Utku, AA muhabirinin son ekonomik gelişmeler ve yeni tip koronavirüs (Kovid-19) sürecinin seyrine ait sorularını yanıtladı.
Kovid-19 salgınının gündelik hayat gibi ekonomik aktiviteyi ve iktisadi büyümeyi de olumsuz istikamette etkilediğini belirten Utku, 2019 yılının son çeyreğinde yakaladıkları ivmeyle 2020 yılına gerçek iktisat tarafında süratli girildiğini söyledi.
Utku, bu çerçevede ocak ve şubat aylarının oldukça iyi geçtiğini lakin salgının şiddetinin artması, milletlerarası deveranın epeyce azalması ve mart ayında yurt içinde karantina uygulamalarının başlamasıyla tüm dünyada olduğu üzere Türkiye’de de iktisadın sakinlik devrine girdiğini anlattı.
Yaklaşık 3 aylık bu sürecin karantina tedbirlerinin gevşetilmeye başladığı haziran ayına kadar devam ettiğini aktaran Utku, şöyle devam etti:
“İktisadi faaliyetteki bu ani duruş, 2. çeyrek büyüme sayılarına da yansıdı ve Türkiye, 2. çeyrekte yıllık yüzde 9,9 küçüldü. Haziran ayından sonra karantina tedbirlerinin gevşetilmesi, kredi transfer sisteminin güçlü bir biçimde çalışması, bilhassa konut ve taşıt başta olmak üzere düzenlenen kampanyalar sonucunda yurt içinde süratli bir toparlanmaya şahit olduk.
Hizmetler kesiminde toparlanma görülmesi zaman alabilecek. Son birkaç yılda bize çok önemli katkı sağlayan turizm dalından bu sene iktisadi manada çok önemli bir katma kıymet beklememek gerekiyor diye düşünüyorum. Fakat hizmetler bölümünü bir kenara bıraktığımızda geriye kalan kesimlerde yaşanan hareketlilik ve toparlanma suratı Türkiye’yi 3. ve 4. çeyrekte büyüme tarafında tekrar müspet tarafa atabilir. Bu noktada temmuz ayının ikinci yarısından itibaren borçlanma maliyetlerinde başlayan yükseliş ve sıkılaşma adımlarını da gözden kaçırmamak gerekiyor. Tüm bu gelişmelere birlikte baktığımızda iktisadi faaliyetteki toparlanmanın yılın geri kalanında belli ölçüde devam etmesini beklerken, tüm yıl genelinde Türkiye iktisadında yüzde 1-2 civarında negatif bir büyüme görebileceğimizi düşünüyoruz.”
“BANKACILIK KESIMI PANDEMİ DEVRINDE ÇOK DÜZGÜN IMTIHAN VERDİ”
Melikşah Utku, 2019 yılında yaşanan sakinlik devrinden kaynaklı baz tesirinin de katkısıyla TL kredilerde bu devirde yüzde 50’ye yaklaşan büyüme oranlarının yaşandığını kaydetti.
Bu süreçte iştirak bankalarındaki TL kredi büyüme oranının yüzde 90 düzeyine çıkarken, toplam TL kredi hacminin 140 milyar TL’yi aştığını vurgulayan Utku, şu değerlendirmelerde bulundu:
Utku, bankacılığın, pandemi sürecindeki çalışmaya en süratli adapte olan dallardan biri olduğunu vurguladı.
Bu süreçte birçok genel müdürlüğün, çarçabuk ve epey çevik bir formda faaliyetlerini konuttan yürütebilecek bir durum aldığını belirten Utku, bu süreçte dijital kanalların ehemmiyetinin daha da çok ön plana çıktığını kaydetti.
Utku, tüm bu gelişmeler birlikte değerlendirildiğinde, bankacılık bölümü olarak bu süreçte pek iyi bir imtihan verdiklerini ve gerçek ekonomiyi destekleyici işlevlerini çok büyük oranda yerine getirdiklerini söyledi.
“DOĞAL KAYNAK KEŞFİ, GÜÇ AÇIĞINI KAPATMA NOKTASINDA DESTEKLEYİCİ OLACAK”
Albaraka Türk Genel Müdürü Utku, Karadeniz’de keşfedilen doğal kaynakların Türkiye iktisadı için hayli kritik ve bir o kadar da sevindirici olduğunu söz etti.
Bilhassa uzun yıllardır devam eden keşif faaliyetlerinin ilk meyvelerini böylesi bir ölçüyle almanın hayli gurur verici olduğunu lisana getiren Utku, ülkenin ekonomik olarak kronik yapısal sorunlarından olan cari açığın yaklaşık yüzde 80-90’ının güç alanındaki açıktan kaynaklandığını söyledi.
Utku, çekirdek istikrar olarak tabir edilen altın ve güç harici istikrara tarihi olarak bakıldığında, aslında epeyce istikrarlı bir seyrin izlendiğini aktardı.
Türkiye’nin yumuşak karnı olan güç noktasında böylesi bir doğal kaynak keşfinin güç açığını kapatma konusunda destekleyici olacağını tabir eden Utku, şunları kaydetti:
“Bununla birlikte her ne kadar doğal gazın ana karaya taşınarak kullanıma başlanması için 3-4 yıllık bir dönemden kelam edilse de yararlarını daha öncesinde de muhtemelen görmeye başlayacağız. Yenileme periyodu gelen doğal gaz mutabakatlarında sahip olduğumuz bu rezerv bize çok önemli bir pazarlık kozu olarak geri dönecektir. Ayrıyeten, kelam konusu keşfe dair bulguların daha büyük rezerv alanlarının varlığına da işaret etmesi gelecek açısından umut verici bir gelişme olarak ön plana çıkıyor. Tüm bu hoş gelişmelerin yanında şunu da belirtmek gerekir ki; kelam konusu keşif, Türkiye’nin 7 yıllık gereksinimini karşılayabilecek boyutta ve yaklaşık 70-80 milyar dolarlık bir kıymet hesabı kelam konusu. Hasebiyle epey gelecek vadeden ve güçlü bir başlangıç olmakla birlikte Türkiye’nin güç sıkıntısını kökten çözebilmek için yeni keşiflere odaklanmamız ve yenilenebilir güç noktasında gösterdiğimiz başarılı performansı daha da ileriye taşımamız gerektiğini düşünüyorum.”
