İşte Mehmet Acet’in yazısının tamamı;
“Önce, Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca’nın evvelki gün attığı tweetlerden birine bakalım: “Sağlık kuruluşlarına gelen vatandaşlarımızın testi müspet çıkmış ve hastanede yatmak yerine konutta izole edilmesi gerekiyorsa, kendisinin meskenine araçla bırakılmasını son derece önemsiyoruz. Bunun başarıldığı vilayetler var. İstenilen seviyede başarılı olmayan vilayetlerde de amaç budur.”
Bu tweet ne manaya geliyor?
Çok açık:
Ülkenin sıhhat sistemi, son haftalarda pandeminin şiddeti iyice artmasına karşın “ben korona hastası olabilirim” diye başvuran her vatandaşına hizmet verebilme kapasitesini koruyor manasına geliyor.
Kolay bir şey değil bu.
Biraz daha açarsak şöyle şeyler de söyleyebiliriz:
Yüzbinlerce sıhhat çalışanı, kendi hayatlarını riske atma değerine diğerlerinin hayatlarını kurtarmak için aylardır seferberlik halinde.
Günlük test sayısı 100 bin sayısını aşmış durumda.
Başarısıyla milletlerarası medya kuruluşlarının haberlerine de husus olan, öteki ülkelerde yanlışsız düzgün uygulaması olmayan filyasyon çalışmasıyla, salgının denetim altına alınabileceği ispat edilmiş oldu.
Ve sayıları 11 bini aşan filyasyon takımları, bu şiddetli vazife için gece gündüz koşturuyorlar.
29 TEMMUZ’DA GÜNLÜK KORONA TABLOSUNDA YAPILAN DEĞİŞİKLİĞİN MANASI
Bu girizgâhtan sonra kelamı, “Korona bilgileri saklanıyor mu” tartışmalarına getirebiliriz.
Alışılmış, bu soruya iyi niyetli halde karşılık arayanlar olduğu üzere, korona gayretindeki başarıyı gölgelemek, güvensizlik hissini beslemek için kullananlar da var.
Geçen gün Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca’ya bu soru soruldu, Bakan Koca “Verdiğimiz tabloda asla bir yanlışlık kelam konusu değil” diye yanıt verdi.
Mevzuyu araştırdım ve galiba korona datalarıyla ilgili bu kritik sorunun karşılığını buldum.
Bilgilerle ilgili tartışmaları anlamak için 29 Temmuz tarihine gitmemiz gerekecek.
O tarihte Sıhhat Bakanlığı tarafından her gün akşam saatlerinde duyurusu yapılan Türkiye Günlük Koronavirüs Tablosu’nda bir değişikliğe gidildi.
Nasıl bir değişikliğe gidildi?
-Tablonun sol tarafındaki kısımda yer alan “Toplam Ağır Bakım Hasta Sayısı” ile “Entübe Hasta Sayısı” çıkarıldı, onların yerine “Hastalarda Zatürre Oranı” ve “Ağır Hasta Sayısı” paylaşılmaya başlandı.
-Tablonun sağ tarafında yer alan kısımda ise, “Bugünkü Olay Sayısı” sözünün yerini “Bugünkü Hasta Sayısı” aldı.
KRİTİK NOKTA: ARTIK “VAKA” SAYILARI DEĞİL “HASTA” SAYILARI PAYLAŞILIYOR
Tıpkı gün Sıhhat Bakanı Koca, bu değişikliği “Türkiye Günlük Koronavirüs Tablosu’nda bundan sonra, salgın boyunca oluşan milletlerarası standarda uygun olarak, Ağır Hasta Sayısı da verilecek. Yeni ve toplam hasta sayısına ek olarak, seyir hakkında ayrıntılı bilgi sunması için zatürree oranı gösterilecek” diye bir öbür tweetle duyurdu.
Yani bilinmeyen gizli bir şey değildi bu yapılan.
Sıhhat Bakanlığı 29 Temmuz’dan bu yana yani 51 gündür günlük dataları bu yeni tablo üzerinden açıklıyor.
