RTÜK’ten yapılan açıklama şu halde;
Radyo ve Televizyon Üst Şurası tarafından son periyotta verilen kimi kararlara ait kamuoyunun hakikat bilgilendirilmesi açısından aşağıdaki açıklamanın yapılması gerekli görülmüştür.
– RTÜK, yaptırım kararlarını 6112 sayılı Kanuna nazaran almaktadır.
– Kararlar Maddede belirtilen yayın unsurlarının ihlal edilmesi durumunda verilmektedir.
– İzleme mütehassısları sorumlu oldukları yayınları hem bağımsız olarak hem de ALO 178 RTÜK Muhabere Merkezi üzere çeşitli kanallardan gelen vatandaş, Kurum ve Kuruluş şikâyet ve bildirimleri üzerine kıymetlendirmekte ve raporlarını hazırlamaktadır.
– Tanzim edilen raporlara ait kararlar ise TBMM’de kümesi bulunan siyasi parti kontenjanından seçilen 9 Üst Şura Üyesi tarafından alınmaktadır.
İki farklı televizyon hakkında verilen yayın durdurma kararlarının özeti şu haldedir:
13.03.2020 tarihli Halk TV yayınında,
“Medya Mahallesi” programına konuk olan Ahmet Şık’ın
“…Türkiye Suriye’de. …başka bir memleketin toprağında tam ismiyle işgalci bir güç olarak, bir gücün temsilcisi olarak birileriyle savaşmaya ve ölmeye gönderilmiş yani.” halinde tabirler kullandığı kompetan raporuyla tespit edilmiştir.
Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin Varlık ve Bağımsızlığına Karşı Sözler
Yayında sarf edilen kelamların Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin hudutlarını korumakla ve halkın güvenliğini sağlamakla görevlendirilmiş kahraman Türk Silahlı Kuvvetleri mensuplarını rencide edici ve hafife alıcı nitelikte olduğu aşikârdır. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmanın yüklediği sorumluluğu aşar nitelikte yapılan tefsirler, devletimizin ulusal güvenlik siyasetine nazaran muvaffakiyetle yürüttüğü operasyonları karalama gayretinden öteye gitmemiştir. Kendi hudut güvenliğini sağlamaya çalışan devletimizin Suriye topraklarında işgalci olarak gösterilmeye çalışılması hiçbir halde onaylanabilecek bir vaziyet değildir. Program sunucusunun da Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ne karşı böylesine söz ve suçlamalara müdahale etmemesinin kamusal sorumluluk anlayışı ile bağdaşmadığı ortadadır.
Yayının 6112 sayılı Kanun’un 8’inci unsurunun bir numara fıkrasının (a) bendinde yan alan; “Türkiye Cumhuriyeti Devletinin varlık ve bağımsızlığına, Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne, Atatürk unsur ve inkılâplarına karşıt olamaz.” kararını ihlal etiği Üst Şura tarafından sabit görülmüştür.
Halk TV’ye 6112 sayılı Kanun’un 32’inci hususunun beşinci fıkrasında taraf alan “8’inci unsurun 1. fıkrasının (a), (b) ve (d) bentlerindeki prensiplerle dördüncü fıkrasına uymaz yayın yapılmasını müteakip verilecek yaptırım kararının bildiriminden itibaren bir yıl içinde tıpkı ihlalin tekrarı halinde, medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayınının on güne kadar durdurulmasına; 2. tekrarı halinde ise, yayın lisansının iptaline karar verilir.” kararı uyarınca süreç tesis edileceği yapılan tebligatta bildirilmiş ve yayınlarda daha hassas davranmaları talep edilmiştir.
Kelam konusu bildirime karşın 16.06.2020 tarihinde yayınlanan tıpkı programın sair bir kısmında sunucu Ayşenur Aslan “..ne vakit ki içerde sıkışılsa acilen gözleri dışarıya çevirirler. Dün mesela Pençe Harekatı, Kuzey Irak’a bomba atmışız, ben bu Pençe Harekatlarını, Kartal Harekatlarını, efendim işte Şahin Harekatını ne derseniz onun ismine.…..artık yani ben utanıyorum” cümlelerini kullanmış konuk Hüsnü Mahalli de “ …ya kardeşim Türkiye Libya’da ne yapıyor? Yani neyin peşinde?… Artık münasebetiyle Mısır’ı karıştıralım, Sudan’ı karıştıralım, Cezayir’de İslamcılar var Cezayir’i…” tabirlerini lisana getirmiştir.
Yayındaki söz ve tefsirlerin Kanunun 8’inci hususunun bir numara fıkrasının (a) bendini tekrar ihlal ettiği kanaatine varılmıştır.
