Tütün sanayisini gözetleme kurumu olarak faaliyet gösteren Stopping Tobacco Organizations and Products (STOP) yaptığı açıklamada, koronavirüs sürecinde sigara tasarrufuna bağlı olarak bulaşı riskinin daha fazla olduğunu ve tütün kullanan şahısların illeti daha ağır geçirdiğini vurguladı. Buna bağlı olarak geçirilen pandemi sürecinde artan sıhhat hizmetleri faaliyetlerinin tütün şirketleri tarafından karşılanması gerektiğinin vurgulandığı açıklamada, hükümetlere ve sivil topluluk kuruluşlarına davette bulunuldu. Açıklamada, “Tütün şirketlerinden tazminat talep edilmelidir” denildi.
Halk sıhhatini zayıflatan tütün sanayisinin stratejilerini ve taktiklerini ortaya çıkarmak üzere faaliyet gösteren, tütün sanayisini gözetleme kurumu Stopping Tobacco Organizations and Products (STOP), koronavirüs (Covid-19) sürecinde tütün tasarrufunun salgına tesirlerini anlatan, bu nedenle de sıhhat sistemlerine binen yükten tütün şirketlerinin sorumlu tutulması gerektiğini belirten bir açıklama yaptı. Açıklamada hükümetleri ve sivil topluluk örgütlerini, hizmete çağıran STOP, Covid-19 sürecinde, tütün şirketlerinin salgınının olumsuz tesirlerini daha da artırdığını söyledi. Açıklamada, “Yıllardır zehirli ve bağımlılık yaratan eserlerini pazarlayarak, dünya çapında milyonlarca insanın sıhhatini kaybetmesine yol açtılar. Tütüne bağlı illetlerin tedavi maliyetleri, sıhhat sistemlerine büyük bir yük getirmektedir” sözleri kullanıldı.
‘SİGARA İÇERKEN ARTAN EL- AĞIZ TEMASI NEDENİYLE BULAŞI RİSKİ DAHA FAZLA’
STOP, ayrıyeten tütün eserleri kullanan kimselerin zatürre, grip ve tüberküloz üzere illetlere yakalanma riskinin daha fazla olduğunu belirterek, “Sigara içenlerin, zatürre, grip ve tüberküloz üzere marazlara yakalanma konusunda daha fazla risk altında olduğunu bilinmektedir. Sigara içmek başkaca bağışıklık sistemini zayıflatır ve kardiyovasküler illetler, kronik teneffüs yolu rahatsızlıkları ve kanser üzere bulaşıcı olmayan marazların önde gelen nedenidir. Sigara içenlerin içmeyenlere orantıyla Covid-19 ile enfekte olduklarında daha istenilmeyen sonuçlarla karşılaştıkları bir gerçektir. Dünya Sıhhat Örgütü, sigara içerken artan el-ağız teması nedeniyle Covid-19 bulaşma riskinin daha fazla olduğunu söylemiştir” tabirlerine bölge verdi.
‘TÜTÜN ŞİRKETLERİ, BIRAKMAYI TEŞVİK ETME EFORLARINI BALTALAMAKTADIR’
Açıklamada başkaca, milyonlarca tütün bağımlısı kişinin, sigaraya bağlı illetler nedeniyle daha ağır Covid-19 sonuçları ile savaş ettiği, tütün şirketlerinin hükümetlerin sigara satışlarını azaltma ve bırakmayı teşvik etme gayretlerini baltalamaya devam ettiği vurgulandı. Bu mevzuda dünyaca ünlü bir tütün firmasının Brezilya’da bulunan fabrikalarında üretimini artırdığı örnek gösterildi.
‘SAĞLIK HARCAMALARINA TÜTÜN NEDENİYLE BİNEN ARTI MALİYET 462 MİLYAR DOLAR’
STOP, yaptığı açıklamada, Covid-19 öncesinde de tütünün, dünyadaki sıhhat sistemleri üzerinde büyük bir yük oluşturduğunu belirtti. 2018 yılında Dünya Sıhhat Örgütü’nce yapılan çalışmada, yalnızca bir yıl içinde sıhhat harcamalarına tütün nedeniyle binen artı maliyetin 462 milyar dolar olduğunun belirlendiği de belirtildi. Açıklamada, şu halde devam etti:
“Bugün, sıhhat sistemleri artan Covid-19 hastaları nedeni ile kapasitelerini artırırken ve birtakım devletler ekonomilerini yine açmaya hazırlanırken sıhhat altyapılarının zayıf olduğu memleketlerde sıhhat harcamaları daha da artacaktır. Fakir devletler için öngörüler daha da beğenilmeyen: The Economist, Pakistan’da kişi başına sıhhat harcamasının Amerika Birleşik Devletleri’ndekinin iki yüzde biri olduğunu bildirdi. Lakin tütün şirketleri dehşet kârlar elde etmeye devam ediyor. Bir sivil topluluk kuruluşunun yaptığı araştırmaya nazaran, 2016 yılında en büyük beş milletlerarası tütün karteli 35 milyar dolar kâr elde etti. Firmalardan biri, 2019’da 7,1 milyar dolarlık net gelir bildirdi. Covid-19 öncesinde olduğu üzere artık de tütün tasarrufunun yol açtığı illetler ve buna bağlı maliyetler ile ilgili tütün sanayisi sorumluluk altına alınmalıdır.”
