2016 yılında Kuveyt’in o zamanki Maliye Bakanı Anas El Salih harcamaları kısma ve petrolden sonraki hayata hazırlanma vaktinin geldiğini söylediğinde, sonsuz petrodolar akışıyla büyüyen bir nüfus tarafından alay konusu olmuştu.
Dört yıl sonrasında ise dünyanın en varlıklı ülkelerinden birisi olan Kuveyt, güç fiyatlarındaki düşüşün doğurduğu Körfez Arap ülkelerinin nasıl yönetilmesi gerektiğine ait derin sorularla iki yakasını bir ortaya getirmeye çalışıyor.
El Salih uzu vakit evvel vazifesi bırakarak kabinedeki öteki bir konuma geçti. Yerine gelen Meryem El Akil ise Kuveyt’in devlet maliyesi üzerindeki en büyük tesir olan kamu dalı maaşlarının tekrar yapılandırılması yasa tasarısını önerdikten iki hafta sonra Ocak ayında vazifesinden alındı. El Akil’in yerine misyona getirilen Barrak Eş-Şitan geçtiğimiz ay yaptığı ikazda ekim ayından sonra devletin maaşları ödemek için kâfi nakdi olmayacağı konusunda uyardı.
Petrol gelirleri düştükçe büyük harcama alışkanlıklarını ayarlamakta yavaş kalan Körfez ülkeleri, ekonomik hesaplaşmanın kıymetli bir anını yaşıyor ve bu da on yıllardır bölgedeki devlet büyüklerinin tanınan sadakati satın alma siyasetlerini zedeleyerek ülkelerin geleceği konusunda yeni tartışmalara yol açıyor.
Kuveyt merkezli finansal ve siyasi irtibat danışmanlığı firması Bensirri’nin Lideri Favas El-Sırrı hususla ilgili Bloomberg’de yer alan demecinde şu tabirleri kullandı:
“Bir gün uyanacağız ve büyün birikimlerimizi tükettiğimizi fark edeceğiz. Bu banka ekstrelerimizi denetim etmediğimiz için değil, ekstrelere bakıp muhtemelen bir hesap kusurudur diyerek son model Rolex satın aldığımız için olacak”
Petrol ucuzlayınca Körfez ülkeleri çıkmaza girdi
Petrol ihraç eden ülkeler kulübü OPEC bu yılki tarihi düşüşün akabinde petrol fiyatlarını yine canlandırdı. Lakin 40 dolar bu ülkeler için hala çok düşük bir sayı. Korona virüs salgını ve yenilenebilir güce geçişin etkileriyse güç fiyatlarındaki olumsuz havayı sürdürüyor.
Suudi Arabistan toplumsal yardımlarda kesinti yaparak ve vergi uygulamaya başladı. Petrol rezervlerinin daha az olduğu Bahreyn ve Umman daha varlıklı olan komşu ülkelerden dayanak isteyerek borç alıyor. Birleşik Arap Emirlikleri’yse Dubai’yi lojistik ve finans merkezi olarak çeşitlendirmeyi hedefliyor.
Kuveyt’te, seçilmiş parlamento ile başbakanı Kuveyt buyruğu tarafından atanan hükümet ortasındaki soğukluk siyasetleri çıkmaza sokuyor. Milletvekilleri devlet yardımlarını yine tahsis etme planlarını ve borç tekliflerini engelledi.
Bunun yerine hükümet likidite varlıklarını neredeyse tüketerek, bu yıl yaklaşık 46 milyar dolara ulaşması beklenen bütçe açığını kapatamadı.
Yatırım fonu Kuveyt’i kurtarabilir mi?
Kuveyt dünyanın en büyük dördüncü büyük varlık fonuna sahip. Kuveyt Yatırım Fonu’nun 550 milyar dolar kıymetinde varlığı olduğu hesaplanıyor. Lakin bu fonun kullanılması ihtimali ülke içi tartışmalara yol açıyor. Çünkü fonun oluşturulmasındaki maksat ülkedeki petrolün tükenmesi durumunda ülke geleceği garanti altına almak.
Kimi Kuveytliler fonun kullanılması için vaktin geldiğini düşünüyor. Muhaliflerse çeşitlendirilmiş bir iktisat ve iş alanları olmadığı sürece birikimlerin 15 ila 20 yıl içerisinde tükeneceğini savunuyor.
Varlık fonu son haftalarda Kuveyt Hazinesi’nden 7 milyar doların üzerinde varlık satın almaya başladı bile. Kuveyt Parlamentosu petrol gelirlerinin yıllık %10’luk kısmının fona aktarılması planını kabul etmesine rağmen bu ölçü bütçe açığının kapatılmasına yetmedi.
Bütçe açığının kapatılması için Kuveyt borç almak zorunda. Lakin 2017’de birinci sefer Avrupa’dan borç alan Kuveyt’in kamu borçları yasasının mühleti doldu. Eş-Şitan’ın maaşlara ait ikazları milletvekillerini 65 milyar dolara varan borçlanma planını desteklemek için yaptığı ikna konuşmaları sırasında geldi.
Bakanın talebi Kuveyt iktidar ailesinin üst seviye üyelerinin de yer aldığı bir dizi yolsuzluk skandallarıyla birebir periyoda denk gelmesi milletvekillerinin onayını zorlaştırıyor. Milletvekilleri hükümetin borç biriktirmeden evvel yolsuzluğa son verilmesi gerektiğini belirtiyor.
‘Sonsuz zenginlik’ bitiyor
Hükümetin bulunduğu bu çıkmaz yatırımcıların da inancını sarsıyor. Mart ayında S&P Küresel Ratings, Kuveyt’in ülke notunu negatif izlemeye aldı. Bunu Moodys’in tıpkı taraftaki kararı takip etti. Memleketler arası Para Fonu (IMF), Kuveyt’in “güçlü pozisyondayken zorluklarla başa çıkmak için fırsat penceresinin daraldığını” açıkladı.
El-Sırrı Kuveyt’in içinde bulunduğu pozisyonla ilgili açıklamasında, “Kuveyt’teki inanç sistemi sonsuz bir zenginliğimiz olduğu tarafındadır. Şayet kimse değişimi desteklemezse, hiç kimse Kuveytlilere partinin yakında sona ereceğini söyleyecek siyasi güce sahip değil” tabirlerine yer verdi.
Haber7
