Atatürk Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi emekli tedrisat üyesi Prof. Dr. Yusuf Ziya Kavakcı, Türkiye ve bilhassa yurt dışında yaptığı ilmi çalışmalarla örnek bir eğitim programı sunmanın yanı sıra ilerleyen yaşına karşın üniversitelerde ders verdi.
Prof. Dr. Kavakcı, emekli olduktan sonra da ilmi çalışma ve faaliyetlerini devam ettiriyor.
Sakarya’nın Hendek ilçesinin Yeşilvadi (Karaçökek) köyünde 1938’de dünyaya gelen Kavakcı, 10 yaşında Kur’an-ı Kerim hıfzını tamamladı. Adapazarı’ndaki Hasırcılar Kur’an Kursu’nda tecvid, kıraat, Arapça, tefsir, hadis, fıkıh ve gayri İslami ilimler ortamında eğitim alan Kavakcı, Diyanet İşleri Başkanlığı bünyesinde çeşitli camilerde müezzinlik ve vaizlik yaptı.
İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi ve İstanbul Yüksek İslam Enstitüsü’nde lisans eğitimini birebir anda tamamlayan Kavakcı, İstanbul ve Atatürk üniversitelerinde akademik vazifelerde bulundu.
Kuzey Teksas İslam Derneğinin davetiyle İslami ilimler ortamında faaliyet yapmak üzere 1988’de ABD’ye giden Kavakcı, burada “Kur’an Akademisi” ve “Suffe İslam Semineri” mekteplerini kurdu.
Cambridge, Temple, Philadelphia ve Pensilvanya üzere üniversitelerde misafir talim üyesi olarak da çalışan Kavakcı, emekli talim üyesi olarak İstanbul ve Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültelerinin İngilizce İlahiyat kısımlarında derslere girdi.
Arapça, İngilizce, Farsça, Fransızca ve Almanca bilen Prof. Dr. Kavakcı, “Türkiye’nin Yaşayan İlim Hazineleri” haber evrakı kapsamında hayat hikayesi, ilmi çalışmaları, tanıdığı çağdaş İslam düşünürleri, ilim adamları, ABD’deki izlenimleri ve İslam dünyasında son periyotta varlık gösteren “şiddet” ve “terör” eğilimli akımlarla ilgili değerlendirmelerde bulundu.
“İstanbul Araştırmaları Enstitüsünün ihya edilmesinde Fuat Sezgin’in büyük rolü var”
Ailem ’93 Harbi’ denilen 1876-77 Osmanlı-Rus Savaşı’nda, Batum’dan (Gürcistan) Sakarya’nın Hendek ilçesinin Yeşilvadi köyüne taşınmış. ‘Tahir Dede’ isminde bir dedemiz varmış. Dedemizin Osmanlı binbaşısı olduğunu öğrendik. Ailemizin Osmanlı sonlarına geçmesine Tahir Dede vesile olmuş. O dönemki Rus yönetimi, Tahir dedemi ‘İnsan kaçırıyor.’ diye yakalamış. Tahir dedem bu yüzden 3 sene 8 ay Sibirya’da sürgünde kalmış. Sibirya’dan kaçarak Hendek’e gelmiş ve buradan hacca gitmiş.
Adapazarı’nda Hasırcılar Kur’an Kursu’nda birinci diyanet eğitimimi aldım. 1955’te Ankara’da Diyanet İşleri Başkanlığında bir kümeyle vaizlik için yazılı imtihana girdik. İmtihanı yalnızca ben kazandım. Yazılı imtihandan sonra kelamlı imtihan olduk. Bu imtihanın başında Diyanet Müşavere Heyeti vardı. Bu heyette Seydişehirli Hasan Fehmi Efendi ve Hasan Hüsnü Fazilet vardı. Vaizlik imtihanını kazandıktan sonra 1955’te İstanbul’a gittim. İmam hatip mektebine girdim, iki sene okudum. İmam hatip ortaokulunda okurken Hırka-i Şerif Camisi’ne müezzin oldum. Hırka-i Şerif Camisi’nde müezzin olabilmek için 150-200 kişi imtihana girdik. İmtihan sonucunda ben 2’nci oldum. Böylelikle Hırka-i Şerif Camisi’ne müezzin oldum. Hırka-i Şerif’in 6 müezzini vardı, ben de 6’ncısı oldum. O devirler Hırka-ı Şerif Camisi’nde öğlen, ikindi ve yatsı namazı vaktinde çift ezan okunurdu.
İmam hatip mektebinin 3’üncü yılında mektepten ayrılıp Vefa Lisesini bitirdim. Liseyi bitirince İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesine kaydoldum. Bu sırada imam hatip mektebi için hariçten fark derslerden imtihana girdim. İmam hatipten aldığım diplomayla İstanbul Yüksek İslam Enstitüsüne girdim. Yüksek İslam Enstitüsüne, imam hatip mektebine birlikte başladığımız talebelerden bir yıl evvel ve enstitünün açılışının 3’üncü yılı başladım. Enstitü binası o devir Kabataş’ın üstündeki bir ilkokuldu. Onun bir katı yatılı mektepliler için yurt, bir katı da sınıftı. Zati 3 sınıf vardı. Biz 3’üncü sınıftaydık. Doğal İstanbul Yüksek İslam Enstitüsünde merhum Celalettin Ökten, Mahir İz, Ömer Nasuhi Efendi (Bilmen), Nihat Sami Banarlı, Ahmet Davudoğlu, Kamil Su üzere güçlü, Türkiye’nin kaliteli üst kademe öğretmenlerinin talebesi olduk. Ben her gün hem Yüksek İslam Enstitüsü hem de hukuk fakültesindeki derslere giderdim.
Edebiyat fakültesinde İslam Araştırmaları Enstitüsü vardı. Fuat Sezgin bu enstitüyü ihya ediyordu. Darülfünun İlahiyat Fakültesi 1933’te kapatılınca bir enstitü (İslam Araştırmaları Enstitüsü) bırakılıyor. 1950’de Adnan Menderes’in iktidara gelmesi sırasında enstitü ihya ediliyor, tekrar canlanıyor. Bu çalışmada Fuat Sezgin’in büyük rolü var. Fuat Sezgin Bitlislidir, Erzurum Lisesi mezunudur. Bizim öğretmenimiz olur. Fuat Sezgin, doçent olunca, Salih Tuğ ağabey onun asistanlık takımını alıyor. Salih Tuğ, doçent olunca da ondan boş olan asistanlık takımına ben giriyorum. Ben orada 3’üncü tabip asistanım. Muhammed Hamidullah Öğretmen oraya geliyordu. Onun tercümelerini Salih Tuğ ağabey yapıyordu. Arapça’dan ve Fransızca’dan tercüme ediyordu. Sonra ben yetişince İngilizce’den ve Arapça’dan tercüme eserler vermeye başladım. Daha önce de Fuat Sezgin’i gördüm tercüme çalışması yaparken. ‘Allah Allah. Bu kim! Nereden biliyor Arapçayı? Üniversitede Arapça mı varmış!’ dedim. Fuat Sezgin Öğretmen’in Arapçası var ama fasih Arapça münferit bir şey. O, Sahih-i Buhari’nin tamamını okumuş, ‘Buhari’nin Kaynakları’ isimli tezi var. Fuat Sezgin çok değişik bir insan. ‘Şu duvarı yıkmam lazım’ derse başıyla yıkabilir. Öyle güçlü iradesi olan ve öyle çalışan bir tip. Eşi Ursula Hanımefendi ile de tanışırdık. Fuat Sezgin’in takımında, talebeyken de çalışıyordum. Bu takımda Ramazan Şeşen de vardı. Çok güçlü bir arkadaş. Ramazan Şeşen İstanbul’da İslam İşbirliği Teşkilatı İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezinden (IRCICA) emekli lakin bu merkeze haftada 2 gün gidip gelir. Ramazan Şeşen ile birlikte başka arkadaşlar da vardı. Fuat Sezgin’in ekibindeydik, çalışıyorduk. Carl Brockelmann’ın Almanca meşhur bir kitabı var, ‘Geschichte der arabischen Litteratur’. Bu kitapsız, İslami ilimler alanında ilim adamı olunmaz. İslami ilimler ortamında araştırma yapmak isteyen o kitabı bilecek. Fuat Sezgin de ‘Geschichte des arabischen Schrifttums’ ismiyle 17 cilt halinde bir kitap çıkardı. 18’inci cilt de çıkmak üzereyken Türkiye’ye döndüğü için bir ihtilaf çıktı. O kopyayı alamadan Türkiye’ye döndü. Biliyorsunuz Gülhane Parkı’nda İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi var. O müze, Fuat Sezgin’dir. Esasen kabri de orada. Vasiyeti üzerine hanımı da ölünce oraya gömülecek.
