İşte Erdal Tanas Karagöl’ün o yazısı
Dünyada hem doğal gaz üreticilerinin sayısının artması hem de doğal gazın LNG olarak milletlerarası piyasalara taşınması bu bölümde büyük bir yarışmanın yaşanmasına neden oluyor. Dünyanın en büyük doğal gaz rezervlerine sahip olan memleketler sıralamasında Rusya, İran ve Katar’ın akabinde 4. sırada konum alan ABD, doğal gaz üretiminde önder konumunda.
2019 yılında dünya umumunda piyasaya arz edilen doğal gazın yüzde 23’ünün ABD tarafından üretilmiş olması ve ABD’nin birçok memleketin doğal gaz arz sağlayıcısı konumuna geçmesi sahiden çok değerli bir durumu işaret ediyor.
TÜRKİYE’NİN DOĞAL GAZ İTHAL ETTİĞİ DEVLETLER
Güç Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) 2019 yılı Doğal gaz Piyasası Raporu’na nazaran Türkiye 2019 yılında yaklaşık 45 milyar metreküp doğal gaz ithal etti. Türkiye’nin yekun doğal gaz ithalatı içinde LNG’nin hissesi 2017’de yüzde 19,5 iken, 2018’de yüzde 22,5’e ve 2019 yılında ise yüzde 28 seviyesine çıktı. 2020 yılının geçmiş aylarında gerçekleşen ithalat dataları LNG’nin hakkının artacağını gösteriyor.
Gayrı yandan 2019 yılında, ithalatta yüzde 33,6 nispetiyle en büyük behre sahibi Rusya olurken Rusya’yı Azerbaycan, İran, Cezayir ve Nijerya takip etti. Ama 2020 yılı içerisinde bu sıralamanın değiştiğini de söylemekte yarar var.
Türkiye bir yandan TANAP üzere tamamlanan ve TürkAkım üzere prodüksiyon aşamasında olan milletlerarası boru hatları ile güç arz güvenliğini sağlarken başka yandan spot piyasada daha süratli, boru hatlarına kıyasla daha ucuz maliyetli, fiyat dalgalanmalarına karşı esneklik özelliğine sahip ve esnek ödeme imkanı sunan LNG ithalatına yük vermektedir.
İşin farklı tarafı ise Türkiye doğal gazı Katar’dan, Nijerya’dan, Cezayir’den ve ABD’den LNG olarak sağlarken, LNG’de ABD’nin hakkı giderek artıyor. Bunun temel sebebi de global ekonomik büyümedeki daralma nedeniyle arzın artmasına karşın talebin düşmesi ve petrol fiyatlarına nazaran fiyatlanan doğal gazın petrol fiyatlarındaki düşüşten etkilenmesidir.
LNG’nin, boru hatlarıyla taşınan Rus doğal gazından daha ucuz olması nedeniyle Türkiye doğal olarak daha ucuz olan doğal gazı tercih etmektedir. Bu gelişmeler nedeniyle milletlerarası yarışmada zorlanan Rus doğal gaz inhisarı giderek pazar kaybıyla karşı zıdda kalıyor.
ŞARK AKDENİZ DOĞAL GAZ KAYNAKLARI VE YENİ DENKLEM
Şark Akdeniz, kurulacak yeni doğal gaz piyasasını ve denklemini birçok açıdan değiştirme potansiyeli olan bir yer. Şark Akdeniz’de hem ortam aktörleri olan İsrail, Mısır ve Yunanistan hem de bu nahiyede mahal almayan lakin bu denklemde nokta almak isteyen AB devletlerinin, dünyada en fazla doğal gaz üreten ABD’nin ve bu memleketlere ilişkin birçok milletlerarası güç şirketinin yeni denklem için stratejik hamleler peşinde olduğu bilinen bir gerçek.
Açıkçası burada Rusya’ya da kişisel bir parantez açmak gerekiyor. Rusya bir yandan dünyanın en büyük doğal gaz rezervlerine sahip olması nedeniyle birçok devlete doğal gaz ihraç ediyor. Yani başta Türkiye olmak üzere AB’nin arz güvenliğinde stratejik bir değeri var.
Öteki yandan, Şark Akdeniz’de keşfedilecek ve üretilecek kaynaklar nedeniyle ortaya çıkacak durum da göz önünde bulundurulduğunda, Şark Akdeniz’de hem AB memleketleri ile karşı zıdda kalmamak hem de Türkiye üzerinden AB devletlerine doğal gaz satma konusunda Türkiye ile bir ihtilafa düşmemek ismine bıçak sırtı bir siyaset izlediği de ortada.
Mahsusen de yerin kıymetli aktörlerinden olan Libya’nın ortamdaki petrol ve doğal gaz istikrarını değiştirme ihtimali nedeniyle Şark Akdeniz’de kurulacak denklemin dışında kalmamak için çok araçlı bir siyaset izlediğini de görüyoruz.
Haber7
