Pandemi aylardır tüm dünyayı tesirine aldı, iktisattan sıhhate ülkeleri her alanda olumsuz istikamette etkiledi. Koronavirüsle başarılı bir çaba yürüten ve dünyada örnek olarak gösterilen Türkiye’de altın ve doların yükselmesi sonucu Türkiye iktisadına yönelik algı operasyonları yürütülüyor, manipülasyonlar yapılıyor. Artan altın fiyatları, döviz kuru ve birçok ülkenin iktisadını sarsan salgının ekonomimize yansımasını, covid-19 belirsizliğinin önümüzdeki devirde iktisada nasıl tesir edebileceğini Beykent Üniversitesi Rektörü Ekonomist Prof. Dr. Murat Ferman ve SETA Iktisat Araştırmacısı Doç Dr. Mevlüt Tatlıyer Milat’a kıymetlendirdi.
Pandeminin getirdiği belirsizlik
Altının ONS’unun 2000 dolara gelme sürecinin Türkiye ile hiçbir alakası olmadığına dikkat çeken Doç. Dr. Mevlüt Tatlıyer, “Altının yükselişi pandemi süreciyle birlikte artan meçhullükten kaynaklanıyor. Dünyada faiz oranları düştü, yatırımcılar gelişmekte olan ülkelerden çıkıp altına sarıldığı için altın yükseldi. Dolar’ın da 7 TL civarına gelmesinin de temel sebebi pandemidir ve bunu çok şiddetli bir biçimde yaşıyoruz. Muhakkak dalları koronavirüsün yayılmaması için öbür ülkelerde de olduğu üzere kendi elimizle kapattık. Bu cins bir salgın çağdaş tarihte birinci kez yaşanıyor ve dünya iktisadını inanılmaz olumsuz etkiledi. ABD iktisadı yüzde 30, Avrupa iktisadı de ikinci çeyrekte yüzde 10 civarında daraldı. 1929 buhranının bile ötesine geçildi” dedi.
Türkiye en az hasarla atlatacak
Türkiye’nin ikinci çeyrek büyüme sayılarının Avrupa ve ABD kadar negatif olmayacağını belirten Tatlıyer, “Üçüncü çeyrekten daha umutluyum zira Haziran ayındaki harcama seviyesi pandemi öncesi seviyeye döndü. Bunu epey objektif sayılar olan kredi kartı harcamalarından anlıyoruz. Bu da Türk halkının para harcamayı sevdiğini ve gelecekle ilgili ekonomik beklentilerinin iyi olduğunun delilidir. Tıpkı vakitte ekonomik inanç endeksleri de Haziran’da önemli halde iyileşti. Başka ülkelere nazaran pandemiyi en az hasarla atlatacağımızı düşünüyorum” diye konuştu.
Muhalifçilik oynayanların kederi iktisat değil
Dünyanın önemli bir sıhhat krizi içerisinde olduğunu vurgulayan Tatlıyer, “Ekonomiyi tek bir data ve dolar kuru üzerinden okumak çok anlamsız. Türkiye’de muhalifçilik oynayan kesim güya bir pandemi süreci yaşanmıyormuş üzere ‘Dolar süratle yükseliyor, iktisat çok kötü’ manipülasyonu yapıyor. Aslında ekonomiyi düşünmüyor; araçsallaştırıyor, tek kederleri de hükümeti eleştirmek. Şu an Türkiye’nin mevcut durumundan göreli olarak şad olmamız lazım. Bu süreçte dolar kurundaki artışından çok istihdam oranındaki düşüşe odaklanmamız gerekiyor” tabirlerini kullandı.
Altın ve dolar birçok ülkede yükseldi
Altının TL fiyatının hem dolardan hem de kendi fiyatından etkilendiğini söyleyen Tatlıyer kelamlarını şöyle noktaladı: “Altın, dolar üzerinden satılıyor. Türkiye’de hem dolar yükseldi ayrıyeten altının ONS’u da yükselince gram/çeyrek altının fiyatı katmerli bir halde arttı. Dolar düşse tıpkı biçimde altın da düşecek. Pandemi yüzünden yalnızca Türkiye’de değil, Brezilya’da da, Güney Afrika’da da, Rusya’da da hem altın hem dolar yükseldi.”
Ekonomik olarak pandemi herkesi etkiledi
Türkiye ekonomisindeki gelişmeleri dünyadaki gelişmelerden başka tutmanın mümkün olmadığını kaydeden Prof. Dr. Murat Ferman, “Covid-19 çerçevesinde bu harikulâde konjonktürün tesir çemberinin dışında kalabilen rastgele bir ülke, kesim ya da kişi yok. Daha evvel bu türlü bir devir yaşanmadı. Belirsizlik dozu artıp ikinci ve üçüncü dalga ihtimali gündeme geldikçe belirsizlik ve buna bağlı olarak da güvensizlik artıyor. Nakdî genişleme bu işin bir numaralı çaba aracı lakin bir müddet sonra fazla para iktisadi davranışları dejenere eder. Bu da Türkiye için problemli bir süreç zira enflasyonla uğraşıyoruz. Bu genişlemeci ve teşvik edici siyasetler, enflasyonu üst tarafta uyarıp iktisadi davranışları dejenere eder. Genişlemeci siyasetlerin yapısal siyasetlerle dengelenmesi gerekir” dedi.
Iktisattaki kırılganlıklarımızı gidermemiz lazım
Türkiye’nin olağanlaşma sürecine öbür ülkelerden evvel girdiğini vurgulayan Ferman, “Bisikletin üzerinde kalıp pedal çeviriyoruz lakin istediğimiz senkronizasyon ve ritimde değiliz. Muhakkak bir tempoya ulaşmamış lazım. Enflasyon ve dış fon gereksinimi bir ortaya gelince Türkiye kırılgan ve havadan nem kapan bir duruma geliyor. Türkiye’nin hem bu krizi hem de ileride de olması mümkün krizleri atlatabilmesi için kırılganlıklarını gidermesi lazım; bunun da bir numaralı olmazsa olmazı enflasyondur” halinde konuştu.
Savlı olduğumuz için saldırıyorlar
Büyük ülke olmanın ve kendi başına hareket etmenin bedeli olduğuna dikkat çeken Ferman kelamlarını şu formda bitirdi: “Türkiye merkez ülke etme savında olunca ve uysal koyun olmayı bırakınca elbette birtakım manipülasyonlara, tehditlere, operasyonlara tabi oluyor. Bunu bilerek kırılganlıklarımızı ve yumuşak karnımızı tahkim etmemiz lazım. Bu türlü kırılgan iktisatla her türlü kahırla karşı karşıya kalabiliriz.”
Haber7
