1475 Sayılı Eski İş Kanunu’nun yürürlükteki 14. unsuruna nazaran, yaş dışındaki emeklilik şartlarını yerine getiren çalışanlar çalıştıkları işyerinden kıdem tazminatını alarak ayrılabilirler.
Bu haktan yararlanabilmek için, 8 Eylül 1999 tarihinden evvel çalışmaya başlayanların 15 yıl sigortalılık 3600 prim gününü, bu tarihten sonra çalışmaya başlayanların ise 25 yıl sigortalılık 4500 prim gününü yahut 7000 günü tamamlamaları gerekiyor.
Bu şartları yerine getiren personeller Toplumsal Güvenlik Kurumu’ndan ( SGK) “kıdem tazminatı yazısı” alarak patrona başvurmak suretiyle tazminatlarını isteyebilirler.
SGK’DAN KESİNLİKLE YAZI ALIN
Burada emekçi açısından dikkat edilmesi gereken en değerli konu, iş akdini feshetmeden evvel SGK’dan yazıyı alıp, bu yazıyla birlikte patrondan kıdem tazminatı talebinde bulunmaktır. SGK’dan yazıyı iş akdini feshettikten sonra alıp patrona başvuranlar kıdem tazminatı hakkını kaybediyorlar.
Sistem bu türlü işlemekle birlikte 15 yıl sigortalılık 3600 prim gününü doldurduğuna dair yazıyla kıdem tazminatı almak isteyen personeller patronun itirazıyla karşı karşıya kalıyorlar.
Birtakım patronlar, kanunun, yaş dışındaki şartları dolduran personellerin artık çalışmayı bırakıp emekliliği beklemeleri halinde tazminat alabileceklerini öngördüğünü savunuyor. Yargıtay daha evvel verdiği türlü kararlarda, kıdem tazminatını bu yolla alarak işten ayrılan çalışanın yeni bir işte çalışmasının önünde mahzur bulunmadığına hükmetti. Fakat yeniden de kimi patronlar çeşitli münasebetlerle kıdem tazminatı ödemekten kaçınabiliyor.
PATRON “KANUNA KARŞI HİLE” ARGÜMANINDA BULUNDU
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 5 Kasım 2020 tarihli (Esas No: 2016/29768, Karar No: 2020/14937) kararına husus evraka nazaran, bir şirkette 2008-2015 yılları ortasında yönetici olarak çalışan personel, 4 Eylül 2015 tarihinde 15 yıllık sigortalılık müddeti ve 3600 prim gününü tamamladığına dair SGK’dan yazı alarak patrona sunduğu halde kıdem tazminatını alamadığı için dava açtı. Patron, çalışanın iş akdini haksız bir biçimde tek taraflı iradesi ile sona erdirdiğini, kanundaki haktan yararlanmak için iş akdini feshetse de asıl maksadının öbür bir işyerinde çalışmak olduğunu, kanuna karşı hile yapmak suretiyle hak etmediği halde kıdem tazminatı talep ettiğini belirterek talebe itiraz etti. Patron çalışanın talebinin ayrıyeten Türk Uygar Kanunu’nda tanımlanan hakkın berbata kullanılması niteliğinde olduğunu savundu.
İş MAHKEMESİ EMEKÇİNİN TALEBİNİ REDDETTİ
İş mahkemesi, personelin iş akdinin sona erdiği 4 Eylül 2015 tarihinden evvel farklı bir şirkete iş müracaatında bulunduğunu, 14 Eylül’de yeni işyerine başladığını, dava açtığı patronun işyerinde çalışmaya devam ederken yeni işyerine verilmek üzere evrak topladığını, hasebiyle yasanın tanıdığı hakkı berbata kullandığını münasebet göstererek kıdem tazminatı talebini reddetti.
“ÇALIŞMA ÖZGÜRLÜĞÜ ANAYASAL GARANTİ ALTINDA”
Personelin temyiz başvurusu üzerine belge Yargıtay’a geldi. Yargıtay kararında, 1475 Sayılı Kanunu ile çalışana yaş hariç öteki emeklilik kriterlerini yerine getirmesi halinde kendi isteği ile işten ayrılma imkânı tanındığı belirtildi. Öteki bir anlatımla, sigortalılık mühletini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayan emekçinin, yaş şartı sebebiyle emeklilik hakkını kazanmamış olsa da işyerinden ayrılabileceği ve kıdem tazminatına hak kazanacağı vurgulandı.
Çalışanın maddeden doğan bir hakkı bulunduğuna dikkat çekilen kararda, daha sonra öteki bir patrona ilişkin işyerinde çalışmaya başlaması, ayrılmadan evvel öteki işyeri ile görüşmesi ve hatta mukavele yapmasının kanuna karşı hile olarak değerlendirilemeyeceği kaydedildi.
Yargıtay kararında şu sözlere yer verildi:
“Dosya içeriğine nazaran, davacı personel, fesih tarihinde yaş hariç öteki emeklilik şartlarını sağlamış, bu tarih prestiji ile kıdem tazminatına hak kazanmıştır. Ayrıyeten davacının iş mukavelesini feshettikten sonra öteki bir işyerinde çalışmaya başlaması, Anayasal garanti altında olan çalışma özgürlüğü kapsamında olup, yasanın kendisine verdiği hakkı kullanan davacı çalışanın makus niyetli davrandığından kelam edilmesi mümkün değildir. Kanunda tanınan bu hakkın maksadı, işyerinde çalışarak yıpranan ve bu ortada sigortalılık yılı ile prim ödeme müddetine ilişkin yükümlülükleri tamamlayan emekçinin, emeklilik için yaşı beklemesine gerek olmadan iş mukavelesini faal sonlandırabilmesine imkan tanımaktadır. Davacının kıdem tazminatı talebinin kabulü yerine reddine karar verilmesi yanılgılı olup, bozmayı gerektirmiştir.”
Haber7
