Vovayi Paşinyan/Pashinyan (d. 1975)
Ermenistan Başbakanı.
Eski gazeteci.
Başı daima belada siyasetçi.
Daima aksiyoncu.
Hata evrakını açabiliriz:
Yıl 1988. Karabağ işgali için öğrenci grevleri, yürüyüşler ve şovlar içinde yer aldı.
Yıl 1995. Erivan Devlet Üniversitesi gazetecilik fakültesinde okurken mezuniyetinden çabucak evvel siyasi faaliyetleri nedeniyle üniversiteden atıldı.
Yıl 1998. Kendi gazetesi günlük Oragir (“Günlük”) kurdu. Gazetenin çizgisi Nor Ughi (Yeni Yol) muhalefet partisine bağlıydı.
Yazıları yüzünden sık yargılandı. Örneğin:
Devrin Ulusal Güvenlik Bakanı Serj Sarkisyan’a hakaretten ceza aldı. Yaklaşık 25 bin dolar para cezası ödemeyi reddettikten sonra bir yıl hapis cezasına çarptırıldı. Oragir’in mülklerine el konuldu ve banka hesapları donduruldu. Paşinyan Sovyetler Birliği sonrası Ermenistan’da iftira nedeniyle ceza alan birinci gazeteci oldu.
Bu olay Paşinyan ile Sarkisyan ortasında “kan davasına” dönüştü; daima karşı karşıya geldiler.
DAYAK YEDİ
Paşinyan, mahpustan çıktıktan sonra eski milletvekili Petros Makeyan’ın liderliğindeki küçük muhalefet Demokratik Vatan Partisi’ne bağlı Haykakan Zhamanak gazetesi editörü oldu. (ABD’nin Ermenistan büyükelçisi John Evans, 2004’te sızdırılan raporuna nazaran, Haykakan Zhamanak’ın “olma eğiliminde olmayan temelsiz kıssalar yayınlama konusunda bir üne sahip” idi.)
Paşinyan 23 Aralık 1999’da Haykakan Zhamanak gazetesinde, kendisini yolsuzlukla suçlayan makaleye öfkelenen mahallî bir işadamı tarafından yönetildiği bildirilen “çete” tarafından dövüldü.
Paşinyan, 6 Kasım 2001’de Ermenistan sivil havacılık dairesi lideri Hovhannes Yeritsyan’a iftira atmakla suçlandı. Hükümet yanlıları da dahil olmak üzere en büyük üç parlamento kümesi tarafından kınandı…
22 Kasım 2004’te Haykakan Zhamanak’ın ofisinin önünde park halinde olan Paşinyan’ın Lada Niva otomobili yandı. Paşinyan, bunun oligark milletvekili Gagik Tsarukyan tarafından düzenlenen atak olduğunu söyledi. Otomobili molotof kokteyli yahut el üretimi bir patlayıcıyla yakılmıştı. Ancak polis soruşturması yangının otomobilin akü kablolarının kırılmasıyla çıktığını rapor etti! ABD’nin Ermenistan Büyükelçisi John Evans, sızdırılan raporunda, Paşinyan’ın arabasının tahrip edilmesinin bir gözdağı aksiyonu olduğu iddialarını kanıtlamadığını, arabanın kendi probleminden kaynaklı yandığını yazdı…
KAÇIP SAKLANDI
Paşinyan siyasetle yakın münasebet içinde oldu. Ve daima politik hareketlerin içinde yer aldı:
9 Mayıs 2007’de, seçimden üç gün evvel, tutuklu muhalif Alexander Arzumanyan’ın özgür bırakılmasını talep etmek için Ulusal Güvenlik Servisi binasına bir yürüyüş düzenledi. Polis kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı bomba kullandı. Polis şefi Ararat Mahtesyan şiddetten Paşinyan’ı sorumlu tuttu: “Nikol Paşinyan Ulusal Güvenlik Teşkilatı girişine koştu ve polis hareketlerini durdurmaya çalıştığında itişmeler patlak verdi.”
Ter-Petrosyan’ın 2008 cumhurbaşkanlığı adaylığını destekledi. Sadece yazı yazmadı. Mitinglerde ateşli konuşmalar yaptı, hareketlerde bulundu.
16 Ekim’de kısa bir süre gözaltına alındı.
23 Ekim’de tekrar gözaltına alındı.
30 Ekim’de Paşinyan, kitlesel ayaklanmalara katılmak ve “polislere şiddet uygulamakla” suçlandı.
Joseph Pennington, WikiLeaks tarafından sızdırılan bir dizi saklı evrakta, Paşinyan’ın seçim sonrası protestolar sırasında “radikal” ve “amigo” olduğunu öne sürdü.
En berbatı… Paşinyan kaybedilen seçimden sonra, 1 Mart 2008’de hükümet güçleri tarafından şiddetle bastırılan ve 10 kişinin vefatıyla sonuçlanan seçim sonrası protestolarda kıymetli rol oynadı. Joseph Pennington’a nazaran, “aşırı radikal” Paşinyan, “protestocuları savaşmaya teşvik etmek için çok retorik kullandı”. Ayrıyeten, Paşinyan’ın gerçekte göstericileri polisle şiddetli çatışmalara teşvik ettiğine dair inandırıcı deliller olduğunu belirtti.