Fuat Sezgin, ‘Geschichte des arabischen Schrifttums’ kitabını yazarken ona yardımcı olan ekipteydik. Ancak 1960’da ihtilal oldu. Ben hukuk fakültesinde talebeyim o devir. Bir gün sabah kalktık ki ‘Üniversiteden 147 kişi atılmıştır.’ haberini duyduk. Ulusal Birlik Komitesi vardı, Cemal Gürsel başındaydı. Fuat Sezgin de üniversiteden atılan 147 kişinin içindeymiş. Doğal bizim haberimiz yok. Fuat Sezgin sonra Almanya’dayken affedildi. Sezgin Öğretmen’in Türkiye’de kalması için çok ısrar edildi. Öğretmen, İslam Araştırma Enstitüsündeyken geldi, ‘Arkadaşlar, gençler bu iş burada bitti. Ben dönüyorum.’ dedi. ‘Aman Öğretmenim, gitmeyin, etmeyin.’ dediysek de öğretmen gitti. Öğretmen herhalde küskündü, kırgındı. Fuat Sezgin arada bir Türkiye’ye gelirdi. Nihat Erim Başbakan olduğu sırada Bursa’da bir üniversite kurmak istedi. Yani bu türlü sağlam, ulusal bir üniversite kurmak istedi. Maatteessüf olmadı, o vakit kaideler münasip değildi.”
“Kenan Cihan’ın içtimasının akabinde üniversitelerde başörtüsü yasağı kararı alındı”
Neden Erzurum’u tercih ettiniz?
O devir yüksek İslam enstitülerinden mezun olanlara doktora hakkı verilmiyordu. Türkiye’de yalnızca Ankara’da ilahiyat fakültesi vardı. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesindeki öğretmenler daha çok felsefe ve tarih üzere derslere giriyordu fakat onların Arapça, İslami ilimler, tefsir, hadis ve fıkıh ilimleri açısından zayıf oldukları düşünülüyordu. Onun için Adnan Menderes iktidarı 1957’de Erzurum’da sağlam bir İslami ilimler fakültesini kurdu. Atatürk Üniversitesi’ni kurdular, bu üniversite bünyesinde İslami ilimler fakültesi kurdular. Hakikaten İslami ilimler fakültesinden mezun ettiğimiz talebeler Diyanet İşleri Başkanlığında çok başarılı oldular. Ben hizmet için Erzurum’a gittim, fakültede vazifeye başladım. 1974’ten itibaren 1982-83’e kadar orada hizmet ettim. 1980’de Cihan Paşa’nın ihtilali oldu. Cihan Paşa Erzurum’a geldi, dekanları, temsilcileri topladı. Ben de dekan olduğum için içtimaya rektörle gittik. Kenan Cihan, Erzurum Kongresi’nin yapıldığı binada, tıpkı salonda konuşma yaptı. O periyot Humeyni İran’da devrim yapmıştı. Kenan Cihan, ‘Vay efendim başörtüsü… Zati Erzurum İran’a yakın. Gericiler, başörtülü geliyorlar. O denli şey olur mu?’ falan dedi. Daha sonra üniversitelerde başörtüsü yasağı kararı alındı. Ben de üniversitede dekanım. Sıkıyönetim kumandanı korgeneral Selahattin Cambazoğlu ve Rektör Hurşit Ertuğrul’dan yazı geliyor. Yazı geliyor lakin orada bu buyrukları tatbik etmiyorum. Ben, talim üyelerine, ‘Bu yazıyı okuyun, gereğini yapın.’ demiyorum… Fakülte sekreterine de ‘Sen kapıda dur, başörtülü girmesin.’ demiyorum. Bu benim vazifemdir. Ben rektörlüğe ‘İlgi-1’, ‘İlgi-2’, ‘İlgi-3’, ‘İlgi-4’, ‘İlgi-5’ biçiminde metinler yazdım. ‘Yukarıda medlulu bulunan başörtüyle ilgili hususu tatbik etmeyeceğim. Anayasa’ya münafi, kimseye karışamazsınız. Atatürk inkılaplarında da bu türlü bir şey yok. Atatürk’ün anası ve evli bulunduğu Latife Hanım başörtülüydü.’ formunda münasebetlerini yazdım… Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Beyannamesi üzere birçok referansın ve unsurun nokta aldığı yazıyı rektörlüğe gönderdim. Doğal sıkıyönetim kumandanı general bu işten hiç hazzetmedi.
İlim öğrenim ettiğim öğretmenlerden hiçkimse para istemedi”
Hangi öğretmenlerde ilim öğreniminde bulundunuz?
Hafızlıktan sonra Adapazarı’na gelince El-Ezher Üniversitesi mezunu Boşnak Şaban Öğretmen’e derse gittim. Sair öğretmenler da vardı, hepsinden ders aldım ancak benim zihnimi açan, seviyeme inen kişi Topaloğlu Terzi Ahmed Efendi’ydi. Bizi, diyaneti eğitim konusunda yasakların olduğu süreçte motive eden birçok şey vardı. Akıllıcası herhalde aileden gelen bir eğitim sürekliliği var. Bir de dedemin, ailemin dualarının desteğini görüyordum. Bende de diyanet eğitimi konusunda bir aşk vardı. Önümü bilerek, görerek ilim öğrenmiyordum, örnek de pek yoktu. Talebelerin isteği üzerine ilim verilmeye başlandı. Mesela 3 kişi başladık Arapça öğrenmeye, 2’si bıraktı, ben devam ettim. Arapça eğitimini ders veren öğretmenin meskeninde yapıyorduk. Meskenine sabah gidiyordum, bazen akşam da tekrar gidiyordum. Öğretmenin meskenine yürüyerek 45-50 dakikada gidiyordum. Öğretmen konutta öteki bir kümesi okuturken ona katılıyordum. Öğretmene para ödemiyorduk. Hayatım boyunca öğretmenlerden hiçkimse para istemedi. Esasen o devir maddi durumda iyi değildi.