Bu durumda, evvelki periyottan farklı olarak;
-Tablonun sol tarafında yapılan değişiklikle hastalığı ağır geçirenlerin ve zatürre olan hastaların sayısını öğrenmeye başladık.
-Tablonun sağ tarafındaki değişiklikle ise, testi olumlu çıkanların sayısını yansıtan “vaka sayısı” yerine, günlük hasta sayısını yansıtan “hasta sayısını” görmeye başladık.
Müspet tanısı konup da tedavisi konutta yapılanlar için artık “vaka” yerine “taşıyıcı” sözü kullanılıyor.
Kritik bilgi bu.
Herkesin farkında olduğu üzere salgın yayılmasına karşın sayıların küçük gözükmesinin nedeni bu.
“Vaka” sayısı yerine yalnızca “hasta” sayısı açıklandığı için datalar gerçeği yansıtmıyor üzere algılanıyor.
Hâlbuki Bakan Koca’nın dediği üzere, açıklanan sayılarda rastgele bir yanlışlık kelam konusu değil.
BU DEĞİŞİKLİK NEDEN YAPILDI? BUNA DATA SAKLAMA DENEBİLİR Mİ?
Temel sebep, yurtdışındaki uygulamalarla uyumlu hale getirmek. Sıhhat Bakanı son basın toplantısında açıkladı. Her 10 müspet şahıstan ortalama 8’i taşıyıcı, 1’inde hastalık hafif-orta seyrediyor, 1’i ise hastaneye yatırılıyor. Yurtdışında tarama yani filyasyon uygulaması yapılmıyor. Hasta lakin teneffüs ezası geliştiğinde hastaneye alınıyor ve o durumda test yapılıyor. Üstelik bu devirde hastada zatürre geliştiği için, yani virüs boğazdan akciğerlere inmiş olduğu için, yapılan testlerin %70’i de negatif çıkıyor.
Türkiye’de ise yaygın tarama ve filyasyon yapılıyor. Test sayısı arttıkça taşıyıcı olanların sayısı da artıyor. Hasebiyle yurtdışındaki uygulamadan farklı bir bilgi ortaya çıkıyor.
Pekala, hasta sayısı açıklanırken, taşıyıcılar kendi haline mi bırakılıyor? Tam tersine, ağır filyasyon ve izolasyon önlemleriyle taşıyıcıların diğerlerine bulaştırması engelleniyor. Yani sıhhat sistemimiz hem tedavi noktasında hem de taşıyıcıları izole etme noktasında son derece titiz.
Bakanlığın neden bu türlü bir değişikliğe gittiği, bu değişikliğin “veri saklama” manasına gelip gelmediği konusunda tartışmalar yapılabilir.
Yapılıyor da.
Şahsî olarak edindiğim izlenim, toplumda panik havasını artırmamak, iktisadın pandemi nedeniyle daha fazla hasar görmesini önlemek üzere münasebetler var.
Öbür yandan bu durumu “Hastaneler yetişemediği için, Sıhhat Bakanlığı ipin ucunu kaçırdığı için dataları gizliyor” biçiminde bir suçlama konusuna dönüştürmek ne akla uyar, ne vicdana sığar.
Bu tartışmalar yapılırken, bir nokta gözden kaçırılmamalı.
Bu işin başından beri bir de “politikası” var.
Sıhhat Bakanlığı pandeminin başından beri dataların tümünü kamuoyu ile paylaşmıyor.
Örneğin hangi vilayette ne kadar olay olduğunu haftalarca öğrenebildik mi?
Hayır, öğrenemedik.
Bu bilgilerin o periyotta açıklanmamasının da bir kadro münasebetleri vardı.
Örneğin vilayetler ortası göçleri tetikleme riski bunlardan biriydi.
Lakin o günlerde de çoğunluk uygulanan siyasete güvendi, bu duruma “veriler saklanıyor” diye isyan etmedi.
Aşikâr ki pandemiyle uğraş siyaseti yürütülürken birçok faktör göz önünde bulunduruluyor.
Bütünüyle açık arama güdüsüyle hareket edip, ‘güvensizlik’ atmosferi oluşturmak isteyenlere dikkat etmeli.
Hele hele bu türlü bir mevzuda.”
Haber7
