığında satışların gerçek bölüm için çok kıymetli bir can suyu olduğuna dikkati çekerek, şunları kaydetti:
“Nakit olarak banka kredisi kullanılmadan satılan konutların büyük bir kısmının ödemesinin alternatif yatırım araçlarından geldiğini düşünüyoruz. Aslında döviz ve altın bozdurarak alınan konutlara cazip oranlı indirim, vergi muafiyeti üzere özel bir teşvik getirilirse kelam konusu tasarrufların iktisada kazandırılması hızlanabilir.”
“Son iki ayda 140 milyar liralık konut satıldı”
Demand Küme Idare Şurası Lideri Atalay Demirbaş da son iki ayda 420 bin civarında konut satıldığını belirterek, bu sayede gerçek dala önemli bir kaynak girdiğini söyledi.
Gayrimenkul bilgi tahlil platformu Endeksa bilgilerine nazaran temmuz sonu prestijiyle Türkiye genelinde ortalama konut fiyatlarının 327 bin lira olduğunu lisana getiren Demirbaş, şöyle devam etti:
“Son 2 ayda 420 bin adet konut satıldığını göz önüne aldığımızda gerçek kesime yaklaşık 140 milyar liralık kaynak girdiğini görüyoruz. Bu sayı, yalnızca inşaat kesimini değil betondan demire, mobilyadan perdeye kadar 200’den fazla kesimi direkt etkiliyor. Hükümetin başlattığı kampanyanın gerçek kesime nasıl bir katkı sağladığını net bir formda görebiliyoruz.”
“Yastıkaltındaki para iktisada kazandırıldı”
Atalay Demirbaş, yaklaşık 140 milyar liranın 47,5 milyar lirasının bankalardan çekilen kredi olduğunu belirterek, geri kalan meblağın vatandaşların kendi parası olduğunu söyledi.
Bu periyotta bilhassa altın ve dolar bozdurarak konut alanlara sık rastladıklarını lisana getiren Demirbaş, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Kampanyayı fırsat bilen vatandaşların bir kısmı kredi çekerken, öbür kesim de yastık altındaki parasını çıkardı. Altın ve doların tarihi tepeleri görmesi de vatandaşları konuta yönlendirdi. Beşerler bu periyotta konut almanın avantajlı olduğunu düşündü. Sonuç olarak hükümetin başlattığı kampanya sayesinde yastık altındaki altın ve döviz üzere tasarruflar iktisada kazandırılmış oldu.”
“Sektördeki hareketlilik yatırımlara yansıyacak”
Coldwell Banker Türkiye Ülke Lideri Gökhan Taş, haziranda başlayan kampanyanın mesken sahibi olmak isteyenler için kıymetli olduğunu belirterek, beklemede kalan değerli bir kesitin harekete geçtiğini ve mesken alım talebi oluşturduğunu söyledi.
Bunun kesimde önemli bir hareketlilik oluşturduğunu yalnızca çekilen konut kredi fiyatından görmediklerini lisana getiren Taş, birebir vakitte satışta hem birinci elde, hem ikinci elde hem de ipotekli konutta rekor kırıldığını tabir etti.
Taş, fırsatı görenlerin dövizini bozdurduğunu ve pazara çok önemli manada para girdiğini lisana getirerek, şunları kaydetti.
“700 bin liraya konut alan en az yarısını peşin ödedi. Ortalama konut kredi fiyatı da 170 binlerden 220 binlere çıktı. Yalnızca mayısta inşaat kesiminde istihdam 92 bin arttı. Haziran sayıları açıklandığında artış eğilimi net görülecek. Oluşan hareketlilik yatırımlara da yansıyacak. Eylül prestijiyle yeni proje tanıtımları göreceğiz.”
Haber7
