Libya’da Halife Hafter için savaşan Rus güvenlik şirketi Wagner kümesinin ögelerinin, Moskova’nın çatışma ve gerginlik alanlarında “hibrit savaşa” dayanan yeni siyasetinin bir kesimi olarak birden fazla Afrika ülkesinde yayıldığı tez ediliyor.
Moskova, faaliyetlerini resmi olarak tanımasa da Wagner kümesinin, son vakitlerde altın ve elmas madenciliği şirketleri, askeri eğitimler ya da siber savaşta uzmanlaşmış şirketler üzere çeşitli isimler altında faaliyet gösterdiği söz ediliyor.
Amerikan Bloomberg Ajansı, ismini vermediği kimi kaynaklara dayanarak, Wagner paralı askerlerinin halihazırda; Sudan, Orta Afrika Cumhuriyeti, Libya, Zimbabve, Angola, Madagaskar, Gine, Gine Bissau, Mozambik ve muhtemelen de Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nde konuşlandığını savunuyor.
Bununla birlikte Wagner paralı askerlerinin, lokal orduları eğitmek, kıymetli isimleri korumak, isyancı yahut terörist kümelerle uğraş etmek ve sıcak noktalarda altın, elmas ve uranyum madenlerini korumak hedefiyle Libya, Orta Afrika Cumhuriyeti, Sudan ve Mozambik’te konuşlandırıldığının ihtimalden fazlası olduğu kaydediliyor.
Bu hizmetler karşılığında Wagner’in yan kuruluşlarının, ülkelerdeki mineralleri ve doğal mirası kullanmak, silah, teknoloji ve askeri hizmet tedarik etmek için kimi imtiyazlara ve ruhsatlara sahip olduğu kaydediliyor.
Rusya’nın Afrika kıtasındaki nüfuzunu genişletmeye yönelik jeostratejik vizyonu çerçevesinde Wagner Şirketi’nin faaliyet gösterdiği en değerli ülkeler ortasında da Libya, Orta Afrika Cumhuriyeti, Sudan ve Mozambik geliyor.
LİBYA: DAİMİ BİR ASKERİ ÜS ARAYIŞI
Başşehir Trablus’un doğusundaki Sirte ile güneydoğusundaki Cufra vilayetlerinde yayılan Wagner paralı askerleri, ülkenin ortasındaki Cufra Hava Üssünün yanı sıra Sirte’deki El-Kardabiye Hava Üssü ile limanında konuşlanmış durumda.
ABD ile Birleşmiş Milletler’e bağlı kaynaklar, birden fazla Rusya, Doğu Ukrayna ve Sırbistan’dan olmak üzere Libya’da Wagner’a bağlı yaklaşık iki bin paralı askerin bulunduğu söz ediyor.
Buna ilaveten Wagner’in Suriye’de denetlediği “DEAŞ avcıları” ile “Sanad Müdafaa ve Güvenlik Hizmetleri” isminde iki güvenlik şirketinden işe aldığı Suriyeli paralı askerler de bulunduğu öngörülüyor.
Wagner’in, keşif ve gözetleme için hafif insansız hava araçlarından (İHA) keskin nişancı tüfeklerine; Pantsir füze ve uçaksavar topçu sisteminden MiG-29 hava muharebe ve savunma uçağı ile Suhoy Su-24 tecrit ve atak uçağına kadar nitelikli silahlara sahip olduğu kaydediliyor.
Libya’da çatışan tarafları, 23 Ekim 2020’de Cenevre’de Birleşmiş Milletler öncülüğünde yürütülen müzakereler sonucunda imzaladığı mutabakatta, Wagner kümesi başta olmak üzere yabancı güçlerin 3 ay içinde ülkeden hudut dışı edilmesi konusunda anlaşmıştı.
Lakin Halife Hafter’e bağlı milislerin, şimdi paralı askerleri Sirte ve Cufra’dan çıkarmadığı kaydediliyor.
Bu durumda da Wagner’in Rus ordusunun Libya’da NATO’nun “yumuşak” güney kanadında bir deniz üssü ile iki hava üssü için yer hazırlaması ihtimali pek uzak görünmüyor.
ORTA AFRİKA: ALTIN VE ELMAS MADENLERİ
2013’ten bu yana ülkedeki iç çatışmalar nedeniyle güvenlik durumunun kötüleştiğine şahit olunan Orta Afrika’da, Rusya ülkedeki en güçlü nüfuza sahip Fransa’yı bertaraf ettiği ve Wagner kümesinin, ülkede bâtın formda yürütülen iş birliğinin önde gelen temsilcilerinden biri haline geldiği savunuluyor.
Orta Afrika’da 2018’den bu yana askeri eğitmen ismi altında yüzlerce Rus askeri ile yaklaşık 450 Wagner ögesinin bulunduğu kaydediliyor. “The Africa Report” isimli site ise Orta Afrika’da Wagner şirketi tarafından sağlanan binden fazla “askeri eğitmen” olduğunu söz ediyor.