Terzi Ahmed Efendi ilmi cephemi açtı. Ondan sonra 1955’te vaizlik imtihanına girip kazandığımda Adapazarı’ndan büyük bir müftü geldi, tebrik etti. Camilerde vaaz etmeye başladım. O vakit Adapazarı Uzun Çarşı’da Orta Cami vardı. Orta Cami’de aslen İzmitli olan Cevdet Şimşek isimli bir öğretmen vardı. İkindi namazlarından sonra eline bir kitap alıyor, örneğin Ahmed İbn-i Hanbel’in Müsned’ini yahut Mısır’dan getirdiği Münziri’nin et-Terğib ve’t Terhib kitabını açıp okuyor, motor üzere. Camide ikindi namazından sonra yapılan bu sohbeti, terzi, manifaturacı ve gayrı tüccarların, esnafın epeyce bir kısmı, 20-30 kişi ve ben de dinliyorum. Hocayı dinleyen tek genç benim. Cevdet Şimşek Öğretmen’in Orta Cami’de yaptığı sohbette duyduklarımdan ilmi hayatım boyunca istifade ettim. Amerika’da fetva soranlar oldu, Cevdet Şimşek Öğretmen’in anlattıklarını hatırladım, oradan karşılık verdim. Terzi Ahmed Efendi ve Cevdet Öğretmen, her şeyimi mahsusen onlara borçluyum. Bu öğretmenler yalnızca Allah isteği için çalışıyorlardı. Beni gördükleri vakit umutlanıyorlardı. Öğretmen sohbette ayetin yarısını söyler üzere oluyordu, natürel yaşlı adam ayetin başka yarısını hatırlayamayınca ayetin devamını ben okurdum. Cevdet Şimşek Öğretmen, benim ayetin sair yarısını okuduğumu görünce, ‘Sohbete katılan terzi, kumaşçı olan tüccarların hepsinin evladı var, hafız değiller ancak ayetin devamını getiren bu evlat nereden çıktı!’ diye şaşırıyordu. Cevdet Şimşek Öğretmen kendi evlatlarından daha ileri tuttu beni.
Hamidullah Öğretmen’in cenazesini ben yıkadım, cenaze namazını kıldırdım”
İstanbul’da hangi öğretmenleri tanıdınız ve kimlerden eğitim aldınız?
Ben sınıfta bucakta oturup herkesi görmeye çalışırdım. Sınıfa birinci giden öğrenciydim. Otobüsle mektebe giderken Kur’an-ı Kerim’in Almancasını ezberliyordum. Arapça sözleri buluyorum, Almancasının yanına yazıyorum. İslami ilimlerle meşgul olan kimse, yabancı lisan; Arapça, Farsça bilecek, Osmanlıca okuyacak, anlayacak fakat yabancı lisan, mahsusen İngilizce yazacak, konuşacak. Gelgelelim okuma ve metni manaya seviyesinde Fransızca ve Almanca da bilecek ki o müsteşriklerin kaynaklarında geçen lisanı kendi anlayacak. ‘Düşman o denli demiş, yabancı bu türlü demiş.’ Desin, bir anlayın bakalım yabancı ne diyor? Onun için ben yabancı lisana çok ehemmiyet veririm.
Yabancı lisan merakım şöyle başladı. İstanbul’da üniversitede biri dedi ki ‘Seni bugün bir mekana götüreceğim.’ Ben o vakit imam hatip mektebinin ortaokul 2’nci sınıfındayım. İmtihanı hariçten verip Vefa Lisesine geçmek üzereyim. Arkadaşım beni İstanbul Üniversitesinin Edebiyat Fakültesine götürdü. Üniversitenin kapısından birinci kere giriyorum. Ondan sonra fakültede felsefe kısmının bulunduğu üst katlara çıktık. Felsefe kısmına gittim. Küçük bir sınıf, 10 kişi ya alır ya almaz. Bir masa var, etrafında sandalyeye oturanlar var. Sınıfta bir de tahta var, kitap rafları var. Sınıfta Bekir Topaloğlu ile birkaç arkadaşı vardı. Biz de sınıfta oturduk. Biraz sonra bir baktım sınıfa bir zat girdi. Zayıf, naif, kravatlı, koyu elbiseli, saçları yana taranmış ancak tanımadığım bir zat. Bu zat Muhammed Hamidullah imiş. Sınıfta tahtaya İtalyan şarkiyatçı Leone Caetani’nun ‘Annali dell’Islam’ (İslam Tarihi) ürünü yazılıydı. Hüseyin Cahit Yalçın Osmanlıca’ya tercüme etmiş. Bu ürünü tahlil ediyorlarmış. Muhammed Hamidullah, Caetani’nun Buhari’de geçen bir hadisi nasıl yanlış anladığını Arapça konuşarak anlatıyor. Yanında bir adam, gri elbiseli, kravatlı, saçları yana taralı biri tercüme diyor. Tercüme eden kişi Fuat Sezgin imiş. Şaşırdım, üniversitede Arapça varmış. Arapça konuşan kişi Muhammed Hamidullah imiş. ‘Ne işi var ya Fransa’da? Biz Anadolu evladıyız. Paris’i Fransa’yı duyduğumuz yok.’ diye düşünüyoruz. Öğreniyoruz ki Hamidullah aslında Hindistanlıymış lakin memleketi işgal edilince Fransa’ya gitmiş. Sonra Hamidullah Öğretmen Amerika’ya gitti, hastalandı. Hindistan’dan akrabaları bana telefon etti, hanımla bir arada gittik. Hamidullah Öğretmen’in cenazesini ben yıkadım, cenaze namazını kıldırdım. Florida’nın Jacksonville kentindeki Müslüman mezarlığına defnettik. Muhammed Hamidullah’ın cenaze merasiminin fotoğrafları var fakat fotoğrafları torunu Sedide Hanım paylaşmak istemedi. Ben de ısrar etmedim.
Hamidullah Öğretmen, Fransa’da 60 yıl kalıyor ancak Almanya’da doktorasını Almanca olarak hazırlıyor. Sonra Fransa’da İslami Diplomasi başlıklı Fransızca yazılan doktorasını hazırlıyor. Fransa’da vatandaşlık almıyor. Pakistan çağırıp vatandaşlık teklif ediyor, almıyor, Türkiye’ye davet ediyoruz, istemiyor. Hamidullah Öğretmen, ‘Hayır benim memleketim Haydarabad Dekken’dir. Memleketimi Hindular işgal etti. Ben oralıyım.’ diyor. Hindistan’a gitmiyor zira İngiliz müstemlekesi orası. Onun için Fransa’da yaşıyor. Fransa’da komaya girdiği için hastaneye yatıyor. Ondan sonra Amerika’daki torunu Sedide Hanım gidip onu alıyor. Hamidullah’ın pasaportu yok zira haymatloslara (vatansız) pasaport verilmiyor. Öğretmen’in bende dokümanları olabilir. Fransız polisi evrak vermiş, resmi var, ismi var fakat bu evraklardaki memleketi hanesinde ‘Haymatlos’ (vatansız) yazıyor.
