Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Uzmanı ve Covid- 19 laboratuvar sorumlusu Prof. Dr. Derya Memnun, RNA virüsünün içerdiği enzimler nedeniyle çok fazla mutasyona uğradığını belirterek, koronavirüsün de bir RNA virüsü olduğunu hatırlattı. Virüslerin çok süratli çoğalarak, mutasyon geçirdiğini aktaran Prof. Dr. Memnun, Çin’de 2019 yılı aralık ayında ortaya çıkan koronavirüsün vakit zaman çeşitli mutasyonlara uğradığını anlattı. Son birkaç hafta içerisinde İngiltere’nin güneydoğusunda olay sayılarının artış nedenlerine bakıldığında yarısından fazlasının yeni mutasyonlar içeren virüsler olduğunun saptandığını açıklayan Prof. Dr. Derya Keyifli, ‘Bu mutasyonlar koronavirüsün bulaşıcılığını artırıyor mu’ niyetiyle beşerler üzerinde korku oluştuğunu söyledi.
‘Mutasyonlar spike proteinini kodlayan bölgede yoğunlaştı’
Prof. Dr. Derya Keyifli, “Bilim insanlarının dikkatini çekmesinin nedenleri de mutasyonların spike proteinini (çıkıntı) kodlayan bölgede ağırlaşmış olması. Yaklaşık 2- 3 aminoasitlik bir eksilme, yeni aminoasitte farklılık var. Spike (S) proteini virüsün en kıymetli proteini. Zira virüsün en dışında yer alan proteinle enfekte edeceği hücreye tutunuyor. Kullandığımız aşı yaklaşımlarının bir kısmında virüsün ‘S’ proteinini kodlayan genetik diziler aşılanan bireylere enjekte ediliyor. Şayet siz S proteinine karşı tesirli antikor geliştirirseniz bu virüsün enfeksiyonlarından korunmuş oluyorsunuz. O yüzden bilim insanları S proteinindeki mutasyonlara çok büyük ilgi gösterdi” dedi.
‘Küçük olasılıkları gözden kaçırmamak gerekiyor’
Koronavirüsün mutasyona uğraması nedeniyle aşı çalışmalarının hastalığa tesiri, koruyuculuk durumu ve enfeksiyon geçiren bireylerde tekrar enfeksiyon geçirme olasılıklarının düşünüldüğünü anlatan Prof. Dr. Derya Memnun, “Böyle fikirlerin olması aslında düşük, zira S proteini 1200 aminoasitten fazla büyüklükte ve kelamını ettiğimiz bu mutasyonlar 9- 10 aminoasit seviyesindeki değişiklikler. Bunun aşıyı etkisiz hale getirme mümkünlüğü çok düşük. Tekrar de bu küçük mümkünlüğü gözden kaçırmamak gerekiyor. Bunun kesinlikle araştırılması gerekiyor ki şu kademede muhtemelen bu özelliklerinin aşı firmaları ve öbür bilim insanları tarafından araştırıldığını söyleyebiliriz” diye konuştu.
Mutasyonlar öngörülenden daha fazla
Aslında mutasyonların öngörülenden daha fazla düşünüldüğünü vurgulayan Prof. Dr. Keyifli, bunun nedeninin birinci olarak enfekte olmuş immun sistemi baskılanmış bireyler olabileceğinin söylendiğini belirtti. Prof. Dr. Derya Memnun, “Çünkü bu cins bireyler 2- 3 ay boyunca bedenlerinde SARS- COV2 yani koronavirüsü barındırabiliyor. Virüs bu bireylerde çoğalırken, birçok baskı düzeneğinden kaçmış oluyor. İkinci olarak, sanki bu virüs farklı canlı tipine bulaştı mı? Bu olasılıklardan biri. Zira yakın geçmişte Danimarka’da gelincik çiftliklerinde yeni mutasyonlar bulunmuştu ve tüm gelincikler imha edilmişti. Açıkçası bunun da şimdilik bilemediğimiz bir cinste bulaşıp, yine insanlara bulaştı mı diye, hipotezler arasında” dedi.
Singapur’da ortaya çıkan mutasyon denetim altına alındı
Mutasyonların birden fazla vakit virüsün aleyhine işleyebildiğini belirten Prof. Dr. Derya Keyifli, geçen aylarda Singapur’da koronavirüste yeni mutasyonlar tespit edildiğini anlattı. Keyifli, “Singapur’da karşılaşılan mutasyonda, yeniden S geninde belirli bir ölçü silinme olmuştu. Belirli bir ölçü aminoasit kısalmıştı. Bu silinme sonucunda virüsün oluşturduğu hastalığın şiddeti hafiflemişti. Singapur hükümeti o sırada olay sayılarının artışıyla bir arada tedbirlerini aldı ve o virüs, şu an virüsün gen havuzundan silinmiş oldu. Artık o virüsle karşılaşmıyoruz. Mutasyonlar vakit zaman virüsün karakteristik özelliklerinde farklılıklar oluşturabiliyor” diye konuştu. Memnun, şu evrede önlemlere devam etmenin değerli olduğunu, klinik sonuçları anlaşılana kadar virüsün temel görüldüğü ülkelere seyahat kısıtlamalarının mantıklı olduğunu söyledi.
Spike proteini nedir?
Koronavirüsün hücrelere yapışmasını ve hücrelerin içine girmesini sağlayan dikensi çıkıntılara ‘Spike proteini’ denilmektedir.
Haber7
