İşte Yılmaz’ın o yazısı;
Covid19 pandemisinin iktisat üzerindeki tesirlerini yaşamaya devam ediyoruz. Fakat bir yandan da son periyoda ait açıklanan rakamlar, pandeminin iktisat üzerindeki tesirlerinin oluşturduğu olumsuz havanın yavaş yavaş olumluya döndüğünü gösteriyor. Hal bu türlü olunca da ekranlarda ve gazetelerde ekonomistlerin, iktisadın salgının tesirlerinden çıkışının “V” mi yoksa “U” mu formunda olacağına ait tartışmalarına şahit oluyoruz. Evet bu iki kavram neyi tabir ediyor?
“V” TİPİ ve “U” TİPİ
Evvel iktisadın pandeminin olumsuz tesirlerinden çıkış senaryosuna ait bu iki kavramın ne manaya geldiğini yalın bir form yardımıyla izah edelim. Literatürde durgunluğa ve toparlanmalara ait akademik bir sınıflandırma yok. Ama ekonomistler anlatımlarını güçlendirmek için bu iki kavrama başvuruyorlar. Kavramlar isimlerini durgunluk periyotlarında ekonomik dataların oluşturduğu grafiklerin alfabedeki harflere benzeyen hallerden alıyor. Mesela aşağıdaki grafiğin mavi çizgisinin bir devletin gayrisafi yurtiçi hasılasının (GSYİH) çeyrekler itibariyle seyrini gösterdiğini varsayalım.
Bu grafiğe nazaran memleketin GSYİH’sı 2000 yılının son çeyreğinden itibaren süratli bir halde küçülmüş, 2001 yılının 2. çeyreğinde dip yapmış ve sonra dip noktasından süratli bir halde toparlanarak yine büyüme trendini yakalamış. Bu seyrin hareketini de al çizgilerle izlediğimizde önümüze “V” harfi çıkıyor. Bu “V” formundaki çıkış ise durgunluktan süratli bir formda çıkıldığı mealine geliyor. Bu durum “U” halinde bir çıkışa görece olarak istenilen bir durumdur. Zira “U” formunda bir çıkışta, GSYİH dibi gördükten sonra çabucak çıkış yapamıyor ve bir mühlet daha küçülme devam ediyor. Bu durumu aşağıdaki grafikte gösterelim.
TÜRKİYE’NİN ÇIKIŞI NASIL OLACAK?
Türkiye’nin pandemi vadesince iktisatta yaşadığı sorunlara ait iktisat idaresinin aldığı önlemler ve uyguladığı siyasetlerin olumlu tesirleri kimi göstergelere yansımaya başladı. Örneğin geçen haftalarda açıklanan Tüketici Itimat Endeksi verisi Haziran’da 62,6’ya yükseldi. Sanayi üretimi Mayıs ayında aylık bazda yüzde 17,4 orantısında arttı ve inşaat, ticaret ve hizmet dalları yekununda ciro endeksi tıpkı periyotta yüzde 12,5 yükseldi. Bu datalar Türkiye’nin pandemi sürecinin iktisattaki tesirlerinden “V” halinde bir çıkışı başarabileceğine dair beklentileri artırıyor.
Haber7
