Türkiye iktisadı 2020’de yüzde 1.8 büyüdü. Yüzyılda bir görülebilecek büyüklükte bir global krizin yaşandığı 2020’yi müspet büyümeyle tamamlamak, Türkiye iktisadının dayanıklılığına dair bir gösterge. Birçok gelişmiş ülkenin 2008’deki global finans krizinden daha fazla daraldığı, gelişmekte olan ülkelerin ise son 60 yılın en berbat büyüme performansını kaydettiği bir krizden bahsediyoruz. Ekonomik aktivitenin tarafını olumluda tutmak, böylesi şiddetli bir virajda gerçek kesimin ve istihdamın daha fazla savrulmamasına pürüz oldu.
ABD, Almanya, Fransa, İngiltere, Brezilya, Meksika ve Arjantin üzere ülkelerin yaşandığı derinlikte bir daralmayla karşılaşsaydık, iflas ve işsizlik oranları çok daha tehlikeli düzeylere yükselebilirdi. Maalesef bütün bölümler büyümeyi ve toparlanmayı birebir ölçüde hissetmedi.
Güçlü tüketim malları kümesinde faaliyet gösterenler ve ihracat yüklü çalışanlar ‘V’ tipi bir toparlanma yaşadı. Yılın ikinci yarısında ortalama yüzde 9.5 büyüyen imalat sanayi, ekonomik büyümenin itici gücü oldu. Yüzde 4.8 büyüyen tarım kesimi, 2017 sonrasındaki en iyi performansını gösterdi.Kredi ve pay senedi piyasasındaki canlılık sayesinde finans kesimi 2020’de yüzde 21.4 büyüdü. Finans kısmındaki bu yüksek büyümeyi, ekonomik krizlerin kaynak ve servet dağılımı üzende neden olduğu tahribatın en bariz örneklerinden biri olarak yorumlayabiliriz. Öte yandan kapanma ve toplumsal izolasyon önlemlerinin ekonomik aktivite açısından olumuz tesirlerini en derinden yaşayan hizmetler dalı 2020’de yüzde 4.3 oranında daraldı. İktisat TL bazında büyüse de TL’nin yaşadığı paha kaybından ötürü kişi başına düşen gelir 9.213 dolardan 8.599 dolar düştü.
2021’DE BÜYÜMENİN OLASI DİNAMİKLERİ
Kamunun sağladığı mali takviyeler özel tüketim ve yatırım harcamalarının öne çekilmesini sağladı. 2021’de gerçekleşebilecek harcamaların bir kısmını önden avans olarak kullandığımızı söyleyebiliriz. Faizler artmaya başlayınca haliyle tüketim ve yatırım harcamaları belirli ölçüde sürat kesti. Faizler iç talebi baskıladığı için ihracata dönük bölümlerin göstereceği performans 2021 büyümesi için kritik olacak.Bu yılın birinci iki ayında gelen ihracat sayıları bu noktada umut verdi. Şubatta gerçekleşen 16.1 milyar dolarlık ihracat, Cumhuriyet tarihinin en yüksek şubat ayı ihracat performansı olarak kayıtlara geçti. Bu yıl büyüme açısından en belirleyici kesim ise hiç kuşkusuz hizmetler bölümü olacak. Salgınla uğraşta ve aşılamada elde edilecek muvaffakiyete endeksli olan hizmetler bölümünün olağana dönüş suratı, büyümenin rotasını çizecek. 2019’daki ciro sayılarına ulaşmak güç olsa da geçen yıla kıyasla 2021’de hizmetler dalında büyümenin müspete dönmesi bekleniyor.
Mevcut şartlarda beklenmedik bir değişim yaşanmadığı takdirde Türkiye iktisadı bu yıl yüzde 4-4.5 civarında büyüleyebilir. 2021’de büyümeye yönelik gayemiz sayılardan çok, ekonomik toparlanmanın daha fazla bölümde kendini hissettirerek ve daha çok istihdam oluşturarak tabana yayılmasını sağlamak olmalı.
ENFLASYONDA TEPE GÖRÜNDÜ MÜ?
Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) şubatta beklentilerin hafif üzerinde gerçekleşerek yıllık bazda yüzde 15.61’e yükseldi. TÜFE önümüzdeki ay bu düzeylerin hafif üzerine çıkabilir ve nisanda tepe düzeyini görebilir. Besin enflasyonu TÜFE’nin üzerinde artmaya devam ediyor. Tüketim sepetindeki besinin yükü arttığı için besin fiyatlarındaki artış, bu yıl enflasyonu üst taraflı daha fazla etkiliyor.Diğer yandan şubat ayı enflasyon sayılarına yönelik iki olumlu gelişme var: Döviz kuru geçişkenlik tesirinin yüksek olduğu eser kümelerindeki fiyat artışlarında olağana dönüş gözlemleniyor. Üretici fiyat endeksinde (ÜFE) son yedi ayın en düşük aylık bazlı artışı yaşandı. Global emtia fiyatları artmaya devam etse de en azından içeride ÜFE’deki aylık artış suratının yavaşlaması maliyet baskısının hafiflemesi açısından olumlu. Tekrar de enflasyonun geleceğine dair en büyük risk hala maliyet tarafında.
Haber7