Bosna Hersekli Muhammed Tayyip Okiç vardı. Okiç Öğretmen, Tito devrinde Fransa’ya, Fransa’dan Türkiye’ye Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesine geliyor. Okiç, ilahiyat fakültesinde bir tek öğretmen, sağlam adam. Namazını kılıyor, efendi biri, Fransızca’yı iyi biliyor, Arapçası iyi. Kimdir o? Muhammed Tayyip Okiç. Okiç Öğretmen, Erzurum’a İslami İlimler Fakültesine geldi, sonra hastalandı. Talebeleri memleketine gitmesi için bir hafta uğraştı, çetin müsaade aldılar. Bosna’da defnedildi. Muhammed Tayyip Okiç Öğretmen, Ankara İlahiyat Fakültesinden çıktı Erzurum’a geldi. Okiç Öğretmen da kayıtlara haymatlos olarak geçti. Hamidullah ve Okiç Öğretmenler vatanlarından atıldı diye sair bir memleketin vatandaşlığına geçmediler. Şahsiyet sahibi adamlar bunlar lakin haymatloslar; pasaportları yok. Bir mahalden seyahat ederken vizeye müracaat ediyorsun. 3-4 ay bekliyorsun, müsaade, tahkikat yapılıyor. Hamidullah Öğretmen’in Türkiye’ye gelişini takip ettiğim için başıma gelenleri biliyorum. Sirkeci’de İstanbul Emniyet Müdüriyetinin büyük binası vardı. Orada istihbaratçılar vardı. Ben evrakları takip ederken, beni ve vize çıkarma belgelerini araştırıyorlardı. Beni, ‘Bu Hilafetçi mi?’ diye sorguluyorlardı. Ben küçücük bir talebeyim, ne hilafetçisi. Doğal Türkiye’nin o periyot bu türlü bir hassasiyeti vardı. Yahu adam (Hamidullah Hoca) İngiltere’ye giremiyor. Almanya’da, Fransa’da yaşıyor. Vatansız lakin şahsiyet sahibi bir insan. ‘İslam Peygamberi’ diye 2 ciltlik kitabı Türkçe’ye iki kere tercüme edildi. O kitaba bakın, işte Hamidullah Öğretmen o. Muhammed Hamidullah Öğretmen’in çalışma masasında Fransızca kelamlık vardı. Kur’an cebinde, hafız. Namazında niyazında, müteşerri, lafı yumuşak söyler ancak vazgeçmez, eğmez, bükmez. Hamidullah Öğretmen’e gelip soru sorarlardı. Hamidullah Öğretmen, sorulan sorulara verdiği yanıtlarla muhataplarını tatmin eden tek kişiydi.
Ahmet Davudoğlu Öğretmen’den bahsetmemiz lazım. Mert bir adamdı. Davudoğlu Öğretmen tıknaz yapılı, Arapçası eksiksiz bir zat. Üniversiteden biri, emekli bir profesör, ‘Kur’an’da Hukuk’ diye bir kitabı var, bizim enstitüde konferans verecek. Ulusal Eğitim Bakanlığı o profesörü konferans versin diye göndermiş. Bu profesör konuşmasında ‘Kur’an, ayet bu, hadis bu.’ diyor. Profesör, Davudoğlu Öğretmen’in anlayışına uymayan bir icmal yapıyor. Laiklik vesaire ilgili tefsirler da yapıyor. Davudoğlu Öğretmen, konferansı verecek kişiyi evvelce bana söyledi, ‘Yusuf bu gelen adamın konferansında sen de bulun. Olur olmaz şeyler söylerse karşı gel.’ dedi. Doğal profesör konuşurken bana sıra gelmeden Ahmet Davudoğlu Öğretmen’in kendi kalktı ayağa.
Ahmet Davudoğlu Öğretmen, Süleyman Efendi’nin (Süleyman Hilmi Tunahan) hemşehrisidir. Davudoğlu kendi hatıratında anlatıyor, Mısır’dan geldiği vakit kendi memleketine gitmiş, orada idama mahkum edilmiş, azap görmüş, çetin kaçmış Türkiye’ye gelmiş. Süleyman Hilmi Efendi, Adapazarı’na geldi 2-3 kez, ben elini öptüm, bana dedi ki ‘Sen ne yapıyorsun?’ Arapça eğitimi gördüğümü söyledim. Süleyman Efendi, ‘Emsile kitabında her sözün altında Osmanlıca manası var. Osmanlıca’ya alışman için o manayı izah sadedinde onları bir deftere yazıver.’ dedi. Tamamını yazdım. Vefa Lisesinde geometri, cebir ve fizik öğretmeni ‘Sıfırcı Hayrettin’ unvanlı bir öğretmenimiz vardı, beni severdi. Hayrettin Öğretmen derste bir şeyi anlatırken ben öğretmenin anlattıklarını defterime süratlice Osmanlıca olarak yazardım. Osmanlıca’yı çabuk yazardım. Latin harfleriyle süratli yazmak sıkıntı. Osmanlıca ile Arapça ve Latin harflerini karşılaştırdığınız devir Osmanlıca çok az konum işgal ediyor. Latince ve Arapça, Fenike alfabesinden geliyor.
Davudoğlu Öğretmen, Yüksek İslam Enstitüsünde esip gürleyen mübarek bir adam. Bu türlü pehlivan yapılı bir insan. Bir gün sınıfta derste, ‘Ben bilirim onları. Muhammed Abduh, Reşit Rıza’yı Mısır’dan bilirim” diyor. Yani biraz modernistlerden bahsediyor. Onların aleyhinde konuşuyor. Sonra Öğretmen, ‘Bizden de o modernistlere katılanlar var. Mehmet Akif Ersoy. ‘Doğrudan sahihe Kur’an’dan alıp ilhamı / Asrın idrakine söyletmeliyiz İslam’ı” diyor. Ne münasebet! Fıkıh ilmi ne olacak? Ulema ne olacak?’ diye kükrüyor öğretmen. Bu türlü söyleyince doğal biz talebeler yutmayız? Neredeyse bir kıyam yapıyorduk. Oburu söylemediyse ben söyleyeyim. İstanbul Yüksek İslam Enstitüsünde eğitim gören 3’üncü devreyim. 2’inci devre Hayrettin Karaman ve Bekir Topaloğlu, bir numara devreden olanları unuttum. Ahmet Davudoğlu modernistler hakkında konuşunca, sınıfta Mustafa Sabri Sözeri vardı. Evvela Ahmet Davudoğlu’nun sınıftaki o kıyam hareketini Mustafa Sabri Sözeri bastırdı, yönetim etti, yumuşattılar. Doğal bir sonraki derse Mahir İz geliyor sınıfa.
“Uluslararası İslam Araştırmaları Merkezi kurulması lazım.”