Üst Konseyimizin 01.07.2020 tarihindeki içtimasında ihlalin tartısı, ihlalin mahiyeti, anılan husus ile korunmak istenen kamusal menfaat göz önünde bulundurularak, idari önlem olarak Halk TV’nin yayınlarının beş (5) gün durdurulmasına karar verilmiştir.
2- 23.03.2020 tarihinde Tele 1’de yayınlanan,
“Gün Başlıyor” programında sunucu Can Ataklı’nın koronavirüs nedeniyle geçilen uzaktan eğitim kapsamındaki derslerin birinde başörtülü bir muallimin bölge almasının çok yanlış ve facia olduğu biçiminde icmaller yaptığı izleme mütehassıslarının raporlarına yansımıştır.
Ayrımcı ve Hoşgörüsüz Söylemler
Üst Heyet laf konusu programda, başörtülü kişilerin diyaneti tercihleri nedeniyle ayrımcılığa maruz bırakılarak, karşılıklı hoşgörü üslubunu zedeleyebilecek nitelikte, kin ve nefret temelinde kışkırtıcı, ayrıştırıcı ve amaç gösteren nitelikte yayın yapıldığını belirlemiştir.
6112 sayılı Kanun’un 8’inci hususunun bir numara fıkrasının (b) bendinde taraf alan; “Irk lisan, diyanet, cinsiyet, sınıf, nahiye ve mezhep farkı gözeterek topluluğu kin ve düşmanlığa tahrik edemez yahut toplulukta nefret hisleri oluşturamaz.” kararını ihlal eden yayını kıymetlendiren Üst Konsey, %5 orantısında idari para cezası uygulanmasına ve idari önlem olarak program yayınının beş (5) defa durdurulmasına karar verilmesini takdir etmiştir.
Tele 1 logolu medya hizmet sağlayıcı kuruluşa, 6112 sayılı Kanun’un 32’inci hususunun beşinci fıkrası uyarınca süreç tesis edileceği hususu yapılan tebligatta bildirilmiş ve yayınlarda daha hassas davranmaları talep edilmiştir.
Laf konusu bildirime karşın Tele 1 “Ana Haber Bülteni”nde program konuğu Cemil Kılıç, şu tabirleri kullanmıştır: “Türkiye’de teokratik bir rejim kurulmaya çalışılıyor, Diyanetin yaptığı bütün açıklamalar bu anlayışı destekliyor. Türkiye’de kurulmak istenen teokratik halife sultan rejimi Diyanet tarafından takviye edilmeye çalışılıyor. …Belki birebir halde Cumhurbaşkanı’nın inanç dünyasını da İslam’ın içerisinde görmüyorum.”
24.05.2020 tarihinde ise, “Karanlıktan Aydınlığa” isimli programa katılan tıpkı konuk bu yayında da ayrımcı bir üslup kullanmaya devam etmiş, toplulukta kin ve düşmanlığa sebebiyet verebilecek cinsten tabirler kullanmıştır.
Cemil Kılıç’ın Kur’an-ı Kerim’i şık okuma yarışıyla ilgili olarak “Şimdi değişik olan burada Allah metninin altında Cumhurbaşkanı’nın fotoğrafının yansıtılmış olması. Bakın hepsi ellerini bağlamış güya namaza duracaklarmış üzere ve hepsi Sayın Cumhurbaşkanı’na gerçek dönmüşler.” kelamlarını kullanmıştır.
Nefret Söylemi İçeren Tahliller
Laf konusu programlarda tabir özgürlüğü hakkı kullanılırken uyulması gereken kurallardan ve sorumluluktan uzak formda, ayrıştırıcı bir lisanla, topluluğun diyaneti hislerini örseleyecek sözlerin seçildiği, yürüttükleri hizmetler nedeniyle kurumların zan altında bırakıldığı, Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’a ve Diyanet İşleri Başkanlığı’na yönelik toplulukta kin ve nefret hislerine sebebiyet verebilecek nitelikte çok önemli suçlamalarda bulunulduğu görülmüştür. Program sunucuları da rastgele bir müdahalede bulunmayıp tersine söylenenleri onaylayan bir üslup ve hal takınmıştır.
Yayında, 6112 sayılı Kanun’un 8’inci hususunun 1. fıkrasının (b) bendinde mekan alan; “Irk lisan, diyanet, cinsiyet, sınıf, nahiye ve mezhep farkı gözeterek topluluğu kin ve düşmanlığa tahrik edemez yahut toplulukta nefret hisleri oluşturamaz.” kararının tekraren ihlal edildiği tespit edilmiştir.
Üst Heyet Tele 1 logolu medya hizmet sağlayıcının yayınlarının beş (5) gün durdurulmasına karar vermiştir.
Kamuoyunun haberine hürmetlerimizle arz ederiz.
Radyo ve Televizyon Üst Heyeti Başkanlığı
Haber7
