Etraftaki yemyeşil pirinç tarlalarına bakan Sridhar Vembu “Uzaktan kumanda CEO’su gibiyim” diyor. Sridhar, 1996 yılında kardeşleriyle birlikte, ABD’nin global teknoloji ve keşif başşehri Silikon Vadisi’nde, şirketleri Zoho’yu kurdu.
25 yıl ileri sardığımızda, yazılım şirketi Zoho’da artık 9 bin 500 kişinin çalıştığını ve Forbes mecmuasının iddialarına nazaran Vembu kardeşlerin servetinin 2,5 milyar dolara ulaştığını görüyoruz.
Lakin hayatının yaklaşık 30 yılını California’da geçirip şirketini önde gelen yazılım firmaları ortasına sokmayı başaran Sridhar, o basamakta daha sakin, hatta çok daha sakin bir yere, Hindistan’ın güneyinde her yere uzak küçük bir köye taşınmaya karar verdi.
YOL YOK, SU ŞEBEKESİ YOK, KANALİZASYON YOK
Sridhar BBC’ye yaşadığı köyü anlatırken “Çok geniş pirinç tarlaları ve dört ya da beş sokağı var” diyor.
Yeşillikler içindeki köy, Çennai’nin 600 km kadar güneyinde Tenkasi bölgesindeki sıradağların eteklerinde.
İki binden az nüfuslu köyde asfalt yol olmadığı üzere, çeşme suyu ya da kanalizasyon da yok. Elektrik teması da pek sağlam değil. O yüzden Sridhar, mazotlu jeneratör kullanmak zorunda kalıyor.
Elhasıl Silikon Vadisi ile hiçbir alakası yok buranın. Pekala fakat Sridhar bu şartlarda çalışmayı, şirketi yönetmeyi nasıl başarıyor?
En değerli araç olan internet kontağı mevcut. Sridhar, yüksek süratli fiber optik internet kontağı almayı başararak çalışması için en değerli altyapıyı oluşturmuş.
Doğal başarılı ve büyük bir şirketin işvereni olmanın kimi avantajları var. “Esasen yalnızca çok büyük politik kararların alınışında bana geliyorlar. Şirket gereğince büyük olduğundan kararların birden fazla mahallî seviyede, orada çalışanlar tarafından alınıyor” diyor.
KIR ÖMRÜNÜN TADINI ÇIKARIYOR
Şirketin yöneticilerinden ya da danışmanlarından hiçbiri yakın yerlerde yaşamıyor. Sridhar tekrar de işleri yakından izlediğini ve işin içinde yer aldığını söylüyor:
“Ekiplerden birinin başındayım. Programcılarla yakın bağ içinde çalışıyor ve kimi gelişmiş teknoloji projelerinde yer alıyorum. Yazılım grubu dünyanın dört bir yanına dağılmış mühendislerden oluşuyor.”
Sridhar yakın vakitte inşa edilmiş iki odalı bir çiftlik meskeninde yaşıyor ve kır hayatının tadını çıkarıyor.
Meskeninde havalandırma yok. Bir yere gideceği vakit otomobil değil elektrikli çekçek ya da bisiklet kullanıyor. Sık sık da köy kahvesine giderek köy sakinleriyle sohbet ediyor:
“Buradaki hayattan büyük zevk alıyorum. Bu köy ve etraf köylerden çok sayıda insan tanıdım.”
Şu anda kot pantolon ve tişörtlü ama bazen de Hindistan’daki erkeklerin birçok üzere ‘doti’ ismi verilen bir cins şalvar giyiyor.
TANINIYOR FAKAT ‘ÜNLÜ’ DEĞİL
Medyada sık sık görünmesi nedeniyle köy sakinlerinin birçok onun kim olduğunu biliyor lakin o, “ünlü” olmadığında ısrarcı. Köyünün ismini vermememizi rica etti zira insanların yalnızca bu yüzden burayı ziyaret etmeye başlamasını istemiyor:
“Kırsal toplumsal hayat büsbütün farklı. İnsanların hoş arkadaşlıklar kurmaya vakti var. Birisi sizi durup dururken meskenine yemeğe davet edebiliyor. Yakındaki komşu köye gittiğimde tahminen 10-15 şahısla sohbet ettim.”
Sidhar hiçbir vakit gösteriş ve lüks hayat düşkünü bir iş insanı olmadığını; bu yüzden de buraya taşındığında eski hayatını aramadığını anlatıyor:
“Hiç golf oynamadım. Hiçbir vakit çok toplumsal değildim. İş için seyahat ediyordum lakin artık bu çeşit şeylerin birden fazla zati imajlı görüntü ilişkisi yoluyla yapılıyor.”
Kesimindeki son eğilimleri toplumsal medyadan izliyor ve toplumsal medyada değişik insanları izlediğini, zihin açıcı sohbetler yaptığını söylüyor.
SALGINDAN EVVEL UYDU OFİSLER AÇMIŞTI
Koronavirüs salgını başlayınca dünyanın dört bir yanında ofisler kapanmak zorunda kaldı ve birçok kişi konuttan çalışmaya başladı.
Bu sürecin sonunda birçok şirket salgın sona erse bile artık uzaktan çalışmayı düşünmeye başladı.
