Petrol tepesinde iki ülkenin farklı fikirleri dayatmaya çalıştığı için kriz yaşadığını belirten Dağlı, Riyad ve Abu Dhabi alakalarının bozulması, Suudi Arabistan’ın daha bağımsız siyasetler yürütebileceğini söyledi.
Dağlı, “Kriz daha da derinleşirse, Suudi Arabistan Türkiye ve Mısır’a daha çok yaklaşır” dedi.
İşte o yazı:
“Körfez’de bu kere Katar kaynaklı olmayan yeni bir kriz var. 2017’de Katar’ı ablukaya alan Suudi Arabistan ile BAE petrol tepesinde birbirine girdi. Son hengame ikili ortasında bir müddettir devam eden gerginliğin dışa en net yansıması oldu. Bu durum Türkiye tarafından son derece değerli.
Suudi Arabistan ile Birleşik Arap Emirlikleri ortasındaki gerginlik OPEC doruğunda ayyuka çıktı.
Suudi Arabistan petrol üretiminin artmasını istemiyor. Birleşik Arap Emirlikleri ise “arttırılsın” diyor.
Suudi Arabistan’ın dediği olursa, petrol fiyatları düşmez.
Birleşik Arap Emirlikleri’nin dediği olursa, petrol fiyatları düşer.
Suudi Arabistan’ın dediği ile Rusya’nın dediği birebir.
Birleşik Arap Emirliklerinin petrol fiyatlarının düşmesini sağlayacak üretimi arttırma tezinin en büyük destekçisi ise ABD.
Böylece OPEC’teki arbedede ABD ile Rusya’nın aldıkları durum da net formda görülebiliyor.
Suudi Arabistan ile BAE’yi petrol dışında ayrıştıran problemler de var.
Suudi Arabistan son devirde İran’a karşı daha yapan davranıyor.
İsrail konusunda son derece ölçülü olsalar da BAE’nin teslimiyeti üzere bir duruma düşmediler.
İkili ortasındaki en büyük hengame meydanı ise Yemen.
2014’te Yemen’de İran dayanaklı Husi militanlarının darbesi olmuş, 2015’te Suudi Arabistan ile BAE bir koalisyon kurup Yemen’e müdahale etmişlerdi. Yemen’de iç savaş önü alınamaz bir noktaya geldi. Suudi Arabistan Yemen’de İran’la baş edemedi.
Üstelik ortağı BAE Yemen’de bir çok sefer Suudileri sattı.
Suudi Arabistan ile BAE’nin ticari rekabetleri de görünür hale geldi.
Suudilerin yeni havayolu ve havalimanı projeleri ile BAE’nin bir çok noktada Suudi Arabistan’ı bypass eden liman projeleri birbirlerine rakip oldu.
BAE 2012’den bu yana Suudi Arabistan’ı tesir altına aldı.
Mısır darbesi, Türkiye ile bağlantıların bozulması, İsrail, İran, Katar, Yemen, Sudan, Filistin, Müslüman Kardeşler üzere mevzulardaki Suudi siyasetlerinde daima BAE tesirine şahit olduk.
Bu durum Trump’ın 4 yıllık başkanlığı periyodunda düzgünce arttı.
Katar’a uygulanan abluka ve BAE’nin öncülüğünde Muhammed bin Selman’ın yükselişi bu periyoda denk geldi.
2 Ekim 2018’deki Kaşıkçı cinayeti de Suudi Arabistan üzerindeki BAE tesirinin somut yansımasıydı. Vurgulamakta yarar var, Kaşıkçı cinayetinin faili Suudi Arabistan olsa da azmettiricisinin BAE olduğunu unutmamak gerek.
Gelinen noktada son yıllardaki gerginlik, görüş ayrılıkları ve karşılıklı güvensizlik iki ülke ortasındaki arbedeyi büyüttü.
Bundan sonra ikisi ortasındaki ipler kopar mı, elbette kopmaz.
Bunlar düşman olmaz.
Lakin eski yakınlık, o eski dostluk farklı bir boyut alabilir.
Daha doğrusu Suudi Arabistan kendisini BAE’nin tesirinden sıyırıp, kurtarabilir, bu son hengame bunun önünü açabilir.
Bu türlü olursa yani Suudi Arabistan, üzerindeki BAE tesirini kırarsa, daha özgür hareket edecektir.
Bu durum Mısır’a yansıyacaktır.
Mısır, bu manada BAE’den fazla Suudi Arabistan’ı dinleyecektir.
Filistin ve Hamas biraz daha rahat nefes alabilecektir.
İran-Suudi Arabistan kaynaklı tansiyonlar azalacaktır, bu da Körfez’de yıllardır yalnızca İsrail’in işine yarayan tansiyonu düşürecektir.
Suudi Arabistan’ın Trump sonrası Biden devriyle birlikte Türkiye ile bağlantıları daha sıcak tutma konusunda bir kadro adımları olmuştu. Suudiler BAE tesirinden sıyrıldıkları takdirde Türkiye-Suudi Arabistan ilgileri daha sağlıklı ilerleyecektir.
Hiç kuşkusuz bu durum Türkiye ile Mısır ortasında başlatılan lakin bir müddettir stabil kalan sürece de olumlu katkı sağlayacaktır.
BAE-Türkiye bağlarına gelince.
BAE’nin düşmanca diyebileceğimiz siyasetlerinin bu yeni periyotta törpüleneceğini söylemek mümkün.
Suudi Arabistan’la yaşadığı kriz büyürse, BAE’nin bölgesel yalnızlığı artacaktır, bu da BAE’nin saldırgan siyasetlerini dizginleyecektir.
2 hafta evvel Financial Times’da BAE’li üst seviye bir yetkili, Türkiye ile bağlantılar konusunda artık agresiflik yapmayacaklarını, bunun bir yararını görmediklerini söylemişti.
Gidişat da o açıklamayı doğrular nitelikte.”
Haber7
