Topkapı Sarayı’nın en dikkat çeken dış yapılarından Adalet Kulesi’nin çabucak tabanındaki yol, padişahların halkın ortasına karışmak istediklerinde dikkat çekmeden “tebdil-i kıyafet” (kıyafet değiştirerek) ile sokağa çıkış yaptıkları yol olarak biliniyor. Tekrar padişah Divan-ı Hümayun’un toplandığı kubbealtı kısmına gitmek istediğinde bu yolu da kullanabiliyordu. Sanat tarihçisi ve müze uzmanı Doç. Dr. Deniz Esemenli bu yolun çok uzun müddettir ziyarete kapalı olduğunu belirterek “Burası padişahlara mahsus bir yol. Padişah at üstünde masraf bu yoldan. ‘Büyük Biniş’ olarak isimlendirilir. Padişahların bazen ‘tebdil-i kıyafet’ ederek yani kendilerinin padişah olduğunu fark edilemeyeceği kıyafetler giyerek saraydan dışarı çıkıp halkın ortasına karıştıkları olur. İşte o vakitlerde bu yolu kullanırlardı” dedi.
“DENETİME BU KAPIDAN”
Tarihçi Necdet Sakaoğlu da bu yolun tarihi kimliğinin altını çizerek şunları söyledi: “Osmanlı padişahları İstanbul’u gezmeyi çok severler. Bir kontroldür bu seyahatler tıpkı vakitte. O yüzden batındır. Padişahın saraydan çıktığının bilinmemesi gerekir. Bu emniyet önlemleri cihetinden de elzemdir. Hasebiyle padişahlar böylesi kontrol seyahatlerine tebdil-i kıyafet ile çıkarlardı. Genelde derviş yahut tüccar kılığına girer, bu yolu kullanarak saraydan çıkarlardı. Bu yol etraftan görünmeyecek bir vasıfta. Padişahın muhafızları yolun sonunda bekler, yapılan plana nazaran tertibat alırlardı. Bu yol ‘biniş hasekisi’ denilen saray görevlisinin mesuliyetindeydi. Sarayda öteki biniş kapıları da var lakin burası padişaha mahsus olduğu için ve de en uzun, en muntazam yol olduğu için ‘Büyük Biniş’ olarak isimlendirilmiş.”
Haber7
