Son devrin sansasyonel piyasa hareketlerine imza atan kripto paralar, Elon Musk’ın bir tweet’i ya da Reddit üzere forumlarda organize olan şahısların büyük sermayelere karşı ortak bir tavırla hareket etmesi sonucu oluşan dalgalanmalarla karşımıza çıkıyor
Kripto paralar son günlerde sıkça duyulmaya başlandı. Ülkelerin resmi olarak kripto paralarla ilgili raporlarına ulaşmak şimdi mümkün olmazken, tekrar de global olayların akabinde yapılan araştırmalar sürecin nereye varabileceğine dair kimi ipuçları veriyor.
Bursa Teknik Üniversitesi Memleketler arası Bağlantılar ve Siyaset Bilimi Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ali Burak Darıcılı, istihbarat örgütlerinin kripto paraları neden kullandığından, Türkiye’nin hem ekonomik hem de güvenlik ünitelerinin nasıl bir yol izlemesi gerektiğine kadar geniş bir kapsamda açıklama yaptı.
SAHİBİ BELİRLİ OLMAYAN BİR SİSTEM
TRT Haber’den SErtaş Aksan haberine nazaran, Doç. Dr. Darıcılı, süreci daha iyi anlayabilmek için öncelikle ‘Kripto para nedir?’ sorusuna kısaca değinmek gerektiğine işaret etti ve “Blockchain denilen ve kabaca ‘kripto para cüzdanı’ olarak tanımlayabileceğimiz bir sistem var. Bu sistem üzerinden sanal paralar oluşturuluyor. Üreticisi de sahibi de muhakkak olmayan bu paralar kripto para olarak kabul ediliyor” dedi.
Dijital bilginin kopyalanmasına değil dağıtılmasına müsaade veren blok zinciri olarak kabul edilen blockchain bilgi kayıtlarını dağınık olarak milyonlarca farklı ağ üzerinde tutuyor ve böylelikle bilgilerin hacklenmesi üzere bir ihtimal de ortadan kalkıyor.
“Önümüzdeki 50 yıl içinde her süreci bu ağ sistemi üzerinden yapmak mümkün olacak” diyen Darıcılı’ya nazaran tüm kamu hizmetleri, nikah süreçleri ve hatta seçimlerde oy kullanma dahi buradan yapılabilir.”
HERKESİN YAPABİLECEĞİ BİR İŞ DEĞİL
Reklamlarda daima gördüğümüz ‘siz de yapabilirsiniz’, ‘kripto madenciliğinden binlerce dolar kazanmaya hazır mısınız?’ üzere cümleleri hatırlattığımız Doç. Dr. Darıcılı, işin teoride o denli lanse edilse de pratik pek o denli olmadığını söylüyor.
“Bilgisayarı, interneti ve biraz da zekası olan herkes yapabilir üzere bir algı var fakat bu hakikat değil” diyen Darıcılı, şunları söylüyor:
“Belli soruları çözdükçe ilerliyor ve madencilik denilen sistemi işleterek bir sanal para kazanıyorsunuz. Bunun için çok güçlü bilgisayarlar, süratli bir internet ve nitekim de bu alanda yetişmiş beyinler lazım. Tüm bunlar bizi kripto para dünyasının sıradan beşerler için yapılmadığı gerçeğine götürüyor.”
KONGRE BASKININDA KRİPTO İZLERİ
Pekala istihbarat örgütleri neden kripto paralarla bu kadar yakından ilgileniyor? Doç. Dr. Ali Burak Darıcılı, bu sorunun cevabı vermeden evvel iki kritik olayı hatırlatıyor:
“Donald Trump’ın birinci seçildiği periyot olan 2016’da manipülasyon haberleri ve bu sürece dair resmi raporlar zihnimizin bir köşesinde duruyor… Ne diyordu bu rapor? Rusya’nın askeri istihbarat teşkilatı GRU’da çalışan 15 kişi Bitcoin madenciliği yaparak sanal para kazanmış, ABD seçimlerinin manipülasyonuna dair aksiyonların finansmanı bu biçimde sağlamıştı.
Batı, Rusya’da bu işlerin çok farklı imkânlarla yapıldığı tezini ortaya attı ve eski bir nükleer santralde Bitcoin madenciliği yapıldığını, buradan elde edilen gelirle farklı işlerin fonlandığını öne sürdü.
Biz bu işin art planını öğrenemeden bu kere yeniden ABD’den farklı bir olay patladı… Kongre binasının basılmasına ait yürütülen soruşturmada FBI birtakım kritik bilgilere ulaştı. Buna nazaran eylemcilere 500 bin doların üzerinde sanal para gönderilmiş ve kaos ortamı yeniden Bitcoin üzerinden finanse edilmişti.
Natürel göstericilere bu parayı gönderen kişinin Paris’teki otel odasında yüksek doz uyuşturucu alarak öldüğünü belirtmeden geçmemek gerekiyor. Bu kişi hakikaten yüksek dozdan mı öldü, diğer bir formda mi öldürüldü tahminen öğreniriz gelecek periyotta.”
