“ABD’de Anarşi”: Trump destekçilerinin Kongre işgalini dünya basını nasıl gördü?
GALERİNİN DEVAMI
ABD Lideri Donald Trump ile birlikte alt üst olan Amerikan siyasetinin temel desteklerinden biri daha yıkılabilir. Brezilya ve Güney Kore üzere, mağlubiyete uğramış liderlerin rakipleri iktidarı ele geçirdiğinde tertipli olarak mahpusa atıldığı demokrasiler üzere Amerikan demokrasisi de Trump’la bir birinci gerçekleştirip eski lideri mahpusa gönderebilir. Siyasi tarihi boyunca Nixon ve mağlup olan hiçbir liderin iktidardaki aksiyonlarından ötürü takip edilmediği ve mahpusa atılmadığı ABD’de, Kongre Binası’na yapılan baskın, ABD tarihinde yazılı olmayan fakat nezaket çerçevesinde uygulanan eski lidere yönelik dokunulmazlık uygulamalarını karşıt yüz edebilir.
“KULLANMAM” DEMİŞTİ
Bütün ihtimalleri pahalandıran Trump’un “Başkanın Kendini Affetme” hakkını kullanmak için hareket geçtiği bildirildi. 2018’de Rusya ile ilgili suçlamalarda bu hakkı kullanma ihtimali sorulduğunda “Yanlış bir şey yapmadığım hâlde bunu neden yapayım?” diye yanıt veren Lider Trump’ın vazifedeki son günlerinde bu mevzuda çalıştığı öne sürüldü. NY Times, hiçbir lider daha evvel kendini affetme teşebbüsünde bulunmadığından bu türlü bir hareketin mahkemelerde sonuçlanacağının net olmadığını lisana getirdi. Başkanlık affının sırf federal kabahatler için geçerli olduğunu ve eyalet seviyesinde rastgele bir potansiyel suçlamadan korumadığı biliniyor. Lakin gazete, Trump’ın bu imkânı kullanmak için danışmanlarından görüş istediğini kendini affetmenin yanı sıra en büyük çocukları ve damadı Jared Kushner ile avukat Rudy Giuliani için önleyici afları da düşündüğünü argüman etti.
BİR İHTİMAL DAHA VAR
Trump’ın önünde bir ihtimal daha var. Kendisini affetmeye çalışmak yerine vazife müddetinin bitimi öncesinde istifa ederek af yetkisini Lider Yardımcısı Mike Pence’e devredebilir. Lakin olur mu? Bu net değil. Zira Pence’e yönelik suçlamaları bu ihtimali epeyce zayıflattı. Lakin yeniden de geçmişte Gerald Ford’un Richard Nixon’ı bu biçimde affetmiş olması, kelam konusu aksiyona hem yasal hem de tarihî bir emsal teşkil ediyor. 1974’te Watergate skandalı sonrası Nixon istifa edince yardımcılıktan başkanlığa yükselen Ford, Nixon hakkında af kararı çıkararak selefini adaleti engelleme suçlamalarından mahpusa girmekten kurtarmıştı.
İBRET OLSUN
Trump, hem 20 Ocak’tan evvel başkanlığını sona erdirebilecek yasal yaptırımların önünü açtı hem de vazifeden ayrıldıktan sonra kendisine yöneltilmesi mümkün kabahatlere yenilerini eklemiş oldu. Beş kişinin öldüğü olaylardan 24 saat sonra görüntü ileti yayınlayan Trump “sorunsuz, sistemli ve kesintisiz bir güç geçişi” taahhüdünde bulunsa da hem partisinin hem de rakiplerinin öfkesinden kurtulamadı. Başkanlığı müddetinde iş adamı olma özelliğinden kaynaklanan alışkanlıklarını siyasi hayatına yansıtan ve son olarak taraftarlarını “seçimde hile yapıldı, pes etmeyeceğim” diyerek Kongre Binası’nı işgale yönlendirmekle suçlanan Trump, artık ABD Anayasası’nın 25. Hususu ile karşı karşıya. Demokrat başkanlar ve hatta birtakım Cumhuriyetçiler bu unsurun uygulanmasını istiyor. Biden’in vazifeye başlamasına iki haftadan daha kısa bir müddet kala Trump’ın vazifeden alınması, aslında gergin olan ülkede daha da ideolojik bölünmeye sebep olabilir. Fakat en azından Trump’ın hareketinin Amerikan demokrasisine vurulan bir darbe olduğunu savunanlar, ibret olması bakımından 25. Madde’nin uygulanmasını talep ediyor.
NIXON ÜZERE OLABİLİR
ABD Lideri Donald Trump hakkında vazifedeyken rastgele bir dava açılmadı. Lakin, vazifeden ayrıldıktan sonra 9 eyalette 15 başka cürümden mahkemeye taşınmayı bekleyen belge olduğu varsayım ediliyor. Biden ve destekçileri, Trump’ın vazife mühleti dolduğunda, gelecekteki liderler için örnek olması bakımından bir kınama ve ikaz olarak suçlanması gerektiği sonucuna varabilir. İkinci ihtimal de Trump soruşturmaları suçlamalarla sonuçlanırsa, Biden idaresi Ford-Nixon düzenlemesinin emsaline uygun olarak af çıkarabilir. Bu, affedilen tek lider olarak meşhur Nixon’un yanına ismini ekleyerek Trump’ı gereğince rencide etmiş olacak. İronik bir formda, Trump’ın geleceği zalimce eleştirdiği rakibinin elinde.
Haber7
