İşte Meşhur’un yazısı;
1- Eşler ortasındaki yaş farkı emekli aylığını tesirler mi?
5510 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği 15.10.2008 tarihinden evvel 4/c’li sigortalı olanlar için hala yürürlükte olan 5434 sayılı Kanun’un 71’inci hususunda; “İştirakçi karı yahut koca eşinden 30 yaş yahut daha büyük ise vefatında eşine yarı nispetinde aylık bağlanır. Lakin evlenme akdi en az 10 yıl önce yapılmış yahut çocukları olmuş ise bu indirme yapılmaz. Emekli olduktan sonra evlenenler hakkında dahi birebir kararlar uygulanır” kararına yer verilmiştir.
Bu karar yeterince evli eşler ortasında 30 yaş ve üzerinde yaş farkı varsa bağlanacak dul aylığı yarı yarıya düşmektedir. Evli çiftler ortasındaki yaş farkı 30 ve daha fazla olsa dahi vefat etmeden evvel çocuk olmuşsa yahut evlenme vefattan 10 yıl evvel olmuşsa dul aylığında rastgele bir azalma kelam konusu olmamaktadır.
Birtakım uyanıklar yaşlı emeklilerle evlenerek onların vefat ettikten sonra bağlanacak dul aylıklarını almak istemektedirler. Ya da birtakım yaşlılar kendilerine bakma karşılığında öldüklerinde maaşlarının bunlara kalmalarını sağlamaktadırlar. Örneğin 80 yaşındaki emekli bir bayan, genç ve yoksul 30 yaşındaki bir erkekle evlenerek öldükten sonra dul aylığının genç erkeğe bağlanmasını sağlamak istemektedir. Ya da yaşlı bir erkek genç bir bayanla birebir gayeyle ya da kendisine bakması karşılığında evlenebilmektedir. İşte sistem bu çeşit uyanıklıkların ya da makus niyetlilerin önüne geçmek için bağlanacak dul aylığını yarı yarıya indirmektedir.
Şu hususu da belirtmek gerekir ki, bu düzenleme 5434 sayılı Kanun’un birinci halinde de mevcut olup, 5510 sayılı Kanun’un yürürlük tarihine kadar mevcudiyetini korumuştur. Lakin, SSK ve Bağ-Kur mevzuatında benzeri düzenleme yoktur. 5510 sayılı Kanun’da da bu türlü bir düzenleme bulunmamaktadır. Misal bir u düzenlemenin yine getirilmesi gerektiğini düşünüyoruz.
2- Darbe, tecavüz vb. nedenlerle memuriyetten çıkarılanlara maaş ve ikramiye ödenir mi?
Darbe, tecavüz vb. nedenlerle memuriyet yahut öbür kamu görevliliğinden çıkarılanlardan emekliliğini hak edenler, emekli olabilmekte ve ikramiyesini alabilmektedir. Bu bahiste yasal düzenleme yapılması gerektiğini düşünüyoruz. En azından ikramiye ödenmesi engellenebilir.
3-8 yıl memuriyet hizmeti olan memurun eş ve çocuklarına aylık bağlanır mı?
5510 sayılı Kanun’a nazaran, 8 yıl 5 ay hizmeti varken vefat eden bir devlet memurunun eş ve çocuklarına aylık bağlanır mı? Toptan ödeme yapılmışsa aylık bağlanması için ne yapılabilir?
SGK, aleyhe olan durumlar haricinde hiçbir formda talep olmadan süreç yapmamaktadır. 5510 sayılı Kanuna nazaran dul ve yetimler için emekli aylığı bağlanma koşulları beş yıla düşürülmüştür. Aylık bağlama ve ihya talebinde bulunulması ve SGK tarafından istenecek paranın yatırılması halinde paranın yatırıldığı tarihi takip eden aybaşından itibaren aylık bağlanabilecektir. Ödenecek maaş, müracaat tarihini takip eden aybaşından itibaren bağlanacaktır.
4- Hala Bağ-Kur’lu yahut 4/a ya (SSK) tabi çalışanlar, memur eş yahut babadan dul yahut yetim aylığı alabilir mi?