HÜKÜMETLERE DAVET: TÜTÜN TÜKETİM VERGİLERİNİ ARTIRIN
Açıklamada, hükümetlere yapılan davetler dört ana başlıkla ele alındı. Birinci olarak, ‘Tütün tüketim vergilerini artırın’ davetinin yapıldığı başlık altında, bu vergilerin tütün tasarrufunu artırdığı ve devlet gelirlerini artırdığı belirtildi. Dar ve orta gelirli devletlerin birçoklarında tütün vergisinin düşük olduğu belirtilen açıklamada, “Dar ve orta gelirli devletlerin birçoklarında, tütün vergileri düşüktür ve tütün eserleri münasip fiyata satılmaktadır. Mesela, İngiltere tütün tüketim vergileri dolayısı ile yılda 9 milyar Sterlin’den fazla gelir elde etmekte Filipinler ise umum sıhhat hizmetlerini finanse etmek için tütün vergilerini kullanmaktadır” tabirlerine bölge verildi.
‘SAĞLIK HİZMETİ İÇİN MUHTAÇLIK DUYULAN BÜTÇELER, TÜTÜN ŞİRKETLERİNDEN SAĞLANABİLİR’
‘Sorumluluk’ isimli başlık altında ise şu tabirler kullanıldı:
“Tütün Denetimi Çerçeve Mukavelesinin tarafı olan devletler, tütün şirketlerini sebep oldukları zararlardan ötürü mali, idari ve hukuksal mekanizmalar yoluyla maddi olarak sorumluluk altına alma salahiyetine sahiptir. Sıhhat hizmeti maliyetlerini karşılamak için çok muhtaçlık duyulan bütçeler, tütün şirketlerinden sağlanacak olan fonlar aracılığıyla elde edilebilir. Mesela tütün şirketleri ABD hükümetine en az 205 milyar dolar ödeme yapmak zorundalar. Brezilya hükümeti yasal yollara başvurmak için en son hareket eden devletlerden biridir; dünyaca ünlü 2 tütün firmasına yol açtıkları tütünle ilgili illetler nedeniyle tazminat davası açıyor.”
‘SATMA MALİYETİNİ ARTIRIN’
Üçüncü başlıkta ‘Tütün satmanın maliyetini artırın’ diyen STOP, hükümetlerin tütün şirketlerinden sigarayı bıraktırma faaliyetlerini finanse etmek için vergi alabileceğini belirtti. Açıklamada, alınacak vergiler için Dünya Sıhhat Örgütü’nün vergilerini önererek, “Tütün üretim vergisi, İthalat lisans bedeli, Eser kayıt vergisi, Distribütörler ve perakendeciler için tütün satış lisansları, Tütün sanayisi ve perakendecilerden alınacak idari cezalar, Tütün sanayisi ve perakendeciler için yıllık tütün gözetimi / denetim fiyatları alınabilir” denildi.
‘VERGİ İNDİRİMLERİNİ DURDURUN’
Son olarak ‘Özel olurların ve yasal boşlukların ortadan kaldırılması’ başlığı altında ise tütün şirketlerinin kimi devletlerde vergi indirimleri, muafiyetler üzere kişisel muamele gördükleri belirtilerek, “Mesela, Kamboçya, 3.000 tondan fazla tütün üreten kayıtlı çiftçiler için Vietnam’a ihraç ettikleri tütün yapraklarına uygulanan vergilerden muaf tutuldu” örneği verildi. Kurum, bu pratiklerin durdurulması gerektiğini vurguladı.
‘JEST’ OLARAK MASKELER, SULAR, TENEFFÜS CİHAZLARI BAĞIŞLAMAYI TEKLİF EDİYORLAR’
Açıklamada, Covid-19 sürecinde, tütün şirketlerinin utanç verici reklamlar yaptığı söz edildi. Şirketlerin ayrıyeten, bakanlıklara muhtaçlık duyulan teneffüs cihazları, maskeler ve su bağışlamayı teklif ettiği, sivil topluluk örgütlerine bağışlar yaparak verdikleri zararı perdelemeye çalıştıkları lisana getirilerek, “Elde ettikleri karlar önünde bu yaptıkları ‘jestlerin7 maliyetleri kayda kıymet seviyede olmadığı bilinmektedir” denildi.
‘TÜTÜN ŞİRKETLERİNDEN TAZMİNAT TALEP EDİLMELİDİR ’
Açıklamanın ahir şu tabirlere yan verildi:
“Covid-19 salgınının ve tütün bağımlılığının insanlığa verdiği zarar elbette maddi olarak ölçülemez lakin sıhhat altyapısı ve halk sıhhatine yatırım maliyetlerinin karşılanması noktasında tütün şirketlerinden tazminat talep edilmelidir. Tesirli siyasetler aracılığıyla sigarayı bırakmak teşvik edilmelidir. Birebir vakitte hükümetler ellerinde bulunan gücü tütün şirketlerinin salgın öncesinde ve salgın sırasında yol açtıkları zararları tazmin etmeleri için kullanmalıdırlar.”
STOP NEDİR?
STOP, Bloomberg yardımseverleri tarafından desteklenmekte ve bunun yanında Bath Üniversitesi Tütün Denetim Araştırma Kümesi, Tütün Denetiminde Küresel Yeterli Idare Merkezi (GGTC), Memleketler arası Tüberküloz ve Akciğer Illetine Karşı Birlik (Birlik) ve Vital Strategies arasındaki bir paydaşlıktan meydana gelmektedir. STOP, maksadı halk sıhhatini zayıflatan tütün sanayisi stratejilerini ve taktiklerini ortaya çıkarmak olan global bir tütün sanayisi gözlemcisi kuruluştur.
Haber7
