Birinci defa yahut yine kamu hizmeti ve vazifelerine atanacaklar hakkında yapılacak güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması kararlarının yine düzenlenmesini içeren Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu Teklifi, TBMM İçişleri Encümeninde kabul edildi.
Teklifle, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının yapılmasına ve elde edilecek olguların kullanılmasına ait temel unsurlar, kimler hakkında yapılacağı, araştırma konusu edilecek haber ve evrakların neler olduğu, bu haberlerin ne formda kullanılacağı, hangi mercilerin soruşturma ve araştırma yapacağı, kıymetlendirme komitesi, olgu güvenliği ile donelerin saklanma ve silinme müddetleri yine düzenleniyor.
Buna nazaran, güvenlik soruşturması yahut arşiv araştırması sonucunda elde edilen ferdî olguların vazifeye atanma tarafından değerlendirildiği Kıymetlendirme Komitesi oluşturulacak.
HAKKINDA GÜVENLİK SORUŞTURMASI VE ARŞİV ARAŞTIRMASI YAPILACAKLAR
Arşiv araştırması, statüsü yahut çalıştırma haline bağlı olmaksızın birinci defa yahut tekrar memuriyete ve kamu vazifesine atanacaklar hakkında yapılacak. Teklifte, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması birlikte yapılacaklar şu formda sıralanıyor:
“- Kurum ve kuruluşlarda, yetkili olmayan insanların haber sahibi olmaları halinde devlet güvenliğinin, ulusal varlığın ve bütünlüğün, iç ve dış menfaatlerin zarar görebileceği yahut tehlikeye düşebileceği haber ve dokümanların bulunduğu kapalılık aşamalı üniteler,
– Ulusal Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı, jandarma, emniyet, sahil güvenlik ve istihbarat teşkilatlarında çalıştırılacak kamu işçisi,
– Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde çalışacak işçi,
– Üst kademe kamu başkanları,
– Kişisel kanunları uyarınca güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına tabi tutulan kimseler,
– Ulusal güvenlik açısından stratejik kıymeti haiz ünite, girişim, tesis, hizmetlerde statüsü yahut çalıştırma formuna bağlı olmaksızın istihdam edilenler.”
– Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının kapsamı
Teklifle, arşiv araştırmasının kapsamı ile güvenlik soruşturması kapsamında bakılacak mevzular da tekrar düzenleniyor. Arşiv araştırması, kişinin isimli sicil kaydının, kişinin kolluk kuvvetlerince hala aranıp aranmadığının, kişi hakkında rastgele bir tahdit bulunup bulunmadığının, kişi hakkında mutlaklaşmış duruşma kararları ve Ceza Muhakemesi Kanunu’nun ilgili kararları kapsamında alınan kararlar ile kişi hakkında devam eden yahut sonuçlanmış olan soruşturma ya da kovuşturmalar kapsamındaki olguların, hakkında kamu hizmetinden çıkarılma ya da mutlaklaşmış memurluktan çıkarma cezası olup olmadığının mevcut kayıtlardan tespit edilmesini kapsayacak.
Güvenlik soruşturması ise arşiv araştırmasındaki bahislere ek olarak kişinin; hizmetin gerektirdiği niteliklerle ilgili kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerindeki olgusal olgularının, yabancı devlet kurumları ve yabancılarla ilişiğinin, terör örgütleri yahut kabahat işlemek maksadıyla kurulan örgütlerle fiil birliği, irtibat ve iltisak içinde olup olmadığının, mevcut kayıtlardan ve kişinin vazifesine yansıyacak hususların teftişe elverişli olacak usullerle mahallinden araştırılmak suretiyle tespit edilmesini içerecek.
Güvenlik soruşturmasına hizmetin gerektirdiği niteliklere tesiri cephesiyle kişinin eşi ile 1. aşama kan ve sıhri hısımları da dahil edilecek.
HUKUKA MÜNAFI OLARAK ZATÎ DONELERLE İLGİLİ SORGULAMA YAPILAMAYACAK
TBMM İçişleri Encümeninde kabul edilen teklife nazaran, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla hizmetli üniteler, kendilerine iletilen taleple sonlu olarak güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması kapsamında bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşları arşivlerinden, elektronik haber süreç merkezlerinden gerekli haber ve dokümanları, kişi hakkında mutlaklaşmış duruşma kararlarını, Ceza Muhakemesi Kanunu kapsamında alınan kararlar ile kişi hakkında devam eden yahut sonuçlanmış soruşturma ya da kovuşturmalar kapsamındaki olguları almaya yetkili olacak.
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla hizmetli ünitelerde yetkilendirilmiş işçi, hukuka karşıt olarak elektronik ortamda yahut bilgisayar loglarında şahsî donelerle ilgili sorgulama yapamayacak, log kayıtlarını değiştiremeyecek yahut silemeyecek. Bu biçimde elde edilen haberleri paylaşamayacak yahut yayın yoluyla duyuramayacak. Hizmeti gereği öğrendiği yahut edindiği zatî haber yahut evrakları yetkisiz insanlarla paylaşamayacak ya da basın ve yayın kuruluşlarına yahut öteki muhabere kanallarına veremeyecek. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla hizmetli üniteler tarafından bu hususlara ait gerekli önlemler alınacak.
KIYMETLENDIRME KOMITESI KURULACAK
Yaptırılan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucunda elde edilen olguların kıymetlendirilmesi emeliyle ilgili kurum ve kuruluşlarda en üst amirin görevlendireceği üç insandan az olmamak üzere Kıymetlendirme Encümeni kurulacak.