Mahir İz, Mehmet Akif’in talebesi, Taceddin Efendi Dergahı’nda Mehmet Akif oturup çayını yudumlarken, talebesi Mahir İz Farsça divan okurmuş. Muhammed İkbal ile Mehmet Akif birbirlerini görmemiş lakin birbirlerini seviyorlar. İkbal, Akif’e Farsça şiirlerinin mahal aldığı Cavidname, Peyam-i Maşrık, Armağan-ı Hicaz kitaplarını göndermiş. Mahir İz, Öğretmen’e (Mehmet Akif) kitapları okuyor. Mehmet Akif Ersoy da ‘Öyle mi! Ne büyük adam canım?’ diyormuş. Öğretmen hem çayını içiyor hem bu türlü talebe yetiştiriyor. Zira metot o. Güçlü talebe kendi okur öğretmene. Mahir Öğretmen, ‘Doğrudan sahihe Kur’an’dan alıp ilhamı / Asrın idrakine söyletmeliyiz İslam’ı.’ dizelerinin niçin yazıldığını, Akif’in hiçbir vakit fıkıhçıları, müfessirleri dışarı bırakmadığını, Safahat’taki gayri şiirlerinde fıkıhçıları, müfessirleri takdir ettiğini, şiirleri bütün içinde anlamak gerektiğini biliyor. Mahir İz demek Mehmet Akif demek. Ahmet Davudoğlu Öğretmen müteşerri, fıkıhçı ancak Mahir İz ehl-i edep, ehl-i tasavvuf, ehl-i hal bir zat. Öğretmenlerimden aldığım terbiye gereği öğretmenler arasındaki ihtilaflara girmem ancak o kadar çok ihtilaf var ki. ‘İlmü’l hilaf ve’l-cedel’ çok değerli. Onun için benim dünyaya teklif ettiğim, 50 küsur yıldır söylediğim şeyi tekrar edeyim. Teklifime nazaran, bütün İslami ürünleri evvelce yeniye kronolojik biçimde kompüterize edeceğiz. 1000 alimi, kurulacak dünya islam araştırmaları merkezine toplayacağız. Dünyada Memleketler arası İslam Araştırmaları Merkezi kurulması lazım. Bu türlü bir yapıyı kurmadıysan, o öğretmen farklı hocayı itham edecek, bu bunu yarım, eksik anlayacak.
Mahir İz Öğretmen sevilen, gürleyen, ümmetin sesi, bir ehl-i edep, başında şiirler olan, Osmanlıca, Arapça bilen bir zat-ı şerif. En çok sevdiğim öğretmenlerimden biri ve talebelerin elinden tutan, sahip çıkan bir zat. Onun vefatı sırasında bulundum. Mahir İz, SSK Paşabahçe Devlet Hastanesi’nde vefat etti, cenazesinde bulundum. Cenazesinin yıkanmasında bulundum. Mahir İz, cenazesini Kızıl Minare Camisi İmamı Mahmut Bayram ya da Nedim Urhan yıkasın diye vasiyet etti. Mahmut Bayram o sıra köydeymiş. Cenazeye Mahmut Bayram yetişemedi yahut gelemedi ancak Nedim Urhan cenazesini yıkadı ve cenazesini 3 kişi gömdü. Ben, Osman Öztürk, – Osman Öztürk onun halifesi olabilecek bir arkadaştır – ve bir de bir adam geldi, ‘Ben de cenazeye katılabilir miyim?’ dedi, katıldı. O kişiyi sonra öğrendim, Bandırmalı Tatlıcı Ali Efendi imiş. Mahir İz’in cenazesi de Sahra-i Cedid Camisi’nin kabristanına defnedildi. Öğretmen’in iki kabir uzağında Elmalılı Hamdi Efendi’nin kabri var. Mahir Öğretmen’e evliliğimizi de borçluyuz, yani çok şey borçluyuz. Talebeye sahip çıkan, babacan, talebeye kendini vakfetmiş bir öğretmendi. ‘Dikili ağacım yoktur benim. Tek başıma maaşımla geçinirim.’ anlayışına hakimdi. Mahir Öğretmen maaşını alır, evvelden bildiği muhtaçlık sahibi kimselere maaşının zekatını, 40’ta birden fazlasını verirdi. Bu uygulamayı diğerine da tavsiye ederdi. Kendini talebeye ve ümmete vakfetmiş bir zat idi.
Ömer Nasuhi Efendi, Yüksek İslam Enstitüsünde kelam ilmini okuttu. Ömer Nasuhi Efendi’nin hiç güldüğünü görmedim. Fötr takar, uzun cübbe giyerdi. Müftülüğe art kapıdan girer çıkar, yürüyerek meskene giderdi. Konutu, Fatih Camisi’nin altındaki Gelenbevi Ortaokulunun yanındaydı, medreseye yakındı. Ömer Nasuhi Efendi’yi ne kimse tanır, ne kimse görür, ne de o kimseyle konuşurdu. Kitap yazan bir adam. 8 ciltlik Hukuk-i İslamiyye ve Istılahat-ı Fıkhiyye Kamusu’nu ve o Büyük İslam İlmihali’ni kim müellif? Ondan sair kimse yazamaz. Kendi dünyasında bir adam. Zira Erzurum’da yetişmiş. Bakmış ki cumhuriyet devri, inkılaplar, ihtilaller… Kazın ayağı o denli değil. Fötrü giy, sakalını bırak, işini yap. Yani geçmiş, gitmiş. O denli bir zat. Allah rahmet eylesin. Ömer Nasuhi Efendi kendi aleminde yaşayan, yönetim eden biriydi. 1960 ihtilali oldu. Ankara’ya Diyanet İşleri Başkanlığı hizmetine gitmek istemiyor. Bizim baş müezzinimiz Mahmut Özcanlı, ‘Hoca harcandı.’ dedi. Ankara’da dayanamadı, Mahmut Özcanlı’nın dediği çıktı. Zira Ankara’nın karışık diplomatik yapısı var. Cemal Gürsel, Ömer Nasuhi Bilmen’e, ‘Hemşehrimsin.’ dedi. Çetinle Ankara’ya götürdüler, çetinle emekli olmak zorunda kaldı. Zira Ankara’nın bu çetrefil siyasetine dayanamadı.
Ahıskalı Ali Haydar Efendi’yi uzun müddet gördüm. Mahmut Efendi (Ustaosmanoğlu) Karadeniz’den geldiği devir İsmailağa Camisi’nde imamlık yaparken Ali Haydar Efendi’yi İsmet Garibullah Tekkesi’nde gördüm. O yerde bucakta cami yoktu evvelden, cami yapmışlar. İsmet Garibullah Tekkesi’nde büyük bir duvar var, duvara yaklaştığımız devir sağda kapı var. O kapı açılınca içeride sefer tası üzere bu türlü ahşap bir bina ve büyük bahçe var. Orada Ali Haydar Efendi sohbet yapardı, sohbette 10 kişi ya var ya yoktu. Emin Saraç’ın kayınpederi Ali Yekta Sundu vardı. Emin Saraç’ın nikahında bulundum. Emin Saraç Mısır’a gitmeden evvel Üçbaş Medresesi’nde kalıyor ve Ahıskavi Ali Haydar Efendi’ye ders okuyor. Ahıskavi Ali Haydar Efendi de Meşihat’ta (Şeyhülislamlık) 4 mezhep müsevvidi. Yani Şeyhülislamlığa bir fetva geliyor, o fetvayı araştırıyor, fetvayı yazıyordu. Sonra kaynaklarıyla birlikte Şeyhülislam’a gidip ‘Bu fetva bu türlü soruldu. Bu türlü yanıt yazdım.’ ‘El Karşılık: Olur’ diye imzaya sunuyor. Yani büyük alim. Ali Haydar Efendi üzere bir adam nadir bulunur. İskilipli Atıf Efendi ile bir arada duruşmada yargılandı ancak Ali Haydar Efendi kurtuldu. İsmet Efendi Tekkesi’nde sohbetlerini dinledim. Sohbetlerinde 10 kişi ya var ya yoktu. Orantının baş müritleri 2 kişiydi. Ali Yekta Sundu Hırka-i Şerif Camisi’nde imamlık yaptı, ben müezzinlik yaptım. Baş müritlerden biri de Beşiktaş Müftüsü Fuat Çamdibi’ydi. Çamdibi’nin oğlu Vefa, imam hatipte sınıf arkadaşımdı. İki tane öğretmen, eski alim. Ali Haydar Efendi velev dermiş ki, ‘Bu ikisi benim iki gözümdür. Biri bu (Ali Yekta Sundu), biri bu (Fuat Çamdibi).’