“Kitlesel düzensizlikleri örgütlemekten” sorumlu tutulan Paşinyan, olaylardan sonra kaçıp saklandı. Ki ABD Büyükelçiliği’nde saklandığı tezi ortaya atıldı.
Paşinyan saklanırken Haykakan Zhamanak gazetesinde nizamlı olarak yorum yazmaya devam etti. Yazılarında sahte Sırp pasaportuyla dünyayı dolaştığını argüman etti.
Paşiyan 1 Temmuz 2009’da teslim oldu. Yedi yıl hapis cezasına çarptırıldı. Bu ortada Paşinyan, memleketler arası kuruluşlar ve global medya tarafından “kahraman politikacı” gösterildi.
11 Kasım 2010’da Paşinyan, Kosh cezaevindeki hücresinde iki maskeli adam tarafından saldırıya uğradığını iddia etti. Adalet Bakanlığı argümanları yalanladı: “Muayene sonucunda rastgele bir yaralanma tespit edilmedi.”
Genel af kapsamında Paşinyan 27 Mayıs 2011’de hür bırakıldı. Kaldığı yerden siyasi aksiyonlara devam etti…
OLAYLAR ÇIKARIP BAŞBAKAN OLDU
Paşinyan, 2012 parlamento seçimlerine aday oldu. Seçim çalışmaları olaylı geçti taraftarları rakip kümeleri dövdü. Paşinyan Ermeni Ulusal Kongresi’nin (ANC) parti listesinde Ulusal Meclis üyesi seçildi. Bir yıl sonra Ter-Petrosyan ve ANC ile yolunu ayırarak “Sivil Sözleşme” adlı bir siyasi küme kurdu.
2017’de Erivan Belediye Başkanlığına aday oldu, kazanamadı. Amacı yeniden hükümet oldu. Sarkisyan’ın iktidar olmasını önlemek için 2018 yılını oldukça hareketli geçirdi.
Paşinyan “Adımım” isimli aksiyonuyla 200 km’lik yürüyüşler düzenledi. Taraftarlarıyla Erivan’a ulaştığında olaylar çıktı. Erebuni semtinde maskeli polisler tarafından gözaltına alındı. Yaklaşık 200 kişinin gözaltına alınmasıyla Erivan’ın farklı yerlerinde protestolar patlak verdi.
Paşinyan, 23 Nisan’da başbakan yardımcısı Karen Karapetyan ile yaptığı görüşmenin ardından serbest bırakıldı. Sarkisyan da o gün istifa etti. İstifa olayları süreksiz durdurdu. Paşinyan, ülke çapında genel grev ve üniversitelerde derslerin boykot edilmesi davetinde bulundu. Halkı sokakları, otoyolları, demiryollarını ve havaalanlarını kapatarak parlamentodaki Cumhuriyetçi çoğunluk üzerindeki baskıyı sürdürmeye çağırdı. Ermenistan’daki neredeyse tüm trafik 2 Mayıs’ta on binlerce kişi tarafından durduruldu.
Sonuçta, 8 Mayıs 2018’de parlamento, 42 oya karşılık 59 oyla Paşinyan’ı başbakan seçti. Kısa mühlet sonra erken seçime gitti. “Adım İttifakı” ile oyların yüzde 70’ini alarak parlamentodaki 132 sandalyenin 88’ini kazandı. İkinci Paşinyan hükümeti 14 Ocak 2019’da yemin ederek vazifeye başladı…
EVLİLİĞİ BİLE YASAL DEĞİL
Garen Yegparian ve Markar Melkonyan üzere sol eğilimli gözlemciler, Paşinyan ve hükümetini ekonomik olarak neoliberal olarak nitelendirdi.
İngiliz Guardian gazetesi, 2018’de onu “son on yılı sokak siyasetinde geçirmiş ateşli bir siyasi hatip” olarak tanımladı. Time dergisi tıpkı yıl onu “demokrasi hayalini canlı tutan dört haçlıdan biri” seçti!
Batı’nın el üstünde tuttuğu Paşinyan’ın birinci işi ne oldu dersiniz; “Anayasa Mahkemesi halktan fazla Serj Sarkisyan’ın yozlaşmış rejimini temsil ediyor ve gitmeli” diyerek 9 yargıcın 3’ünü vazifeden aldı…
Bu belge Paşinyan’ın suç belgesi, icraatları öbür yazının konusu olur. Dosyayı bir renkli anekdotla sonlandıralım:
Evliliği bile maddelere uygun değil! Üniversitede okurken tanıştığı gazeteci Anna Hakobyan ile evli. Üç kızları ve bir oğulları var. Ancak Paşinyan ve Hagopyan resmi olarak evli değiller, kilise merasimleri de yok. Paşinyan, bir gün bir Ermeni Apostolik Kilisesi’nde evlenmeyi umduğunu belirtiyor…
Ermenistan Genelkurmay Başkanlığı’nın verdiği muhtıra sebebiyle bugün dünya gündeminde olan Başbakan Paşinyan’ın kabahat belgesi şimdilik bu kadar. Tahminen ortaya ileri de neler çıkacak kim bilir…
Haber7
