Türkiye Sıhhat Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB) Biyoteknoloji Enstitüsü Aşı Bilim Heyeti Üyesi Prof. Dr. Tarlan Mammedov, yeni tip koronavirüse (Kovid-19) karşı yeşil bitki üzerinden geliştirdikleri iki aşı çalışmasının hayvanlarda başarılı sonuçlar verdiğini ve beşerler üzerinde denenebilecek duruma geldiğini bildirdi.
ABD’de yaklaşık 14 yıl aşı gelişimi üzerine çalışan ve 2014’ten bu yana da Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ziraî Biyoteknoloji Kısmı Enzim ve Mikrobiyel Biyoteknoloji Kısmında sıtma, şarbon ve kuduz aşılarının üretimini gerçekleştiren Mammedov, 20 kişilik grubuyla yaklaşık 4 ay evvel Kovid-19’a karşı aşı çalışmalarına başladı.
Mammedov, AA muhabirine yaptığı açıklamada, laboratuvarda özel olarak ürettikleri tütün bitkisi familyasına ilişkin “Nicotiana Benthamiana” üzerinde yeni jenerasyon aşı çalışmaları yaptıklarını söyledi.
Aşı, antikor ve ziraî olarak tedavi maksadıyla kullanılan her türlü protein üretimi için bitki ekspresyon sistemini kullandıklarını belirten Mammedov, sisteme nazaran ilgili aşı genlerini yeşil bitki yaprakları hücrelerine aktardıklarını anlattı.
Mammedov, Kovid-19’a karşı bitkide ürettiklerini proteini alarak saf hale getirdiklerini vurguladı.
Kovid-19’a özel iki “aşı adayı” geliştirildi
Bu doğrultuda iki aşı adayı geliştirdiklerini aktaran Tarlan Mammedov, şunları söz etti:
“Ürettiğimiz aşı adaylarının Kovid-19’a özel bağışıklık sağladığını gördük. Hayvanlar üzerindeki test çalışmalarında başarılı sonuçlar elde ettik. Aşı adaylarının Kovid-19 hastalarının plazma antikorları tarafından çok yüksek düzeyde tanınmasını doğruladık. Yani aşı adaylarının proteinlerinin faal ve düzgün çalıştığını, bundan ötürü yüksek bağışıklık sağladığını gördük. Kan testlerinde, bir doz aşıyla bağışıklık sağlayabildiğimizi tespit ettik.”
“Aşı adaylarını insanlarda test edebiliriz”
Mammedov, hayvan deneylerinin sonuçlarına nazaran artık aşı adaylarının insanlarda da denenebileceğini lisana getirdi.
Elde ettikleri sonuçların son derece başarılı olduğuna dikkati çeken Mammedov, “Ürettiğimiz aşı adaylarının hoş, inançlı ve tüm mutasyonlara karşı tesirli bir aşı olacağına inanıyoruz. Artık Kovid-19 aşı adaylarını insanlarda test edebiliriz. Üretim ve saflaştırma randımanı, antijenlerin ticarileştirilmesini sağlayacak kadar yüksek.” sözlerini kullandı.
Mammedov, çalışmayı rapor halinde Aşı Bilim Konseyine sunduklarını, kısa müddet içinde Sıhhat Bakanlığına da göndereceklerini kelamlarına ekledi.
AŞI EN ERKEN 2021’DE
Öte yandan uzmanlar, aşının en erken 2021’in birinci çeyreğinde hazır olabileceğinde hemfikir:
GATA Ağır Bakım ve İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Levent Yamanel:
“Şu anda bütün dünyada koronavirüs aşı çalışmaları sürüyor. Son basamak olan faz-3’te aşı gönüllüler üzerinde deneniyor. Bu çalışma da bir-iki aydan daha uzun sürüyor. Iddiama göre koronavirüs aşısı 2021’in ortalarında hazır olacak. Bu da yaklaşık 1.5 yıllık bir çalışmaya tekabül ediyor. Ebola aşısı 5-6 yıllık bir çalışma sonucunda bulunmuştu. Kıyaslama yapıldığında 2021’in ortasında koronavirüs aşısının hazır hale gelmesi iyi bir sonuç olur. Sıhhat Bakanlığı aşı çalışmalarını yakından takip ediyor. Birkaç ülke aşı geliştirme çalışmaları için Türkiye ile işbirliği yapmak istiyor.”
‘TOPLUMU AŞILAMA VAKIT ALIR’
İstanbul Medipol Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Kolu öğretim üyesi Prof. Dr. Recep Öztürk:
“Türkiye şu anda kendi aşı çalışmalarına devam ediyor. Birçok ülkede de aşı çalışmaları yapılıyor. Çin ve Almanya aşı çalışmasında kullanım öncesi basamak olan faz-3 evresine girdi. Bu çalışma yaklaşık iki-üç aylık bir süreyi kapsıyor. Birinci aşılar 2021’in birinci üç ayında yahut sonlarında kullanıma girebilir. Öncelikle üretilecek aşıyı toplumlar aşikâr oranda temin edebilecek. Herkesin aşılanması kolay değil, vakit alacak bir müddet. O yüzden katiyetle korunma önlemlerinde en ufak bir rehavete kapılmamalıyız.”
Haber7
