Rusya-Ukrayna ortasında son devir Donbass bölgesinde yaşanan olaylar, iki ülkeyi çatışmanın eşiğine getirdi. Kırım’ın işgali ile birebir devir Rus yanlıları tarafından özerk bölge ilan edilen ve Lugansk Halk Cumhuriyeti ismi verilen Donbass’ta dokuz ay evvel ilan edilen ateşkesin bittiği açıklandı. Ukrayna hükûmeti, Rus yanlısı medya kuruluşları ve sivil toplum kuruluşlarını kapattı. Bununla birlikte bir öbür karar Kırım’ın işgalden kurtarılması kapsamında savaşa hazırlık manasına gelen askerî güvenlik stratejisi kabul edildi.
Ukrayna ordusu hudut sınırlarına ağır sevkiyatlar gerçekleştirdi. Kremlin idaresi de bu sürece benzeri prosedürlerle karşılık verdi ve Donbass başta olmak üzere Ukrayna hudut sınırına silah, cephane ve asker gönderdi. Türkiye gazetesine konuşan Kırımlı gazeteci İsmet Yüksel, Rusya’nın “tatbikat” dediği askerî hareketliliğin savaş hazırlığı olduğunu belirtirken Çankırı Karatekin Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sezai Çelik, Putin idaresinin Kırım sonrası bölge haritasını yine değiştirmek istediğini söyledi.
HAYATİ KIYMETE SAHİP
Ukrayna’da yaşayan Kırımlı gazeteci Yüksel, Doneks’te çok büyük çapta demir, kömür madenleri bulunduğunu, Ukrayna’nın en büyük tahıl üretim potansiyelinin olduğunu ve ağır sanayi tesislerinin faaliyet gösterdiğini söyledi. Yüksel ayrıyeten Donbass’ın dünyanın sayılı kaya gazı rezervine sahip olduğunu ve ticaret, iktisat, üretim niteliği açısından Ukrayna’nın kalbi olduğuna vurgu yaptı.
AYRILIKÇILAR RUS DENETİMİNDE
Rusya’nın bir korsan cumhuriyet kurdurduğunu belirten Yüksel “2014 öncesi Donetsk ve Donbass vilayetlerinden oluşan Donbass bölgesinde 8 milyon kişi yaşıyordu. Rusya Kafkasya’nın farklı bölgeleri ve Kırım’da uyguladığı stratejiyi Donbass’ta da birebir biçimiyle tatbik etti. Burada yaşayan Rusları kışkırtarak Kiev’e karşı silahlandırdı ve savaş başlattı. Daha sonra da Moskova dâhil dünya da hiçbir ülkenin tanımadığı Lugansk Halk Cumhuriyeti’ni kurdurdu. Bu devri takip eden yıllarda bölgeyi dolaylı olarak denetim etmeye başladı. Donbass’ta ayrılıkçı vesair söylemi yanlışsız değil. Bu durum büsbütün Rusya’nın Kiev’e karşı yürüttüğü savaşın bir kesimi ve Kırım’la başlayan sürecin devamı’’ diye konuştu.
RUS PASAPORTU DAĞITIYOR
Senaryonun Dağıstan, Gürcistan ve Kırım örneği ile tam olarak benzerliğine dikkat çeken gazeteci Yüksel “Donbass’ta aslında savaş var ve devam ediyor. Ruslar yedi yıldır orada yaşayan insanlara Rus pasaportu dağıtıyor. Donbass’ı kendi toprakları olarak görüyorlar ve varolan gerginliğe vatandaşlarını müdafaa mazereti ile müdahale edecekler. Uzun vakittir buna hazırlanıyorlar. Donbass’ın bir öbür değerli boyutu Avrupa ile Ruslar ortasında tampon nokta olması. Avrupalılar Rusların bu kadar yakınlarına sokulmasına müsaade vermek istemeyeceklerini düşünüyorum” dedi.
TÜRKİYE ANAHTAR ÜLKE
Pentagon’dan gelen “endişe duyuyoruz” açıklamalarını pahalandıran Çankırı Karatekin Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sezai Özçelik “Son olaylar ABD-Rus çekişmesinin bir tıp alana yansıması. Rusya bir yandan NATO öbür yandan AB’yi çevrelemek istiyor. Bu çekişme ve çaba stratejisi içerisinde Türkiye anahtar ülke durumunda. Bir yandan Ukrayna ve Rusya ile iyi alakalara sahip olan Türkiye öbür yandan NATO üyesi olma niteliği taşıyor. Bu çok boyutlu durum sebebiyle arabulucu bir misyon da üstlenebilir” sözlerini kullandı.
SIRADA ODESSA VAR
Rusya Federasyonunun Kırım’ın işgali sonrası yeni bir harita dizaynı için hazırlık yaptığına dikkat çeken Profesör Özçelik “Ruslar, Donbass’ta askerî ve siyasi varlığını sağlamlaştırdıktan sonra Odessa’ya inmek istiyorlar. Rusya’nın yeni periyot harita perspektifi bununla yetinmiyor. Moldova-Kişinev sınırından Donbass gibisi bir özerklik ilan eden Transdinyester’i de ele geçirmeyi hedefliyorlar. Rusya’nın donmuş çatışma alanları doktrini bu süreçte tesirli olacak. Kırım sonrası dondurduğu yeni bölgeleri hudutlarına dâhil etme projesini tatbik edecek. Donbass bu yeni periyodun birinci noktası ve devamı gelecek” biçiminde görüş belirtti.
SAVAŞLARI TETİKLEYEBİLİR
Prof. Dr. Özçelik şöyle konuştu: Rusya’nın bu teşebbüsü büyük çaplı savaşları tetikleme potansiyeline sahip. Kremlin, Donbass üzerinden ABD ile Avrupa’ya meydan okuyor. Ayrıyeten birçok fay sınırında önemli manada birikmiş güç var ve Rusya’nın Ukrayna atağı ile işlerin hangi noktaya varacağının kestirmek güç. Montrö muahedesi ile Rusya, NATO ve Batılı güçleri Karadeniz’den uzak tuttu. Lakin önümüzdeki periyot bu denklem farklı boyutta değişebilir.
ABD: UKRAYNA’NIN YANINDAYIZ
Ukrayna’nın doğusunda yaşanan çatışmalarla ile ağır bir telefon diplomasisi yaşandı. ABD Genelkurmay Lideri Mark Milley, evvel Ukraynalı mevkidaşı Ruslan Khomchak akabinde da Rus mevkidaşı Valeriy Gerasimov ile telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Genelkurmay liderleri ortasında yapılan görüşmelerin ayrıntıları açıklanmazken ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken da Ukraynalı mevkidaşı Dmitro Kuleba ile görüştü. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price “Bakan Blinken, Rusya’nın Donbas ve Kırım’da devam eden agresifliği karşısında Ukrayna’nın egemenliğine ve toprak bütünlüğüne olan sarsılmaz bağlılığını yine teyit etti” tabirine yer verildi.
Türkiye Gazetesi
Haber7
