Deloitte’den yapılan açıklamaya nazaran, Türkiye’nin Karadeniz’deki birinci ulusal derin deniz sondajını gerçekleştiren Fatih sondaj gemisinin, Sakarya gaz sahasında keşfettiği 320 milyar metreküplük doğal gaz, Türkiye’nin doğal gaz ithalatına önemli katkı sağlayacak.
Kullandığı gazın tamamına yakınını ithal eden Türkiye için keşfedilen bu rezerv, gelecek yıllarda sona erecek uzun periyotlu doğal gaz mukavelelerinin tekrar şekillendirilmesinde, halihazırda yaşanan fiyat düşüşleri ile birlikte müzakere masasında Türkiye’nin elini güçlendiren bir gelişme olarak görülüyor.
Yıllık ortalama 45 bcm ila 50 bcm ortasında değişen Türkiye’nin yıllık doğal gaz talebinin yüzde 20’si Sakarya alanında keşfedilen rezervden karşılanabilecek. Sahanın Türkiye’nin yüksek güç talebinin olduğu batı bölgesine ve Silivri doğal gaz depolama tesisine yakın pozisyonda bulunması büyük avantaj sağlıyor. Sahanın yıllık 8 bcm’lik üretimi, İstanbul’un bir yıllık doğal gaz tüketimine denk geliyor.
Türkiye, müzakere masasında güçlü pozisyonda
Türkiye’nin gelecek 5 yıl içerisinde 30 bcm’lik uzun devirli doğal gaz ithalat kontratı sona ererek tekrar müzakere edilecek. Bu müzakereler öncesinde, küresel piyasalarda düşen doğal gaz fiyatları, artan LNG arzı, Türkiye’nin giriş kapasitesini çeşitlendirmesi ve artırması Türkiye’nin bu kontratların yine şekillendirilmesinde elini güçlendiren adımlar oldu. Tüm bu olumlu gelişmelere ek olarak, büyük ölçekli ve yerli bir doğal gaz kaynağının keşfi ve bu gazın 2023 prestijiyle üretime geçirilmesi gayesi, müzakere masasında Türkiye’yi daha güçlü kılıyor.
Yıllık 40 milyar dolar enerji ithalatı gerçekleştiren Türkiye’nin en kıymetli ithalat kalemlerini, petrol ve doğal gaz ithalatı oluşturuyor. Yıllık 12 milyar dolar doğal gaz ithal eden Türkiye, Sakarya alanından yıllık talebinin yüzde 20’sini karşılaması durumunda ithalat masraflarını, yıllık 2,5 milyar dolar düzeyinde azaltabilecek. Bu ölçekte bir yatırımın hayata geçmesi için öngörülen yatırım ölçüsü ise 4 ila 6 milyar dolar ortasında değişiyor.
“Özel dalın ön planda olduğu bir oyun planı kurgulanmalı”
Açıklamada görüşlerine yer verilen Deloitte Güç, Doğal Kaynaklar ve Sanayi Eserleri Önderi Elif Düşmez Tek, Türkiye’nin, yenilenecek olan doğal gaz kontratları ile birlikte daha dinamik bir doğal gaz piyasasına geçiş için kıymetli bir fırsat koridoruna girdiğini belirterek, tüketicilerin toplumsal dayanak sistemleriyle desteklenmesi, özel bölümün doğal gaz tedariki ve ticaretinde aktifliğinin artırılması üzere adımlarla bu fırsatın en efektif halde kullanabileceğini bildirdi.
Tek, doğal gaz şebekesinin güçlendirilmesi maksadıyla, FSRU, doğal gaz depolama, TANAP ve Türk Akımı üzere kıymetli alt yapı projelerinin devreye alınmasıyla günlük arz kapasitesinin 2018’de 60 milyon metreküp, geçen yıl 27 milyon metreküp arttığını kaydetti.
Mevsimsel oluşabilecek dar boğazlar giderilerek arz güvenliğinin de sağlandığına işaret eden Tek, “İhracat ve ticaret imkanlarının geliştirilmesi emeliyle Türkiye’nin Avrupa ile olan irtibat noktalarının kapasitesinin artırılması ve çift istikametli akışın sağlanması için çalışmalar devam ediyor. Doğal gaz altyapısının güçlenmesi ismine yapılmış olan bu çalışmalar, arz güvenliğini sağlamanın yanı sıra doğal gaz ticaret merkezi olabilme yolunda kıymetli adımların atılmaya başlandığını gösteriyor. Sakarya alanındaki doğal gaz keşfi, tüm bu olumlu gelişmeleri taçlandırır niteliktedir.” tabirlerini kullandı.
Türkiye’nin, yenilenecek olan doğal gaz kontratları ile birlikte daha dinamik bir doğal gaz piyasasına geçiş için değerli bir fırsat koridoruna girdiğini belirten Tek, bu fırsat koridorundan en efektif halde yararlanabilmek için atılması gereken adımlarla ilgili şunları kaydetti:
“Doğal gazın ithalatından son tüketiciye kadar kıymet zincirinin tüm alanlarında maliyetleri yansıtan piyasa bazlı fiyatlandırmaya geçilmesi ve korunmaya muhtaç tüketicilerin toplumsal dayanak düzenekleri ile desteklenmesi ana prensip olmalıdır. Özel kesimin doğal gaz tedarik ve ticaretinde aktifliği artırılmalı, doğal gaz kontratlarının yenilenmesinde özel dal oyuncularının ön planda olacağı bir oyun planı kurgulanmalıdır. Piyasa oyuncularının aktif ve öngörülebilir biçimde faaliyet gösterebilmesi için EPİAŞ bünyesinde faaliyet gösteren Organize Toptan Satış Piyasası’nın (OTSP) süreç hacmi ve derinliğinin artırılması ve 2021 yılında devreye alınması planlanan vadeli opsiyon piyasasının planlandığı halde hayata geçirilmesi ehemmiyet arz etmektedir. Dal oyuncularının daha dinamik kararlar verebilmeleri ve süreç yapmalarına imkan tanıyacak ve eser çeşitliliğine sahip bir kapasite platformunun hayata geçirilmesi gerekmektedir. Türkiye’nin milletlerarası gücü ve aktifliği olan bir doğal gaz ticaret merkezine dönüşebilmesi için BOTAŞ’ın sistem işletmecisi rolü, ilgili bağımsızlık kurallarını sağlayacak formda ayrıştırılmalı, kamu güç şirketleri milletlerarası arenada iş birliklerine gidebilecek ve rakipleri ortasında farklılaşabilecek biçimde yapılandırılarak desteklenmeye devam edilmelidir.”
Haber7