KARADENİZ GAZININ ŞIMDI ÜRETİME BAŞLANMADAN FİYATLARA OLUMLU YANSIMASI BEKLENİYOR
Güç Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), Türkiye’de doğal gazın vadeli kontratlarla alınıp satılabileceği Vadeli Doğal Gaz Piyasası (VGP) oluşturulması için çalışmalarında sona geldi. Gelecek yıl açılacak VGP’nin doğal gaz borsasında süreç yapan oyuncuların 2023’te sisteme verilmesi planlanan Karadeniz gazının alım ve satımını evvelce yapabilmesine imkan verirken bunun fiyatlara da olumlu yansıması bekleniyor.
Türkiye, 1 Eylül 2018’de piyasa için bir birinci niteliğinde olan Organize Toptan Doğal Gaz Satış Piyasası’nı (OTSP) devreye aldı. EPDK tarafından mevzuat alt yapısı oluşturulan ve Güç Piyasaları İşletme AŞ (EPİAŞ) bünyesinde bulunan doğal gaz borsasında, 2 yılda 3,2 milyar metreküp doğal gazın ticareti yapılırken yaklaşık 4,7 milyar liralık süreç hacmine ulaşıldı.
Bu devirde, ortalama gaz referans fiyatı ise bin metreküp için 1460 lira düzeyinde gerçekleşti.
Karadeniz’de keşfedilen 320 milyar metreküplük doğal gazın sisteme verilmesiyle Türkiye doğal gaz piyasasının daha fazla gelişmesi beklenirken EPDK keşfin piyasaya tesirleri üzerinde çalışmalarına başladı.
Bu kapsamda, 2021’de faaliyete geçirilmesi planlanan Vadeli Doğal Gaz Piyasası’nın (VGP) oluşturulması için bir taslak hazırlandı. Taslağa son halinin verilerek EPDK konsey onayına sunulması emeliyle ilgili taraflar bir ortaya geldi. Taraflar, VGP’de sürece sunulacak eser çeşitleri, vadeleri ve öbür ayrıntıları kıymetlendirdi.
VGP NELER GETİRECEK?
VGP, doğal gaz borsasında süreç yapan oyuncuların Türkiye’de doğal gazı vadeli kontratlar aracılığıyla alıp satabileceği bir piyasa olarak 2021’de faaliyete açılacak. VGP’nin açılmasıyla, piyasa öngörülebilirliğinin sağlanması amaçlanırken fiyat belirsizliğinden kaynaklanan risklerin bertaraf edilmesi hedefleniyor.
VGP ile piyasada derinlik ve likiditenin artırılması, piyasa oyuncularına kendi konumlarını ayarlamaları açısından esneklik sağlanması ve ileriye dönük belirsizliklerin en aza indirilerek arz güvenliğine de katkı sağlanması planlanıyor.
Ayrıyeten Türkiye’nin doğal gaz ticaret merkezi olma maksadının gerçekleştirilmesi için değerli bir rol oynaması beklenen VGP’nin 2021’de faaliyete geçmesiyle konut ve sanayi tüketicilerinin güç maliyetlerinin azalmasına katkı sağlanacak.
“TÜRKİYE DOĞAL GAZ TİCARET MERKEZİ OLMA AMACINA BİR ADIM DAHA YAKLAŞIYOR”
EPDK Lideri Mustafa Yılmaz, AA muhabirine yaptığı açıklamada, VGP’nin 2021’de açılacağına dikkati çekerek, “VGP ile doğal gaz borsasında süreç yapan oyuncular vadeli kontratlar aracılığıyla 2023’te sisteme verilmesi planlanan yerli doğal gazın alım-satımını evvelden yapabilme imkanı bulacak. Bu sayede Karadeniz gazımızın daha üretilmeye başlamadan bile ülkemizin doğal gaz fiyatları üzerindeki olumlu tesirini göreceğiz.” dedi.
Yılmaz, Karadeniz’deki doğal gazın üretildikten sonra sisteme verilmesi ve ticarileştirilmesi basamağında EPDK olarak devreye gireceklerini belirterek şunları kaydetti:
“Gerekli lisanslama ve düzenleme çalışmalarını yaparak yerli doğal gazımızın en ekonomik formda tüketicilerimizin hizmetine sunulmasını daima birlikte sağlayacağız inşallah. Hem bu keşif hem de VGP ile Türkiye doğal gazda ticaret merkezi olma maksadına bir adım daha yaklaşmış olacak. Doğal gaz piyasamız esasen çok iyi bir noktada fakat bu süreçte kendi doğal gazımızı keşfetmek başka bir memnunluk. Biz de kendi doğal gazımızın düzenleyicisi olmanın gururunu yaşayacağız. Bu vesileyle, doğal gaz borsamızın da ikinci yılını kutluyor, OTSP’nin kurulmasına büyük dayanak veren başta sayın Bakanımız olmak üzere bu süreçte emeği ve katkısı olan kamu ve özel dalın bütün temsilcilerine teşekkür ediyorum.”
Haber7