Ali Haydar Efendi irtihal edince cenazesinde de bulundum. Fatih Camisi’nde cenaze namazı kılmak için müsaade etmediler. 1960 askeri darbesi devrindeyiz, helikopter tepemizde dolaşıyor. Bundan ötürü Ali Haydar Efendi’nin cenaze namazı Yavuz Sultan Selim Camisi’nde kılındı. Cenazesi Fatih Camisi’ndeki hazireye gömülmek istendi, ona da müsaade edilmedi. Edirnekapı Sakızağacı Mezarlığına defnedildi. Burada bahsettiğim bu öğretmenlerin dışında benim İstanbul’da olduğum halde niçin gidip ziyaret etmedim diye esef duyduğum 1-2 öğretmen var. Biri, Ermenekli Saffet Efendi. Gayrısı de Kadıköy Müftüsü Ahmet Mekki Efendi’ydi.
Alışılmış Mahmut Bayram Öğretmen’den bahsetmemek olmaz. İstanbul İmam Hatip Mektebini Arapça konusunda ihya eden Kızıl Minare Camisi imamı Mahmut Bayram’dır. Arapça konusunda fırtına üzeredir. Bana, ‘Sen dünyada Arapça merakı, tedrisatı vesairesi için cennete girecek birisini göster.’ deseler, Mahmut Bayram’ı gösteririm. Arapça öğretmek için yaratılmış bir adam. Arnavut Hüsrev Öğretmen’in talebesidir. Mahmut Bayram, imam hatip mektebine derse gidiyor. Tahtayı silmek için silgiyi olduğu mekandan almak için devir kaybetmektense çabucak ceketiyle silen adamdır. Kapının önündeyken ders zili çaldı mı içeridedir, teneffüs zili çaldı mı sınıftan çıkar.
Necmettin Erbakan Öğretmen’i tanıdığımda İstanbul Lisesinde talebeydi. Necmettin Erbakan tıynet olarak cin üzere bir adamdır. Necmettin Erbakan ile bizim kayın biraderler, mekteplilerin rahat namaz kılabilmesi için lisede cami açmışlardı. Bu zatları, Anadolu’dan gelen mekteplileri toparlayan, muhtaçlıklarını gidermeye çalışan Hasip Efendi’dir.”
“Amerika’da her ay 35 diyanetin temsilcisiyle bir araya gelirdik, tek Müslüman bendim”
Amerika’ya gidişiniz nasıl oldu?
Dünyanın, münhasıran Amerika’nın; Osmanlı / Türk ve İslam ilim irfanına muhtaçlığı var. İslam dünyası, Amerika’nın İslamlaşmasına ekte bulunmuyor. Artık ABD’de Cemaat-i Bildiri ve Güney Afrika’dan irşat kümeleri var fakat onlarla olmaz. Osmanlı’nın cami, medrese ve tekke üzere toplumsal yapıları iyi tahlil edilerek ABD’de eğitim ve bildiri çalışmalarının yapılması gerekir. Amerika’daki beşerler yumuşak Hıristiyan’dır, onlara Protestan denir. Protestanlar, Katoliklerin diyanet zulmünden kaçmak için mahallini, yurdunu bırakıp Amerika’ya kendilerini atmışlar. Kilise’deki ritüeller seremonyal bir şeydir. Beşerler hafta içinde çalışıyor, hafta sonu da toplumsallaşmak maksadıyla ailesiyle kiliseye gidiyor. Evlatlar oynuyor, dul bayanlar farklı bir ortamda toplanıyor. Kilise orada bir muhtaçlık, bir toplumsal buluşma tarafı. Diyanet değil, Hristiyanlığın ahkamı yok. Amerika’nın muhtaç olduğu bir tek şey var, o da İslam. Amerika’da her ay 35 diyanetin temsilcisiyle bir araya gelirdik. Tek Müslüman bendim. Beni severlerdi, kendi aralarında hengame ederlerdi lakin ben şıkça anlatırdım.
Erzurum’dan ayrıldım, Ankara’ya geldiğimde baroya kaydoldum. Libya’ya ve öbür İslam devletlerine şirketlerin tüzel işlerini çözmek için gittim. Kızlarımdan Merve Kavakcı tıp fakültesi 2’nci sınıftayken başörtüsü nedeniyle mektebe alınmıyor. Merve ve gayrı kızlarımın başörtüsüyle okuyabileceği mektep aradım. Evvel, El-Ezher Üniversitesinin rektörü, rektör yardımcısı ve dekanıyla görüştüm. Kızlarımı okumaları için El-Ezher’e gönderecektim, vazgeçtim. Pakistan’da bir üniversite var, oraya göndermek için para yoktu. Daha sonra Amerika’dan bir mektup geldi. Mektupta, ‘Biz sizin isminizi duyduk. Amerika’ya bize konferans vermek üzere gelir misiniz?’ diyor. O devir Devlet Planlama Teşkilatında çalışıyordum. ABD’ye gitmek için 15 gün müsaade aldım. Uzun kelamın kısası kızlarıma başörtülü okuyacağı bir mektep arıyorum. Amerika’ya Dallas’a konferansa gittim. Dallas’ta bir tek İslam merkezi var, farklı hiçbir şey yok. Bir tek helal et satan bakkal var, kimse yok. Konferans bittikten sonraki gün Amerika’dan ayrılacağım, bana dediler ki, ‘Yusuf Beyefendi, biz size söylemedik. Devamlı buraya gelmeni isteriz.’ Beni oraya davet eden kurumun ismi Kuzey Teksas İslam Derneği idi. Bu kuruluşun daveti üzerine ABD’ye gittim. Kızlarımızı oraya götürüp kolejde (üniversitede) okuttum. Kimse ‘başörtülü okuyamazsın’ demedi. Kızlarım orada bırakıp Türkiye’ye dönerek Necmettin (Erbakan) Bey’in yanında, kendisine destek olmak için siyasete girmeyi düşünüyordum. Kuzey Teksas İslam Derneğinin daveti üzerine, ABD’de onların camisinde imam olarak vazifeye başladım. Hayatımın en verimli devresini orada yaşadım.
Amerika’ya gelmiş eğitimli, ilim sahibi birçok Arap var. Bunların badirelerini, muhtaçlıklarını gidermeye çalıştım. Kimsenin mezhebine karışmadım ancak ‘Ben Hanefiyim.’ dedim. Onlara pratiklerdeki farklılıkları anlattım. Esasen oralarda mukayeseli mezhepler tarihi ve fıkıh bilmek çok kıymetli, yoksa arbede çıkıyor. Onları yumuşattım gelgelelim yumuşatmanın metodu, kendin yumuşak davranacaksın. Camiye gelen bütün evlatlara şeker dağıtırdım. Ben ABD’den ayrıldım lakin oradaki Müslümanlar hala bana internet aracılığıyla fetva sorarlar, ben de cevaplarım. Haberli, efendi, pres yapmaz, fikrimi söylerim ancak farklı mezhebi itip kakıştırmam. Biz bunu Muhammed Hamidullah ve sair öğretmenlerden gördük. Hristiyanlarla içtimalara gittim, onlardan çok şey öğrendim. Amerika’nın, Dallas’ın en büyük kilisesinde Papa 2’nci Jean Paul öldükten sonra merasim yapıldı. Merasimin yapıldığı kilisede tek Müslüman bendim, profesörlük cübbemi giydim. Orada ben, Ali İmran Müddeti’nin 64’üncü ayetini yani, ‘De ki: ‘Ey Ehl-i kitap! Sizinle bizim aramızda müşterek olan bir lafa gelin. Yalnız Allah’a tapalım. Ona hiçbir şeyi ortak koşmayalım ve Allah’ı bırakıp da içimizden kimileri öteki kimilerini Rab edinmesin. Şayet tekrar yüz çevirirlerse, ‘Şahit olun ki biz Müslümanlarız’ deyin.’ ayetini okudum. Kilisede herkes bana bakıyordu.
