Birincisi, tek bir kuyuda Türkiye’nin bulduğu rezerv dünyada son yılların en büyük keşiflerinden birisi niteliğinde. İkincisi, fosil kaynaklar açısında dışa bağımlı olunan güç bölümünde telaffuz değişikliğine neden oldu. Bu değişim “petrol ve doğalgaz kıtlığı artık Türkiye’nin yazgısı değildir” biçiminde söz ediliyor.
Ayrıyeten bu rezerv Karadeniz’i Doğu Akdeniz kadar güç piyasalarının ilgisi haline getirecektir; zira Doğu Akdeniz de 2000’li yılların başında bulunan rezervler sayesinde ilgi odağı olmaya başlamıştı. Akdeniz’de olduğu üzere, milletlerarası güç firmaları Karadeniz’de de ağır sondaj faaliyetlerine başlayabilir. Tıpkı vakitte bu keşif, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’nın (TPAO) derin sondaj konusunda memleketler arası güç firmalarını yakaladığını gösteriyor. Kendi gemi ve işçisiyle derin sondaj faaliyetlerine 2018 yılında başlayan Türkiye, bu alanda değerli bir aktör haline geldiğini kanıtlamıştır.
Türkiye güç dalı açısından iyimser havanın artmasını sağlayan keşif, dünya güç piyasalarını da etkileyecek nitelikte. Birçok açıdan olumlu tesirleri olan bu keşfin devamının da gelmesi durumunda Türkiye’nin ekonomik büyüme oranları daha süratli artacaktır. Dünyada birinci on iktisattan biri olmayı hedefleyen Türkiye’yi hızlandıracak en değerli etkenlerden birisi hiç elbet yerli güç kaynaklarıdır. Sonuç olarak, bu rezervle Türkiye’nin global seviyede değerli avantajlar elde edeceği anlaşılıyor.
2019 yılında yaklaşık 45 milyar metreküp doğalgaz tüketen Türkiye, bu gazın yalnızca 470 milyon metreküplük kısmını kendi üretmiştir. Yüzde 99’a yakınını ithal etmek durumunda kalan Türkiye’de, doğalgazı konut, sanayi ve elektrik üretimi üzere bölümlerde ağır olarak kullanılıyor. Bu yüzden, dış ticaretinin yaklaşık beşte biri güç ithalatına tekabül eden Türkiye’nin, güç fiyatlarının yüksek olduğu devirlerde 60 milyar dolara kadar güç faturası ödemek durumunda kaldığı vaki. Bundan ötürü Türkiye kendi öz kaynaklarına yönelerek ulusal güç ve maden siyasetini ortaya koydu. Böylelikle güçte tam bağımsızlık amacına yönelen Türkiye, kendi öz kaynağı olan güneş ve rüzgâr güçlerine ve linyite başka bir parantez açarak yerli üretimi artırmaya başladı. Artık bu keşifle birlikte doğalgaz da yerli olacağından, Türkiye’nin ulusal güç siyasetinde değerli bir kaynak olarak yerini alacaktır.
EKONOMİK TESIRI
Gücün oluşturduğu cari açığın ortadan kalkmasına yardımcı olacak bu rezerv tıpkı vakitte Türkiye’nin ithalatını azaltacak. Güç fiyatlarının düşmesiyle enflasyonun ve buna bağlı olarak faizlerin de aşağı istikametli hareket etmesi, Türkiye iktisadını daha üretken bir yapıya kavuşturacak. Akaryakıt fiyatlarındaki düşüş tüketiciye direkt yansıyacak ve konutlardaki ısınma maliyetleri ile elektrik fiyatları da olumlu etkilenecek. Memleketler arası alanda daha rekabetçi bir ekonomik yapıya kavuşacak olan Türkiye, daha fazla üretim yaparak ulusal gelirini ve buna bağlı olarak da istihdamı arttıracak. Böylelikle güçlü bir ekonomik yapıya kavuşacak olan Türkiye sağlam temeller üzerinde yükselmeye devam edecek.
