Fazla mesai fiyatları ile genel tatil ve hafta tatili fiyatları, personel ile patron ortasındaki değerli uyuşmazlık hususları ortasında yer alıyor. Çalışanlar tezlerini yazılı olarak kanıtlayamadıklarında genel olarak şahit göstermek zorunda kalıyorlar. Bu durumda da mahkemelerde “hakkaniyet indirimi”, “takdir indirimi” ismi altında kesintiler yapılabiliyor.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun yakın tarihli kararına (Esas No: 2016/828, Karar No: 2020 / 551) husus davada, bir personel işten ayrıldıktan sonra haftanın 6 günü 07.00 – 18.00 ve 18.00 – 07.00 saatleri ortasında dönüşümlü olarak 2 vardiya halinde çalıştığını, dini bayramlar hariç tüm genel tatil günlerinde de çalışmasının sürdüğünü lakin bu çalışmalarının karşılığının ödenmediğini sav ederek fazla çalışma ve genel tatil fiyatlarının işverence ödenmesini talep etti. İş mahkemesi, şahit sözlerine nazaran emekçinin ayın iki haftasında 10 saat, iki haftasında ise 21 saat fazla çalışmasının bulunduğunu, lakin personelin devamlı fazla çalışma yapmasının ve tüm genel tatillerde çalışmasının hayatın olağan akışına uygun olmayacağını, hastalık, müsaade vs devirlerde fazla çalışma yapılamayacağnı gözeterek, eksper tarafından hesaplanan alacaklarda yüzde 50 oranında hakkaniyet indirimi yaptı.
YARGITAY BOZDU, İŞ MAHKEMESİ KARARINDA DİRENDİ
Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın haberine nazaran; Personel, yapılan indirimi yüksek bularak Yargıtay’a temyiz müracaatında bulundu. Yargtıay 7. Hukuk Dairesi, emekçinin kıdemi, yaptığı iş ve işin niteliklerini dikkate alarak hakkın özünü etkileyecek formda yüzde 50 hakkaniyet indirimini yüksek bularak, iş mahkemesinin kararını bozdu. İş mahkemesi, hesaplanan fazla mesai fiyatının kıdem tazminatının 3 katına ulaştığını, fazla çalışma yapıldığının yazılı dokümanlarla ispatlanamaması halinde kıdem tazminatının çok üzerinde bir fazla çalışma fiyatının belirlenmesinin adil olmayacağını, yüzde 50 oranında indirim yapılmasının adil olup, hakkın özünü de etkilemediğini münasebet göstererek, evvelki kararında direndi.
İNDİRİM YETKİSİ SINIRSIZ DEĞİL
Emekçinin iş mahkemesinin direnme kararını temyiz etmesi üzerine evrak Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’na (YHGK) geldi. Genel heyet kararında, fazla çalışma ile ulusal bayram ve genel tatil alacaklarından indirim yapılması konusunda yasal bir düzenleme bulunmadığı, bu uygulamanın Yargıtay’ın yerleşik içtihatları ile benimsendiği vurgulandı. Yargıtay kararlarında istikrarlı olarak personelin uzun müddet tıpkı halde çalışmasının hayatın olağan akışına alışılmamış olacağı, çalışanın müsaadeli, mazeretli ve tatil günlerinde dinlenme hakkını kullanmadan yıllarca daima çalıştığının düşünülemeyeceği göz önüne alınarak fazla çalışma alacağından belge içeriğine uygun bir indirim yapılması gerektiğinin kabul edildiği belirtildi. Bunun tersine halde “takdiri indirim” ismi altında indirim oranının büsbütün mahkemece takdir edilmesi gerektiği niyetinin, uygulama ile varılmak istenen maksatla bağdaşmayacağı üzere personelin hakkına ulaşamaması tehlikesine de yol açabileceği kaydedildi.
İNDİRİMDE 1 / 3 KRİTERİ
Emekçinin ulusal bayram ve genel tatil günleri, yıllık müsaade, mazeret müsaadesi vs sebeple çalışamadığı günlerin yılın yaklaşık 3’te 1’ine tekabül ettiği belirtilen kararda, kural olarak yapılacak indirimde bu oranın temel alınmasının isabetli olacağı söz edildi. Fakat çalışanın hesaplanan fazla çalışma ve tatil çalışmalarında yıllık müsaade, mazeret müsaadesi ve tatil günleri dikkate alınmış ise indirimin daha az oranda yapılması gerektiğinin altı çizildi.
Fazla çalışma ile ulusal bayram ve genel tatil alacaklarından yapılacak indirimin “hakkaniyet indirimi” ya da “takdir indirimi” olarak nitelendirilmesinin yanlışsız olmayacağı kaydedilen kararda, şöyle denildi:
“Fazla çalışma ile ulusal bayram ve genel tatil çalışmalarının yazılı dokümanlara, patron kayıtlarına yahut kesin kanıtlara değil, şahit anlatımına dayalı olması durumunda mahkemece,indirimi öngören bir yasal düzenleme olmasa da emekçinin uzun müddet her gün fazla çalıştırıldığına ait kabulün hayatın olağan akışına ve insan tabiatına uygun düşmeyeceği, hayat deneyimlerine nazaran hiç hastalanmadan yahut evlenme, doğum, mevt, özel işleri üzere mazereti çıkmadan yıllarca daima çalıştığının kabul edilemeyeceği, işyerindeki üretim maliyeti ve personelin üstlendiği işin niteliği dikkate alınmadan daima iş gördürüldüğünün var sayılamayacağı, emekçinin orta dinlenmesi, hafta tatili, yıllık müsaade, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde hiç dinlenme hakkını kullanmadan çalıştığının düşünülemeyeceği karinesi göz önünde tutularak, hesaplanan genel tatil ve fazla çalışma alacaklarından makul bir indirim yapılması gerektiği hususu değerlendirilmelidir.”
Yargıtay Hukuk Genel Konseyi, kelam konusu davada personel fazla çalışma ile ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştığını yazılı evrak ile değil şahit sözleri ile kanıtladığından indirim yapılmasında yanılgı olmamakla birlikte, indirim oranının yüzde 50 olarak belirlenmesinin, Yargıtay’ın istikrar kazanmış uygulaması ile bağdaşmadığı üzere çalışanın hakkına ulaşmasına mani teşkil edecek nitelikte olduğuna hükmetti. Genel şura, iş mahkemesinin direnme kararını bu münasebetle bozdu.
Haber7