“Papa 16. Benedictus ile kişisel bir görüşmemiz olmadı”
Papa 16. Benedictus’un Nisan 2008’de ABD’yi ziyaretinde kendisiyle baş baş görüştüğünüze ait savlar var. ‘Fetullah Gülen’i, Papa 16. Benedictus ile görüştü diye eleştiriyorsunuz ancak Yusuf Ziya Kavakcı da görüşmüş. Bu hiç gündeme getirilmiyor.’ deniyor. Bu eleştiriyi nasıl değerlendiriyorsunuz?”
Baş başa değil lakin bir görüşme var. Evvela benim bu tartışmalardan haberim yok. Papa 16. Benedictus ABD’ye geldiğinde bir içtimada görüştük. Islamic Circle of North America (ICNA) Amerika’nın en büyük kuruluşu. Ben orantının 10 sene azasıydım. Amerika ve Kanada Müslümanlarınca seçilmiş 12 kişi var. 12 kişi arasında tıp ve toplumsal bilimler üzere branşların liderleri var. Bu 12 kişi içinde ben de varım. Bu kuruluşta 2 defa lider seçiliyorsun. Ben 2 defa lider seçildim, ara verildi, 3’üncüsünde ben kendimi aday göstermedim. Sairleri beni aday gösterdi, beni tanımadan Müslümanlar seçtiler. ICNA çok sakin, doğuşçu olmayan bir teşkilattır. Amerika’da Fıkıh Kurulu’nun azasıydım. ‘İsmimi silin.’ dedim istemediler, Türkiye’ye gelince çetinle sildirdim. O içtimaya davet edildik. Merve de vardı. O içtimada tahminen 150 kişi vardı. Yani Amerika’daki farklı başka dinlerden temsilciler vardı. Ben Benedictus’a hususî bir şey göstermedim. Içtima Katolik Kolombiya Üniversitesinin bahçesinde yapıldı. Benedictus içtimaya otomobille geldi, koltuk üzere bir sandalyede oturdu. Bize umumi şeyler söyledi. Benedictus’a kalabalıkla yanımızdan geçerken ‘Merhaba.’ demiş olabiliriz. Benedictus ile şahsi bir görüşmemiz olmadı. Benedictus içtimaya katılan herkese kutu içinde üstünde kendi resmi olan arma yahut madalyon üzere bir şey verdi.
Dünyada olmayan, Amerika’da hiç olmayan ‘Kur’an Akademisi’ mektebini kurduk. İlkokul, ortaokul, lisenin bulunduğu bir kişisel mektep. Akademiye mektep öncesi talebesi de aldık. Amerika’da İslami mektepler var ancak bizim kurduğumuz mektepte yüzde yüz hafızlık, Arapça, Kur’an’dan örnekler ve cümlelerle Arapça eğitimi var. Türkiye’den öğretmen bulamadık, Suriyeli, Mısırlı, Tunuslu hocaları topladık. Onlara, Kur’an’daki 500 temel söz, ailelerin en çok kullandığı temel sözleri ve Kur’an’dan cümlelerin bulunduğu liste hazırlattım ve çalıştırdım. Bu hazırladığımız notlarla evlatları eğitmeye başladık. Bu türlü bir mektep kurdum. O mektep epeyce muvaffak oldu fakat tam muvaffak olamadı. Türkiye’den Kur’an-ı Kerim götürdük ama bizim Kur’an-ı Kerim sahifeleri ile Pakistan’daki Kur’an-ı Kerim sahife ve basınçları farklı. Pakistanlı hafız öğretmenler, ‘Biz Türkiye’den gelen Kur’an-ı Kerim’i okutamayız.’ dediler. Türkiye’den getirdiğim Kur’an-ı Kerimler ortada kaldı. Akademideki evlatlar mektebi muvaffakiyetle bitirdi. Ondan sonra üniversitenin temeli olacak ‘Suffe İslam Semineri’ diye bir yan kurdum.
İslam dünyasında bir stratejik düşünme kabiliyeti olmalı. Bu kapsamda uzun bir yatırım, 100-150 senelik bir program stratejisi kurulacaksa Amerika’da İslam’ı yayma stratejisi başlatılmalı. Avrupa’da İslam yayılması daha zordur, orası kin dolu. Avrupa’ya Kuzey Afrika’dan çalışanlar, az okumuş kimseler gidiyor. Türkiye’den Almanya’ya gitmiş emekçi. Avrupa, Osmanlı binaenaleyh da Müslümanlara kin besliyor. Amerika’da Müslümanlara karşı en azından bu seviyede kin yok. Amerika nisbeten yumuşak yani İslam’a müheyya. Amerika’da camiler açacaksın, hoş imam yetiştireceksin. Güney Amerika’dan da İspanyolca konuşan talebeler alacaksın, yetiştirip oraya göndereceksin, destekleyeceksin. 100 senelik bir stratejiden bahsediyorum. ‘Strategy of Islamization of USA (ABD’yi İslamlaştırma Stratejisi)’ biçiminde bir programın varsa gel bir arada yapalım.
İslam dünyasında mahsusen Osmanlı imparatorluğunun çöküş periyodunda ortaya çıkan tek doğrucu ve tekfirci zararlı akımlar gayri İslam devletlerinde süratle yayılmışken, Türkiye’de kitleselleşemedi. Başka Müslüman devletlerin birçoklarında yaygınlaşan bu akımların Türkiye’de o çapta yaygınlaşamamasını neye bağlıyorsunuz?
Ben 50-60 sene önce ateizmi, gnostisizmi, agnostisizmi duymadım. Biz Türklerin yani Osmanlı’nın kendi havası, efendi, kibar yapısı vardı. Osmanlı tasavvuf düşmanı değildi. Yani biz yumuşak adamlarız. Bizde centilmenlik vardı lakin hır, gür, arbede yoktu. Sonra ne oldu? İran’da evvel Şiilik sonra Humeyni tesiri yaşandı. Globalleşmenin tesiriyle dünyada birçok vukuat yaşandı. Globallik geldi, silip süpürdü. Olağan herkesin cebinde birebir telefon, televizyon. Tıpkı anda uzaktaki konuşma burada izlenebiliyor. Globallik olunca gençlerin fikirleri karıştı, yaşlılar dünyada olanı izah edemiyor. Kişilerin hem gönüllerine hem de aklına hitap edecek diyanet hizmetlilerine gereksinim var. Osmanlılardan tevarüs edilen çoğulcu diyanet anlayışı sayesinde Türkiye’de tek doğrucu ve tekfirci zararlı akımlar yaygınlaşamadı.