İSTİHBARAT SERVİSLERİ İÇİN KRİPTO PARALAR BİR ‘NİMET’
Bu noktada aklımızda oluşan en temel soru bütün işi ‘gizlilik’ üzerine konseyi istihbarat örgütlerinin bu sürecin neresinde olduğu…
Doç. Dr. Darıcılı, sorumuza cevap vermeden evvel kripto paraların sahibinin olmadığı, bu nedenle izinin sürülemediğini hatırlatıyor. “Eğer basılı bir para kullansanız kesinlikle bir biçimde izi sürülebilir. Bu risk daima vardı. Lakin kripto para ile bu ihtimal de ortadan kalktı” diyen Darıcılı şöyle devam etti:
“İstihbarat örgütleri için blockchain ağının süper kimi özellikleri var… Birincisi alışılmış ki gizlilik… Parayı üreten de gönderen de ortada yok. Ya da içeride bir köstebek olması, sizin operasyonlar için harcadığınız paraları ifşa etmesi üzere bir skandal ihtimali de yok… Bu çok kıymetli.
Ülkelerin istihbarat örgütlerinin bütçeleri olur. Bunlar ‘örtülü ödenek’ olarak kabul edilir. Fakat bazen istihbarat kuruluşları da finansman sorunu yaşar. İşte bu sistemin öbür avantajı burada ortaya çıkıyor. Kripto para madenciliği için çok güçlü donanım, iyi bir bütçe ve zeka gerektiğinden bahsetmiştik. Bu üçü de istihbarat örgütlerinde var. Yani bir istihbarat örgütü kripto para madenciliği ile çok büyük paralar kazanabilir, bu paralar ile operasyonlarını finansman edebilir.
İşin bir öteki boyutu kripto paraların getirdiği kolaylıklar. Biliyorsunuz ki istihbari her operasyonun bir mali boyutu da olur. İstihbarat örgütleri, maksat ülkede yapacakları operasyonları finanse etmek için yüklü ölçüde paraları çok farklı yollarla ülkeye sokmak zorunda kalırdı. Kimi vakit gemide, kimi vakit bir TIR’ın zulasında ya da apayrı yerlerde… Lakin bunların hepsi risk demekti ve operasyonunuz başlamadan bitebilirdi.
Bugün ise kripto para kullanarak bu kadar şiddetli bir manisi çok kolay bir biçimde geçmiş oluyorsunuz… Zira mevcut kripto para ağı sizi bankacılık ağının dışına çıkarıyor. Hem bankaların çok sıkı denetlendiği ülkelerde avantaj elde ediyorsunuz hem de bankacılık sisteminin neredeyse hiç olmadığı ülkelerde dahi bir halde paranızı karşı tarafa iletebiliyorsunuz.”
YASA DIŞI İŞ OLAN HER YERDE KRİPTO PARA OLACAK
Darıcılı’nın bu noktada üzerinde durduğu bir öteki bahis ise yasa dışı işlerle kripto para ortasındaki münasebet. Türk gemicileri rehin alan deniz haydutlarının dahi kripto para üzerinden ödeme yapılması isteğinde bulunabileceği üzerinde duran Darıcılı, illegalitenin olduğu her yerde kripto paranın olacağı görüşünde.
MALİYE BAKANLIĞI VE MASAK ÇOK DİKKATLİ OLMALI
Tüm bunların karşısında Türkiye’nin hangi adımları atması gerektiğini konuştuğumuz Doç. Dr. Ali Burak Darıcılı, şunları söyledi:
“Kripto madenciliği ulusal güvenlik ögelerinin radarında olmalı. Yoksa karşı tarafın istihbarat operasyonlarına açık bir ülke haline gelmemiz ve bu cins operasyonların kripto paralarla kolay kolay finanse edilmesi üzere bir tehlike ile karşı karşıya kalma ihtimalimiz artar. Bu süreç bir ‘istihbarata karşı koyma’ olarak düşünülmeli ve karşı planlar buna nazaran yapılmalı…
İşin bir öteki boyutu Maliye Bakanlığı ve MASAK ile alakalı… Kripto para süreçlerinin hacimleri ve mümkün olan öbür tüm takipleri yapılmalı. Herkesin çok kolay bir formda süreç yapabildiği bir ortam var Türkiye’de.
Atılacak adımların demokrasiyle bağdaşmaması üzere bir durum kimsenin aklına gelmesin zira ülkeler kendi sonları içindeki finansal faaliyetleri denetim etmesi gerekli durumlarda vergilendirmekle mükelleftir.
Kripto para problemi her alanda çok güçlü gelen bir dalga. Bu dalgaya ne kadar hazır olursak tesiri de o kadar küçük kalacak. Bu nedenle tam bir uyum içinde kurumların bu alana kanalize olması kaide.”
Haber7
