Aksu ilçesindeki TİGEM Boztepe Tarım İşletmesi Müdürlüğünün 11 bin metrekarelik alanı kapsayan seralarında yaklaşık iki yıldır domates, kavun, patlıcan, biber ve salatalık üzere sebzelerin yerli ve ulusal tohum üretimi yapılıyor.
Büyük bir özveriyle 14 bayanın sürdürdüğü çalışmalar, toprak sürece ve tohumların ekilmesiyle başlıyor.
Fidelerin yeşermesi ve seraya dikilmesiyle devam eden süreç, vakti geldiğinde erkek bitkiden alınan tozların dişi bitkilerin çiçeklerine tek tek elle yapılan melezleme süreçleriyle devam ediyor.
Daha sonra büyüyen meyvelerden tohumlar çıkartılıyor, kurutma sürecinin akabinde selektörden geçirilerek temizleniyor.
Zayıf tohumlar seçilerek ayrılırken, tohum taneleri makineler aracılığıyla sayılarak paketleniyor, son basamak olarak soğuk hava depolarında istifleniyor.
“Kadınların elinde ilmek ilmek bir dantel üzere işleniyor”
İşletme Müdürü Olcay Akın, TİGEM’in Türk çiftçisinin yüksek fiyatla zerzevat tohumu alımını önlemek için 2018’de bu işe başladığını söyledi.
Toplam 11 bin metrekarelik sera alanında domates ve kavunda iki çeşit, patlıcan, biber ve hıyarda da birer çeşit olmak üzere 7 çeşit zerzevat tohumu üretimi yaptıklarını aktaran Akın, “Türk çiftçisinin gereksinimi olan tohumlar bayanlar eliyle ilmek ilmek bir dantel üzere oya üzere işleniyor. Burada, yüzde 100 yerli ve ulusal zerzevat tohumları üretiliyor. Bayanlar eliyle üretim yapıldıktan sonra tohumlar fidanlara dönüşüyor, halkımızın beslenmesinde kullanılıyor.” dedi.
TİGEM Genel Müdürü Ayşe Ayşin Işıkgece’nin de bir bayan olduğunu anımsatan Akın, tüm evrelerde, zerzevat tohumunun üretiminde bayanların el emeği göz ışığı olduğunu lisana getirdi.
Tohum, ekonomik ve stratejik manada kıymetli
Akın, zerzevat tohumculuğunun dünyada stratejik bir ehemmiyete sahip olduğunu belirterek, şöyle konuştu:
“Çünkü artık gelişen dünyanın beslenmesinde tohum birinci girdi gereci olarak hem ekonomik hem de stratejik manada değerli bir öge. Bunun yerli ve ulusal olması çok daha değerli. Biz de TİGEM’in Antalya’daki Boztepe tesislerinde bu işe soyunduk. Geçen iki yıllık süreçte 203 kilogram kadar tohum ürettik. Bunun karşılığı 15 bin dekarlık sera demek. Domateste bin adet tohum 2 gram geliyor. Yani 2 gramda bin adet zerzevat tohumu var. 203 kilogramı bu manada düşünmek lazım.”
Üretilen zerzevat tohumlarının yurt dışından da ilgi görmeye başladığını vurgulayan Akın, ihracat konusunda da yavaş yavaş ilerleme kaydettiklerine dikkati çekti.
Yerli ve ulusal zerzevat tohumunun başka üretici ülkelerden daha ucuz olduğuna değinen Akın, “Üretime başlayalı yaklaşık 2 yıl oldu ancak 12 kilogram tohum sattık. Her geçen gün satışımız artıyor. Son olarak Cibuti’ye gönderdik. Öncesinde ise deneme ekimleri için Kırgızistan ve Özbekistan’a gönderdik. Fas ve Tunus ile görüşmelerimiz de sürüyor.” sözlerini kullandı.
Akın, zerzevat tohumlarının tüm TİGEM işletmeleri ve bayileriyle, PTTAVM’den satışa sunulduğunu, işletmeden de bilgi alınabileceğini bildirdi.
“Anne şefkatiyle yaklaşıyormuş üzere bu işleri yapıyoruz”
Bitki Üretim Şefi Eda Ömeroğlu da bayan çalışanlarla şiddetli ve hassas bir süreç yürüttüklerini söyledi.
Bilhassa melezleme ve sonrasında sürdürülen çalışmanın çok hassas olduğuna işaret eden Ömeroğlu, “Anne şefkatiyle yaklaşıyormuş üzere bu işleri yapıyoruz. Çiçekler tek tek denetim ediliyor. Bayan çalışanlarımız oya işler üzere tek tek tozlamasını, melezlemesini yapıyor. Fedakarlık gerektiren bir iş. Çok kısa müddette çok fazla iş yapılması gerekiyor.” dedi.
Çalışanlardan Fatma Gür ise her gün hassasiyetle çalıştıklarını belirtti.
Bitkileri “anne ve baba” diye ikiye ayırdıklarını anlatan Gür, “Babadan çiçek alıp anneye melezleme yapıyoruz. Melezleme yapılanın karışmaması için de ip sarıyoruz. Sonra tohumu alırken melezleme yapılıp yapılmadığını bu iplerden anlıyoruz.” diye konuştu.
Haber7