Osmanlı’nın çöküşü ve İslam dünyasının merkezini kaybedişiyle birlikte coğrafyamızın farklı yerlerinde emperyalizme karşı direniş, bağımsızlık savaşları, işgale karşı hareketler gelişti. Bugün ise birçok bölgede başı sonu hesap edilmemiş lafta cihad fetvalarıyla Müslümanları kaosa, teröre ve şiddet sarmalına sürükleyen DEAŞ gibisi terör akımları ve bölücü kümeler var. Siz bu ve tahrip edici yapıları nasıl değerlendiriyorsunuz?
Bu (DEAŞ gibisi terör akımları ve bölücü gruplar) büyük bir afet. DEAŞ, Boko Haram, El Düstur gibisi terör akımları ve bölücü kümelerin ortaya çıkma nedeni evvela cehalet, gerçek İslam’ın bilinmeyişi ve Müslümanların ortak karar mercii olmamasıdır. Oradaki baş, buradaki baş, herkes baş… Bunların dinleyeceği bir üst fetva merci üzere bir makam yok. Doğal dış güçler, büyük istihbarat tertipleri da rol oynuyor. Orta Doğu’daki petrol kaynaklarının üzerindeki menfaatler rol oynuyor. Globalleşme ve teknolojinin gelişmesi üzere sebepler binaenaleyh marjinal olması lazım gelen kuruluşlar sesini çıkarabiliyor, müessir olabiliyor. Doğal dünya istihbarat kuruluşları büyük rol oynuyor.
Alemlere rahmet olarak gönderilen Hazreti Muhammed’in diyanetinin bugün terörle yan yana anılıyor olmasını nasıl değerlendiriyorsunuz? İslam terör, tedhiş ve tekfir hareketlerini caiz görür mü? İslam’ın tüm insanlığın hidayetini hedefleyen bir diyanet olduğunu, Hazreti Muhammed’in alemlere rahmet olarak gönderildiğini dünyaya nasıl anlatırız?
Her köyde her mahallede aksiyoner, aktivist, dinamik, canlı bir imam olsun istiyorum. Her kapıya gidecek, herkesin ismini bilecek, dertleri varsa çözmeye çalışacak. İslam denen mübarek diyanet, bir temsilci velev. Bu temsilci aksiyoner, önemli, dinamik, efendi, çok haberli olması lazım. Ancak dimağa ve kalbe de nüfuz eden biri olmalı. O mahallenin bütün kişilerini ziyaret edecek. İhtilafların tahlilinin nasıl olacağını iyi bilecek.
“FETÖ’cüler yurt dışında Türkiye aleyhinde hareket ediyorlar”
15 Temmuz darbe teşebbüsüyle devletimize ve milletimize yönelik hain niyetleri tamamıyla ortaya çıkan FETÖ’ye bakışınız nedir? Bu örgütün topluluğumuza ve inanç dünyamıza verdiği zararlar nelerdir?
YUSUF ZİYA KAVAKCI: “Fetullah Gülen’i bir kere gördüm. Eğitim, talim çalışmalarıyla başladı, sonradan meğer kısım budak salmışlar. Orduya girmişler, generaller emekli olmuş, taraflarına seçilmişler, kendi adamlarını yükseltmişler. Yargıçların, savcıların, polislerin listeleri evvelden hazırlanmış. Bunlardan hiçbirinden benim haberim yoktu, şaştım kaldım. Hele 15 Temmuz darbe teşebbüsü ne iştir? Uçaklar uçup Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’ni, Kişisel Harekat Başkanlığını, Meclis’i bombalıyor. Bu nasıl olur yahu? Ben bu işe şaştım kaldım. Hayretler ettim. FETÖ hakkında kıymetli evraklar yayımlandı. Gülen 15 yaşındayken CHP’den birtakım adamlarla irtibata geçmiş. Eski CHP Umumî Sekreteri Kasım Gülek’in cenaze namazını kıldırıyor, Ecevit ile tanışıyor. Mason locasına bağlı olduğuna dair evraklar taraf alıyor. Ben yalnızca onu ateşli konuşan, ilkokul mezunu bir vaiz, talebelerle ilgilenen biri olarak biliyordum. Gaybubet meskenleri, başka çalışmalar… Dünya istihbarat örgütleri, büyük güçler, FETÖ’yü evirmişler çevirmişler, evvelce beri bu türlü bir örgütü hazırlamışlar.”
“FETÖ, İslam dünyasının ve Batı’nın İslamlaşmaması konusunda bir fitnedir.”
“FETÖ’nün kendi hain amaçlarına ulaşmak için başta ABD olmak üzere milletlerarası sahada yaygınlığını ve aktifliğini artırmak hedefiyle ‘dinler arası diyalog’ anlayışını öne çıkardığı görülüyor. Siz bu çeşit çalışmalara nasıl yaklaşıyorsunuz?”
Fetullah Gülen’in adamları ABD’de benim talebelerimin bulunduğu içtimalara hiçbir vakit gelmediler, daima karşı çıktılar. Merve’nin (Kavakcı) konferansa davet edildiği üniversiteleri sabote ettiler. Fetullah Gülen’in adamları daima bize karşı çıktı. Amerika’da bizim olduğumuz tarafta 4-5 üniversite var. Benim talebelerim orada İslam Derneğinin lideri. Bu derneğin lideri Muhammed Zeyd, üniversitede Müslüman bir toplulukla masa kuruyorlar. Cuma günü İslami bir çalışma yapıyor, hutbe okunuyor. FETÖ’cüler de gelip biraz uzakta münferit bir masa kuruyor. Bizim olduğumuz kesimde cemaat çok kalabalık olduğu için diğer bir ortamda mescid kiraladık. Yeni mescidin açıldığı taraftaki cemaati o mescide yönlendiriyoruz. FETÖ, kiraladığımız mescidin önünde bizim alamadığımız 1,5 milyon dolar bedelindeki merkezi alıp diyalog merkezi olarak kullandı. Diyalog merkezinde teravih kılıyor, mescide teravihe gelmiyor. FETÖ’nün tutulur tarafı yok. FETÖ elebaşı Gülen ölecek. Artık onun adamları ne olacak? Yurt dışında Türkiye aleyhinde hareket ediyorlar. Türkiye’den yurt dışına gidenleri rahatsız ediyorlar. FETÖ, İslam dünyasının ve Batı’nın İslamlaşmaması konusunda bir fitnedir.
Öğretmenim sizin yabancı lisan öğrenirken de kendinize has bir formülünüz olmuş. Biraz bahseder misiniz bundan?
Kur’an-ı Kerim’in Türkçe mealini, hafızsan Arapçasını önüne koyacaksın. Örneğin ‘el-hamdü’ sözünün İngilizce karşılığını bilmiyorsan bakacaksın. Hamd sözünün İngilizce’deki karşılığı ‘praise’dir. Sözün al kalemle altını çizeceksin. Gençliğimde bu prosedürle Kur’an-ı Kerim’e başından sonuna kadar baktığımda bilmediğim 3 bin söz çıktı. Ondan sonra onları her güne bölerek ezberledim. Ayetleri okuyorum, İngilizcesini hatırlıyorum. Bu formda Almanca, Fransızca’yı öğrendim. Fransızca’dan tercüme yapıtlarım de var.
Haber7