Gücün yerli kaynaklarla üretilmesi konusunda güçlü ülkelerin takip ettiği siyasetler daima tıpkı kapıya çıkıyor. Mesela bir vakitler doğalgaz ithal eden ABD kaya gazı üretimini arttırarak doğalgazda artık kendi kendine kâfi hale gelmiş durumda. Öbür taraftan nükleer güç santrallerinden elektrik muhtaçlığının yüzde 75’e yakınını karşılayan Fransa’nın bu siyaseti devam ediyor. Etraf kirliliğini daha fazla artırmasına karşın, Çin elektrik gereksiniminin yüzde 70’e yakınını kömürden elde ediyor. Bütün bu örnekler ülkelerin kimi çevresel risklere karşın yerli kaynak kullanarak yerli üretimleri önemsediklerini gösteriyor. Bundan ötürü, bulunan rezerv, yerli kaynak kullanım oranını etkileyecek ve Türkiye’nin güç güvenliğini artıracaktır.
BİR REZERVDEN DAHA FAZLASI
Arama ve sondaj faaliyetlerinde muvaffakiyet kolay elde edilmiyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da belirttiği üzere “Aramakla bulunmaz; fakat bulanlar arayanlardır” kelamı sondajın temel ideolojisini anlatıyor. 1954 yılında kurulan TPAO sondaj ve petrol arama çalışmalarını uzun yıllardan beri bu ideolojiyle sürdürüyor. Yurt dışında da değerli petrol faaliyetlerinde bulunan şirket, doğalgaz ve petrol rezervlerinden çıkardığı enerjiyi ülkenin tüketimine sunuyor. Milletlerarası güç şirketleriyle denizlerde yapmış olduğu sondajlarda değerli bir rezerv keşfedemeyen şirket, ulusal güç ve maden stratejisiyle kendi envanterine kattığı 3 adet derin sondaj ve 2 adet sismik araştırma gemisiyle Karadeniz ve Akdeniz alanlarında araştırma yapmaya başladı. Bugüne kadar kendi gemileriyle 9 derin deniz sondajı yapan TPAO son sondajında kıymetli bir rezerv buldu. Geçen yıl 6 derin sondaj yapan Türkiye, kara ve denizde yüz binlerce metreden fazla sondaja ulaşmıştır. Uzun soluklu olan arama ve sondaj faaliyetlerinin başında keyifli sona ulaşması, milletlerarası platformlarda Türkiye’nin aktifliğini artıracaktır.
2013 yılında Barbaros Hayrettin Paşa gemisiyle kıymetli bir stratejik karar alan Ankara 2017 yılında Fatih derin sondaj gemisini satın aldı. Daha sonra Yavuz ve Oruç Reis gemilerini envanterine katan Türkiye böylelikle milletlerarası güç alanında bir üst lige çıktı. Son olarak Yasal derin sondaj gemisini alarak bu alanda daha fazla tesirli olma stratejisini ortaya koyan Türkiye birçok birincilere imza atmaya başladı. Bu stratejik alımlarla birlikte ekipmanların ulusal olması, Türkiye’ye bu alanda daha fazla esneklik kazandırıyor. Birebir halde, Türkiye yerli iş gücünü teknik manada geliştirme fırsatı da bulmuş durumda. Türkiye’nin yapmış olduğu bu atak sondaj yapabilme kapasitesini artırmış, bilhassa üç tarafı denizlerle çevrili olan Türkiye bu alanda değerli imkânlara kavuşmuştur. Kendi alanlarında “altıncı kuşak gemi” olarak isimlendirilen Fatih ve Yavuz dünyada sayılı gemiler ortasında yer alıyor. Toplam on iki bin metreye kadar sondaj yapabilen bu gemilerin her biri 2 adet sondaj kulesine sahip.