Lakin Sridhar salgından çok evvel uzaktan çalışma fikrini uygulamaya koymuştu. Kendisi üzere birçok çalışanını da salgından evvel uzaktan çalışmaya uyarladı ve bunun sonucu olarak artık çok daha sürdürülebilir bir çalışma tertipleri olduğunu düşünüyor.
Şirketi Zoho, kırsal bir bölgedeki birinci ofisini bundan 10 yıl evvel Hindistan’ın Tamil Nadu eyaletindeki Tenkasi’de açtı.
O vakitten beri Zoho, Hindistan’ın birçok farklı kırsal bölgesinde yaklaşık 30 uydu ofis oluşturdu.
“Henüz yapılanmanın nereye yanlışsız evrileceğini tam olarak anlamış değiliz. Lakin kırsal bölgelerdeki bu ofislerin oluşturulmasına büyük yatırım yapıyoruz. Ayrıyeten internet araçlarına da yatırım yapıyoruz.”
Sridhar çalışanlarının sadece yüzde 20 ile 30’unun daima konuttan çalışacağını ve kurdukları uydu ofislerin şirketin en büyük ofislerinin bulunduğu Çennai’de olmayacağını söylüyor. Böylelikle daha mahallî seviyede çalışanların toplumsal etkileşim ve bağlantı muhtaçlığını karşılayacağını düşünüyor.
“Nerede bir küme çalışanımız var, çabucak oraya bir ofis kuruyoruz.”
Beşerler meskenden bir, iki gün çalışıp öteki günler ofise gelebiliyor. Sridhar, bir uydu ofiste ülkü çalışan sayısının 100 olacağını da söylüyor.
NEDEN BU KÖY?
Sridhar Hindistan’da doğmuş ve okul tatillerinde gittikleri, anne babasının köyünde geçirdiği günleri hasretle anıyor.
Okumak için ABD’ye gitmiş ancak aslında daima bir gün Hindistan’da bir köyde yaşamanın hayalini kurmuş.
Sonunda kararını verdiğinde çalışma arkadaşlarının şok geçirdiğini anlatıyor.
Şirketin Pazarlama ve Müşteri Tecrübesi Kısmı Müdür Yardımcısı Praval Singh “Aslında Sridhar daima uzaktan çalışıyordu. Kendisi California’dayken şirketin çalışanlarının yüzde 90’ı aslında Hindistan’ın Çennai bölgesindeydi” diyor.
Sridhar, köyünden Hindistan’daki çalışanları üzere Brezilya, ABD ve Singapur’daki çalışanlarıyla da yakın temasını sürdürüyor.
EĞİTİM KONUSUNDAKİ KÜLFETLERİ
Sridhar, Hindistan’da ve ABD’de işini kurmadan evvel çok iyi okullarda eğitim görmüş ancak bugün eğitim sistemine yönelik sert tenkitleri var.
Hindistan’da Madras’daki Teknoloji Enstitüsü’nü bitirip akabinde ABD’deki Princeton Üniversitesi’nde master ve doktorasını yapan Sridhar, muvaffakiyetinin bu eğitimle hiçbir alakası olmadığını düşünüyor.
Okullarda bağlamından koparılmış teorilerin, şimdi günlük hayatı gereğince çözememiş öğrencilere dayatıldığını söylüyor.
Bu bahisteki tutkulu görüşleri onu Zoho okullarını açmaya yöneltmiş. Buralarda klâsik eğitim ve öğretim teknikleri kullanılmıyor.
Bu okullardan ikisi Tamil Nadu eyaletinde ve Sridhar, Tenkasi bölgesindekini sık sık ziyaret ediyor.
Zoho okulları yazılım teknolojisi, idarecilik, tasarım, yaratıcı müelliflik üzere hususlarda iki yıllık ağırlaştırılmış programlar yürütüyor.
Bu okullara girebilmek için 17 ile 20 yaş ortasında olup en az 12 yıllık temel eğitim görmüş olmanız kural koşuluyor.
Öğrencilere yemek ve aylık 140 dolar harçlık da veriliyor.
Bu eğitimi “Biz programlama öğretiyoruz. Siz gerçek uygulamalar üretiyorsunuz. Bu, iş yaparak öğrenmedir” diye tanımlıyor:
“Sıvıların nasıl hareket ettiğinin teorisini bilmeden de mükemmel bir muslukçu olabilirsiniz. Bilgisayar biliminin en derin prensiplerine hakim olmadan da iyi bir programcı olabilirsiniz. Bunu hatırlamakta yarar var.”
Zoho okullarında yetişmiş 900 öğrenci artık Sridhar’ın şirketinde çalışıyor.
Bu Bill Gates ve Warren Buffet üzere sayılı birtakım milyarderlerin hayır çalışmalarından farklı.
Sridhar, batı modelini taklit etmek niyetinde olmadığını söylüyor:
“Birçok şey yapıyor fakat bunları yardım faaliyeti diye isimlendirmiyoruz. İnsanların iş maharetlerini artırmaya yatırım yaptığımızda birebir vakitte hem şirketin çıkarına hem de eğitilen bireye yardımcı olan bir şey yapmış oluyoruz.”
Haber7
