Jeolog Prof. Dr. Naci Görür, zelzelelerle ilgili değerlendirmelerde bulundu. Prof. Dr. Naci Görür, İstanbul, İzmir ve Malatya için ihtarlarda bulundu.
“BURASI DAHA EVVEL HAYLİ SESSİZDİ”
Malatya’da meydana gelen 4.7 büyüklüğündeki sarsıntının akabinde Prof. Dr. Naci Görür, Çelikhan-Erkenek bölgesi ile Maraş-Türkoğlu bölgesine dikkat çekerek bu bölgede geçmiş tarihte yaşanan zelzeleleri hatırlattı. Prof. Dr. Görür, “Malatya’da olan zelzeleler çoğunlukla Doğu Anadolu fay nesli üzerinde oluyor. Bu jenerasyon Bingöl Karıova’dan başlıyor, İskenderun Körfezi’ne kadar devam ediyor. Bu fay jenerasyonu bilhassa 2020 yılında Elazığ’da olan sarsıntı nedeniyle hareketlendi. Burası daha evvel epey sessizdi. Yalnızca 1970 yıllında Bingöl sarsıntısı vardı. Ondan sonra da küçük sarsıntı olan Palu zelzelesi oldu. O vakit Sivrice’ye dikkat etmek gerekir diye ihtarları yapmıştık. 2003-2004 yıllarında bu uyarıyı yaptım lakin Palu sarsıntısı 2010 yılında oldu” dedi.
ÇELİKAN-ERKENEK, MARAŞ-TÜRKOĞLU FAYINA DİKKAT
Evvelki yıllarda yaşanan sarsıntıların tekrar edebileceği ihtarında bulunan Prof. Dr. Görür, “2020 yılında da Elazığ Sivrice’de sarsıntı oldu. Bu sarsıntı çizgisi Sivrice ile Pütürge ortasındaki fay kolunu kırdı. Münasebetiyle hem Elazığ’ı hem de Malatya’yı etkiledi. Sivrice çizgisi kırılınca dikkatimizi onun Güneybatısında yer alan Çelikhan-Erkenek ortasına ve Maraş-Türkoğlu yöresine dikkat çekmeye başladık. Zira bu türlü doğrultu atımlı faylar bir yerde büyük zelzele ürettikleri vakit o fay üzerinde onun devamı olan yerlerde gerilimi artırır. Sarsıntı olduğu vakit kırılan fay kolunun gücünün değerli bir kısmı sismik dalga halinde yahut bir ısı formunda boşalır lakin kıymetli bir kısmı da o fayın devamına transfer olur. Hasebiyle Elazığ-Malatya ortasında kol kırıldığı vakit Çelikhan-Erkenek bölgesine dikkat etmek gerekir. Bir de tarihi sarsıntılara bakarız. Tarihte ne olmuşsa günümüzde de emsal şeyler olabilir. Nitekim de o bölgenin külfetli olduğunu düşünüyorum. Hangi yer bilimciye sorsak problemli olarak sayacaklarının ortasında Çelikhan-Erkenek, Maraş-Türkoğlu yöresini sayar. Vakit varken mahallî idarelerin, halkın hazırlıkları yapmasında yarar var” tabirlerini kullandı.
“İZMİR’DEKİ ZELZELE, BEKLENEN SARSINTI DEĞİLDİ”
Öte yandan geçtiğimiz günlerde İzmir’de hissedilen can ve mal kaybında neden olan zelzelenin akabinde konuşan Prof. Dr. Görür, İzmir’in eskiye göre zelzele manasında daha hassas olduğunu tabir ederek “Yer bilimciler olarak İzmir de zelzele beklediğimiz yerler ortasında. İzmir’de hala sarsıntı bekliyoruz. Bilhassa İzmir fayı üzerine, yani Gediz grabeninin güney hudut fayı İzmir fayı olarak İzmir’in içerisine gelir. Bayraklı’nın falan bulunduğu körfezin içerisine gelir. Asıl zelzele üretecek fay İzmir fayıdır. Daha o fay kırılmadı. O kırılırsa 7 büyüklüğünde sarsıntı üretebilir. Geçenlerde İzmir’de olan zelzele aslında Kuşadası körfezi üzerinde oldu. O zelzele İzmir’in beklenen sarsıntısı değil. Bu sarsıntı de etraftaki faylara gerilim transferi yaparak ya da düzeyini değiştirerek bazılarında yükleyip, bazılarında geciktirmiş olabilir. Bilhassa İzmir yarımadası üzerinde kuzey güney istikametli olan fayları değerli ölçüde etkilemiş olabileceğini düşünüyorum. İzmir’in eskiye göre sarsıntı bakımından daha hassas hale geldiğini söyleyebilirim” diye konuştu.
MARMARA’DA İKİ FAY KOLU KİLİTLİ
Mümkün İstanbul zelzelesi ile ilgili olarak son araştırmalar hakkında bilgiler veren Prof. Dr. Görür kelamlarını şöyle sürdürdü;
“Son yapılan bütün araştırmalar Marmara’da iki farklı fay kolunun kilitlendiği istikametinde. Bunlardan biri Kumburgaz fay kolu, başkası de Adaların güneyindeki fay kolu. Bu iki fay kolu kilitli. Yani bu kol üzerinde rastgele bir önemli zelzele olmuyor. Ufak zelzeleler oluyor bu da bizim klik dediğimiz daha yavaş kaymaların sonucu olan küçük zelzeleler. Bunlar da kilitli fay kısmını etkiliyor. Muhakkak manada da gerilim değişimine neden oluyor. Bu da bizi endişelendiriyor. Şu an birden fazla araştırmacılar Marmara’da bu iki fay kolundan birinin kırılması sonucunda en az 7.2 büyüklüğünde bir zelzele olacağını bekliyor. Bilhassa Kumburgaz kolunun yani Silivri açıkları ile Yeşilköy açıklarına uzanan 65 kilometrelik fayın kırılmasıyla en az 7.2 büyüklüğünde bir sarsıntı olacağını fakat Adaların güneyinden geçen fay sınırı kırılırsa en fazla 7 büyüklüğünde sarsıntı olacağını düşünüyoruz.
Lakin her ikisinin birden kırılma mümkünlüğü var. Ya tıpkı vakitte ya da muhakkak bir vakit aralığından sonra kırılma mümkünlüğü var. İkisi birden kırılırsa İstanbul’da 7.6 büyüklüğünde bir zelzele olacak. Farklı vakitlerde olursa kısa vakit içerisinde 7’nin üzerinde iki farklı zelzele olacak demektir. Bunun örneği 1766 yılında olmuştur. 1766 yılında 3 ay ortayla 2 tane 7’nin üzerinde sarsıntı meydana gelmiş. Hasebiyle Marmara’daki durum zelzele istikametinden kaygı vericidir”
Haber7