Memuriyet yahut kamu vazifelerine tutarlılığının değerlendirilmesini sağlayacak icmal içermeyen olgusal doneler, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla hizmetli ünitelerce ilgili kurum ve kuruluş bünyesinde kurulan Kıymetlendirme Komitesine iletilecek.
Kıymetlendirme Komitesi, kendisine iletilen donelere ait nesnel ve gerekçeli değerlendirmelerini yazılı olarak atamaya yetkili amire iletecek. Duruşmalar tarafından istenildiğinde bu haberler sunulacak.
ŞAHSÎ OLGULARIN KORUNMASINA AIT UNSURLAR
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması kapsamında kişinin istihbari faaliyetlere husus olmayan, kendisiyle ilgili ferdî doneleri hakkında bilgilendirilmesi, bu datalara erişmesi, bunların düzeltilmesi ve silinmesi taleplerine ait önlemler alınacak.
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına bahis zatî doneler, gerçek ve yeni olacak. Bu doneler, işlendikleri emelle kontaklı, sonlu ve ölçülü olarak kullanılacak.
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması kapsamında yürütülen iş ve süreçlerde, Ferdî Dataların Korunması Kanunu’nda belirtilen umumi unsurlara alışılmamış hareket edilemeyecek. Lakin, ulusal savunma, ulusal güvenlik, kamu güvenliği, kamu sistemi ve ekonomik güvenlikle ilgili istihbarat faaliyetleri kapsamında elde edilen haberler, insana verilemeyecek.
ŞAHSÎ DATA GÜVENLİĞİ VE ZIMNILIK
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla hizmetli üniteler ile kıymetlendirme komiteleri, done güvenliğine ait tedbirleri alacak.
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması süreçlerinin her evresinde saklılığa uyularak, ilgili haber ve evraklar yasal olarak bilmesi gerekenlerden diğerine verilmeyecek ve açıklanmayacak. Bu kapsamda elde edilen zatî olgular, gayesi dışında işlenemeyecek ve aktarılamayacak.
FERDÎ OLGULARIN SİLİNMESİ VE YOK EDİLMESİ
Teklifte, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sürecinde elde edilen zatî dataların silinmesi ve yok edilmesine dair kararlar de nokta alıyor. Buna nazaran, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sırasında elde edilen zatî olgular, işlenme emelinin ortadan kalkması halinde yahut her durumda 2 yılın ahir kıymetlendirme komitelerince silinecek ve yok edilecek.
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasını yapan ünitelerdeki istihbari faaliyete husus olmayan ilgilisine ilişkin güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına ilişkin olgular, 2 yılın ahir silinecek ve yok edilecek. Bu olgular, sürece karşı dava açılması halinde karar katılaşmadan silinemeyecek ve yok edilemeyecek. Duruşmaların bu husustaki talepleri, Kıymetlendirme Komitesinin bünyesinde bulunduğu ilgili kurum ve kuruluş tarafından karşılanacak.
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılması ve değerlendirilmesinde vazifeli olanlar tarafından şahsî olgularla ilgili hata işlenmesi halinde, fiil daha ağır cezayı gerektiren farklı bir hata oluşturmadığı takdirde Türk Ceza Kanunu’nun zatî dataların kaydedilmesine ait cezai kararları; şahsî donelerle ilgili kabahat işlenmesi halinde Zatî Olguların Korunması Kanunu’nda taraf alan kabahatlere ait kararlar uygulanacak.
Devletin güvenliğini, ulusun varlığını ve bütünlüğünü iç ve dış menfaatlerinin zarar görebileceği yahut tehlikeye düşebileceği haber ve dokümanlar ile saklılık aşamalı kamu çalışanı ile meslek kümelerinin tespiti, ünite ve kısımların tariflerinin yapılması, güvenlik soruşturmasının ve arşiv araştırmasının tarz ve esasları ile bunu yapacak üniteler ve kıymetlendirme komitelerinin oluşumu, bu encümenlerinin çalışma yöntem ve esasları, Cumhurbaşkanınca yürürlüğe konulacak yönetmelikle düzenlenecek.
DEĞİŞTİRİLEN KARARLAR VE ATIFLAR
Hakim ve savcı adaylığına atanacaklar ile hakimlik ve savcılık mesleğine kabul edilecekler, hakim ve savcı sınıfı dışında kalan isimli ve idari yargıda çalıştırılacak tüm işçi hakkında artık Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu’na nazaran arşiv araştırması yapılacak.
Ayrıyeten kaymakam adaylığına atanacaklar; Ulusal Savunma Bakanlığı nam ve hesabına Bakanlıkça belirlenen eğitim kurumları ile Ulusal Savunma Üniversitesine bağlı fakülte, yüksekokul, meslek yüksekokulu ve enstitülerde eğitim görecekler; Sahil Güvenlik Komutanlığı, Jandarma Umum Komutanlığı nam ve hesabına eğitim tahsil görecekler; Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisine bağlı eğitim tedrisat kurumlarında tahsil görecekler ile Polis Akademisinde ve akademi nam ve hesabına öbür eğitim kurumlarda eğitim görecekler hakkında Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu’na nazaran güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılacak.
Teklif, Güvenlik Soruşturması, Kimi Nedenlerle Vazifelerine Son Verilen Kamu Çalışanı ile Kamu Hizmetine Alınmayanların Haklarının Geri Verilmesine ve 1402 Numaralı Sıkıyönetim Kanununda Değişiklik Yapılmasına Ait Kanun’u yürürlükten kaldıracak. Mevzuatta bu kanuna yapılan atıflar, Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu’na yapılmış sayılacak.
Haber7