Sismik araştırma sonucunda tespit edilen noktalarda sondaj yapan gemiler rezervlerin bulup çıkarılmasında hayli etkililer. Alanya 1, Fenike 1, Magosa 1, Narlıkuyu 1 ve Tuna 1 sondajlarını açan Fatih gemisi ile Karpaz 1, Güzelyurt 1, Lefkoşa 1 ve Selçuklu 1 sondajlarını açan Yavuz gemisi Türkiye’nin denizlerinde kıymetli birer aktöre dönüşmüştür. 2020 yılının başında envantere katılan Yasal derin deniz sondaj gemisi de son hazırlıklarını tamamlayarak sondaj faaliyetlerinde Türkiye’ye güç kazandıracaktır. Bu teknik altyapıyı kullanacak olan çalışanın de deneyimli olması çok değerli. 2018 yılında başlayan sondajlarda diğer ülkelerden gelen teknik grup ve mühendislerin yerlerini yerli teknik takım ve mühendisler almaya başlamış durumda. Zira Doğu Akdeniz’de sondaj yapan Türkiye’ye yönelik Avrupa Birliği’nin (AB) taraflı tavrı ve Rum bölümünün tehditleri TPAO’da yerli çalışanın sayısını artırmıştır.
GÜÇTE DAHA BAĞIMSIZ BİR TÜRKİYE
Keşfedilen 320 milyar metreküplük rezervin Türkiye’nin yüzde 99 düzeyinde olan doğalgaz bağımlılığını kıymetli ölçüde düşüreceği anlaşılıyor. Türkiye’nin yıllık olarak 45 ila 50 milyar metreküp tüketimi baz alındığında, bulunan rezervin yaklaşık 7 ila 8 yıl ortasında Türkiye’nin doğalgaz gereksinimini karşılar nitelikte olduğu söylenebilir. Ayrıyeten bu keşfin bir başlangıç olduğu ve daha büyük keşiflerin de ortaya çıkacağı öngörülüyor. Son yılların en büyük derin deniz keşiflerinden birini yapan Türkiye, güç alanında daha bağımsız olma yolunda ilerlemeye devam etmektedir.
Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla, bulunan rezervin bir an evvel üretime alınması için planlama yapacak olan Güç Bakanlığı, rezerv ölçüsünün artacağı tarafındaki bulgulara dikkat çekti. 2023 yılında halkın tüketimine sunulması planlanan Tuna-1 kuyusundaki rezervin kıymetlendirme kuyularının kısa müddette açılması bekleniyor. Rezervin test sondajları bittiğinde, ana karaya yaklaşık 150 km olan üretim yerinden boru çizgisi ile ulaştırılacağı ve ulusal gaz çizgisine verileceği öngörülüyor. Önümüzdeki günlerde detayları belirli olacak projenin maliyetinin 2-3 milyar dolar civarında olması bekleniyor. Sonuç olarak, gazın üretime sokulması bulunmasından daha kolay olduğu için, Türkiye üretimini de tek başına yapacak donanıma sahip.
Türkiye’nin 2021 yılında sona erecek 18 milyar metreküplük uzun periyotlu doğalgaz kontratının büyük olasılıkla yenilenmeyeceği, yenilense bile Türkiye’nin pazarlık masasında daha avantajlı pozisyonda olacağı, bu durumda da bulunan doğalgazın fazla bekletilmeden Türk halkının kullanımına sokulacağı anlaşılıyor. Türkiye doğalgaz kaynağı bakımından Rusya’ya yüksek ölçüde olan bağımlılığını yerli rezervlerle artık ortadan kaldıracaktır. Türkiye’nin 2026 yılına kadar birçok rezervi keşfetmesi durumunda, doğalgaz alım mutabakatlarını yenilemeyeceği ve dışarıdan ithal edilen doğalgaz ölçüsünün önemli ölçüde düşeceği öngörülüyor.
Türkiye derin deniz sondaj çalışmalarında kıymetli ataklar yaparak bağımsız ve ulusal bir strateji ortaya koydu. Bu strateji Türkiye’ye kıymetli kazanımlar sağladı. Ekipmanın ve bu ekipmanı kullanan çalışanın Türk vatandaşı olması tahminen de bu muvaffakiyetin en değerli ögesi olarak ortaya çıkıyor. Türkiye arama ve sondaj faaliyetlerinde bağımsız bir yapı oluşturduğu üzere, doğalgaz rezervlerini de yakın bir tarihte çıkaracaktır. Böylelikle Türkiye güç alanında bağımlılıktan kurtularak bölgesel ve global rolünü kuvvetlendirecek. Milletlerarası alanda kendi çıkarları doğrultusunda daha esnek hareket edebilecek olan Türkiye, güç bağımlılığı üzere sorunlu bir durumu da ortadan kaldıracaktır.
Haber7