Wagner, çeşitli alanlardaki kurumların güvenliğini sağlıyor, Cumhurbaşkanlığı Muhafızlarının ve ordunun eğitiminde öncü bir rol oynuyor. O denli ki Wagner çalışanları, askerlerinin eğitimin yanı sıra Cumhurbaşkanı Faustin Archange Touadera’yı ülkenin yaklaşık üçte ikisini denetimleri altında tutan isyancı kümeler karşısında koruyor.
Wagner şirketi mensuplarının faaliyetlerinin yalnızca güvenlik alanıyla hudutlu kalmadığı; ülkedeki altın ve elmas madenlerini koruduğu ve gelirlerin bir kısmını alıkoyduğu tabir ediliyor.
Bu madenlerin birden fazla, Bambari kenti yakınlarında, çoğunluğu Müslüman Seleka kümelerinin nüfuzunun aktif olduğu, ülkenin kuzey doğusundaki bölgelerde bulunuyor.
Moskova’nın Orta Afrika Cumhuriyeti’nin başşehri Bangui’ye makineli tüfek, roketatar ve ağır zırhlı araçlar dahil olmak üzere silah sevkiyatını gerçekleştirmesinden birkaç ay sonra 2018’de Rus Lobaye Invest Şirketi’nin, birtakım bölgelerde altın ve elmas madeni arama ve çıkarma ruhsatı alması dikkati çekiyor.
Wagner şirketinin, ülkede çeşitli şirketler ismi altında; güvenlik, madencilik yahut siber güvenlik üzere birçok alanda faaliyet gösterdiği de belirtiliyor.
“Rus eğitmenler”, 2018’den bu yana kendilerine tahsis edilen Berengo Sarayında bulunuyor. O devirde kendisini ülkenin imparatoru ilan eden Jean-Bédel Bokassa’nın (1966-1979) ikametgahı olan sarayın 40 hektarlık arazi üzerinde Rus askeri kampının kurulduğu biliniyor.
SUDAN: AFRİKA KITASINDAKİ OPERASYONLAR İÇİN LOJİSTİK BİR ÜS
Sudan ve Batı medyasında yer alan haberlere nazaran, Wagner şirketi Sudan’daki altın arama faaliyetlerine “Meroe Gold” ve “M Invest” şirketleri ismi altında 2017 yılında başladı.
Wagner ayrıyeten Sudan ordusundaki askerler ile Darfur bölgesindeki Süratli Takviye Kuvvetlerine de eğitim verdi.
Port Sudan’dan Hartum’a ve Darfur’a kadar birçok Sudan kentinde faaliyet gösterdiği kaydedilen Wagner şirketinin birtakım Batı ve mahallî medya kuruluşlarının haberlerine nazaran, Sudan’dan Orta Afrika’ya havalimanları ve hudutlar üzerinden silah ve işçi taşıdığı tez ediliyor.
Bu durumun da ABD’nin 15 Temmuz 2020’de Wagner’in paravan şirketi “M Invest”i yaptırımlar listesine dahil etmesinin sebepleri ortasında olabileceği tabir ediliyor.
MOZAMBİK: DEAŞ’IN BULUNDUĞU YER
Wagner silahlı askerlerinin, Hint Okyanusu’nun kıyısındaki Mozambik’in kuzeyinde varlıklı doğal gaz alanlarına sahip, 2018’de DEAŞ terör örgütüne tabi olduğunu açıklayan Ensar es-Sünne örgütünün faaliyetlerine sahne olan Cabo Delgado Bölgesinde yayılmış olduğu öne sürülüyor.
Lakin Orta Afrika’daki çatışmalarda en az 10 milisini kaybettiği kaydedilen Wagner’ın, ekvatora yakın, ağır yağışları ve ormanlarıyla bilinen bu bölgede zorlanarak taktiklerini değiştirmek zorunda kaldığı aktarılıyor.
Ülkede 2019’dan bu yana Wagner’la muahede yapmış 160 ila 300 ortasındaki Rus bulunurken bunların İHA’lar, yüksek teknolojili askeri data tahlil araçlarıyla donatılmış olduğu tabir ediliyor.
Wagner ögelerinin ayrıyeten Afrika’daki en büyük yatırım alanı olan, memleketler arası büyük şirketlerin açık deniz gaz alanlarından yararlanmak için 60 milyar dolar yatırım yaptığı Cabo Delgado Bölgesindeki Mocimboa da Praia liman kenti ile Cabo Delgado Bölgesi yakınlarındaki Nacala ile Namialo bölgelerinde konuşlandığı öne sürülüyor.
Mozambik Ulusal Direnişi (Renamo) Partisi başkanı Ossufo Momade, Moskova’yı “sabotaj aksiyonları başlatan Rus paralı askerlerin ülkede yayılmasıyla” suçlarken Rusya ise bu suçlamayı resmi halde yalanlamıştı.
Fakat Mozambik Devlet Lideri Filipe Nyusi, Ağustos 2019’da Moskova’ya gerçekleştirdiği ziyarette Rus Devlet Lideri Vladimir Putin ile güç, savunma ve güvenlik alanlarında kimi muahedeler imzaladı. Bu gelişmeyi, ortalarında Mi-17 üslubu helikopterlerin de bulunduğu askeri teçhizatların Mozambik’in başşehir Maputo’ya gönderilmesinin takip ettiğine ait haberler dikkati çekiyor.
Haber7