Eşim 8 yıllık memur iken vefat etti. Hala Bağ-Kur’lu olarak çalışıyorum. Emekli Sandığı’ndan dul aylığı alabilir miyim? Kızım sigortalı çalışırsa yetim aylığı kesilir mi?
5510 sayılı Kanun’a nazaran eşinizin beş yıldan fazla hizmeti olduğu için, Bağ-Kur’a (4/b) tabi çalışmanız, Emekli Sandığı’ndan dul aylığı almanıza pürüz değildir. Ayrıyeten, sigortalı (4/a) olarak çalışsanız dahi eşinizden dul aylığı alabilirsiniz.
Ayrıyeten, vefat etmiş olan kişinin hizmetinin 10 yıldan fazla olması halinde 4/a’ya (SSK) tabi çalışan kız yetimlere, Emekli Sandığı Kanunu’na nazaran aylık bağlanabilir. Erkek yetimlere ise malul ve muhtaç olmaları halinde aylık bağlanır. Vefat etmiş olan kişinin hizmetinin 5 ila 10 yıl ortasında olması halinde 4/a’lı (SSK) çalışan kız ve erkek yetimlere aylık bağlanamaz. Burada belirleyici konu emekli aylığının 5510 sayılı Kanun’a nazaran mi yoksa 5434 sayılı Kanun’a nazaran mi bağlandığı konusudur.
5- Kontratlı olarak çalışmaya başlarsam yetim aylığım kesilir mi?
7 yıllık devlet memuru iken vefat eden babamdan tarafıma yetim aylığı bağlandı. 657 sayılı Kanun’un 4/b unsuruna nazaran kontratlı çalışmaya başlamam halinde yetim aylığım kesilir mi?
5510 sayılı Kanun kararlarına nazaran çalışmaya başladığınız tarihi takip eden aybaşından itibaren aylığınız kesilecektir.
6- Kamudaki sigortalı hizmetler için emekli ikramiyesi ödenir mi?
Şu an bir kamu kurumda memur olarak misyon yapıyorum daha evvel kamu dalındaki 4/a’lı (SSK) hizmetler için Emekli Sandığı tarafından ikramiye ödenir mi?
Kamuda 4/a’lı (SSK) olarak çalışılan mühletlere emeklilik ikramiyesi ödenebilmesi için kamudaki sigortalı misyonundan ayrıldığı tarih itibariyle kıdem tazminatını almamış ve kıdem tazminatı ödemesine müstahak olması koşuluyla emekli ikramiyesi ödenmektedir.
7- Eşimden sigorta dul aylığı, babamdan da emekli sandığı yetim aylığı alabilir miyim?
Eşimden 4/a’dan (SSK) dul aylığı alıyorum. Babamdan Emekli Sandığı yetim aylığı almam mümkün müdür?
4/a’dan (SSK) dul aylığı alan bayanlar, Emekli Sandığı’ndan babasından ötürü yetim aylığı alabilirler. 5510 sayılı Kanun’a tabi olarak dul ve yetim aylığı almış olsaydınız, yalnızca tercih yapabilirdiniz. Yani, hem eşinden, hem de ana ve/veya babasından vefat aylığına hak kazananlara, tercihine nazaran eşinden ya da ana ve/veya babasından aylık bağlanacaktır.
8- Cinsiyet değişikliğinde yetim aylığı ödenir mi?
Toplum olarak cinsiyet değişikliğine beğenilen bakılmasa da basının körüklemesiyle de cinsiyet değişikliği bir olay olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu bağlamda, bekâr kız çocuklarına, çalışmadıkları sürece, ölen SSK’lı yahut Bağ-Kur’lu anne-babasından “yetim aylığı” bağlanabiliyorken Emekli Sandığı mensubu olan bekâr kız çocuklarına, SSK’lı ya da Bağ-Kur’lu olarak çalışsalar dahi “yetim aylığı” bağlanabiliyor. SGK norm ve standart birliği getirildiğini söylese de hala bu farklılık devam etmektedir.
Erkek iken cinsiyet değiştiren ve bunu mahkeme kararıyla da belgeleyenlere, kız çocuğu sayıldıkları için babasından yahut annesinden yetim aylığı bağlanabiliyor. Bize nazaran, SGK’nın toplumsal hassaslıkları dikkate alarak bu bahiste düzenleme yapması gerekmektedir.
Haber7
