Medipol Mega Üniversite Hastanesi Dermatoloji Kısmından Doç. Dr. Ali Balevi, beden ve cilt sıhhatinin vazgeçilmezi kolajene ait değerli açıklamalarda bulundu. Doç. Dr. Balevi, kolajenin hareket sisteminin yapı taşlarını, bilhassa kemik, kıkırdak, lif ve eklemleri oluşturan protein olduğunu belirterek “Bu protein birbiri üzerine sarılmış üç alfa zincirinden meydana gelir. 30 tane değişik tipi tanımlanmış olup, tip 1, tip 2 biçiminde isimlendirilir. Bu çeşitlilik moleküler yapıdan kaynaklanmaktadır. İşlevsel bir bileşen olan kolajen hidrolizatı, çoğunlukla içecek kesiminde kemik ve cilt sıhhatini düzenlemek emeliyle kullanılan bir bileşendir. Kolajen hidrolizatı, bedende kolajen imalini arttırması sebebiyle kemik ve cilt sıhhatini düzenleyici besinlerde kullanılan tanınan bir bileşen haline gelmiştir. Son devirlerde cilde kaybettiği kolajeni kazandırmak için destek olarak tablet, kapsül, toz, sıvı ve hatta sakız halinde satışa sunulan eserler sıkça tercih ediliyor. Lakin bu eserlerin kesinlikle uzman denetiminde, şuurlu bir halde kullanılması kıymet taşıyor” dedi.
CİLT KADAR KEMİK SIHHATİNİ DA KORUYOR
Son yıllarda işlevsel besinler ve besin takviyeli besinlerin üretiminde kolajen hidrolizatının kullanıldığına dikkati çeken Doç. Dr. Balevi, şöyle devam etti: Yapılan klinik çalışmalarda kolajen hidrolizatının eklemleri hasarlardan koruduğu, güçlendirdiği ve osteoartiritis, romatizma üzere rahatsızlıklarda oluşan ağrıları azalttığı, kemik yoğunluğunu değerli seviyede arttırdığı ve cilt sıhhatini düzenlediği gözlenmiştir. Kolajen peptit olarak da bilinen kolajen hidrolizatı sığır, domuz ve balık derisinden elde edilmektedir. Kolajen asit ve enzim hidrolizi ile yıkıma uğramakta olup besin takviyeli besinler ve kozmetik uygulamalarında bir protein katkısı olarak yaygın biçimde kullanılır.
KOLAJEN NİYE DESTEK OLARAK ALINMALI?
Doç. Dr. Balevi, kolajen ile kolajen peptit ortasında çok büyük bir fark bulunduğuna değinerek, şu bilgileri verdi: Kolajen dediğiniz şey tek ve büyük bir yapı. Fakat peptitler, kolajenin kesilmiş haldeki kesimleri. Kolajen hem bedende var hem de dışarıdan destek ile alıyoruz. Ağızdan destek olarak aldığınız kolajen evvel midenize, sonra bağırsaklarınıza ulaşacak, bağırsakların içinde emilecek ve buradan da kana karışacak. İşte o emilme sırasında küçük küçük hücrelerin ortasından geçmesi lazım zira bağırsak yapımız bu türlü. Kolajen büyükken kolay sindirilemediği için bunlar küçük küçük modüllere ayrılıyor ve daha rahat bedende emilebiliyor. Kolajenin tamamında yani bütününde bir tesir yok aslında. Aşikâr kısımlarında, küçük kesimlerinde tesir var. Bu peptit dediğimiz şey, o küçük modülleri yakalayıp kesiyor, yalnızca o tesir eden kesimleri bedene vermiş oluyor. O nedenle örneğin balığı yemek ile o peptit kesimini almak birebir olmuyor. Balığın tesiri yok değil fakat emilimi çok zayıf. İşte peptitte de kolajenin tesirli olan kısmı kesiliyor ve asıl tesir eden kısmı bedene vermiş oluyoruz. Yani kolajenin tamamını almak ile tesirli olan kısmı almak ortasındaki fark çok büyük. Bu nedenle kolajeni destek olarak almak daha faydalı olacaktır.
KOLAJENİ HEDEFE NAZARAN SEÇİP, KULLANIN
Kolajenin farklı tipleri bulunduğuna işaret eden Doç. Dr. Balevi, kolajen seçerken dikkat edilmesi gereken konuları şu formda açıkladı: Farklı kolajen tiplerinin de farklı dokularda farklı yoğunlukta oldukları biliniyor. Örneğin cildin yüzde 70’ini kolajen tip 1 ve 3 oluşturuyor. Bu durumda şayet kolajeni cildinize dayanak için kullanacaksanız tip 1 ve 3 kolajen karışımlarını bilhassa de tip 1 kolajen tercih etmeniz lazım. Saç ve tırnaklarınızın bütünlüğü için de kolajen lazım. Onları desteklerken de tip 1 ve tip 3 kolajen karışımlarından faydalanabilirsiniz. Tendonların yani kasların kemiğe tutunduğu kiriş yapıların da yüzde 100’ü tip 1 ve 3 kolajenin karışımı. Bu nedenle tendon takviyesi olarak da yeniden tip 1 ve 3 karışımlarından istifade etmeniz en iyi olur. Eklem kıkırdaklarını oluşturan kolajenin yüzde 60’ını tip 2 kolajen oluşturuyor. Bu nedenle eklem kıkırdaklarına takviye kelam konusu olduğunda tip 1 ya da 3 değil, tip 2 kolajeni seçmeniz gerekiyor. Molekül yükü 2000 dalton olan, beden tarafından emilime hazır kolajen peptitleri tercih edin. Beden kolajeni, proteinli besinlerle kazandığımız aminoasitlerden üretir. Münasebetiyle aminoasit tarafından zenginleştirilmiş hap içerikleri tercih edilmelidir. Kolajen üretmeye yardımcı olan temel besin hususları C vitamini, prolin, glisin, glutamin, arginin üzere amino asitler ile çinko ve bakırdır. Aktifliğini arttırabilir, kolajen desteği daha çok emilebilmesi ve yüksek biyolojik yararlanımının sağlanabilmesi için düşük molekül yüklü (3000 dalton civarında) kolajenlerin tercih edilmesi hakikat bir seçim olacaktır. Değerli olan bedende proteinin üretilmesine yardımcı olmaktır.
CİLDİNİZ İÇİN BALIK KAYNAKLI KOLAJEN TERCİH EDİN
Doç. Dr. Balevi, kolajen seçiminde içeriği deniz eserleri mi ya da sığır eti olanların mı daha tesirli olduğunu ise şöyle kıymetlendirdi: Araştırmalar gösteriyor ki kolajenin aktifliğinin görülebilmesi için molekül büyüklüğünün azamî 2000-2500 dalton düzeylerinde olması gerekmektedir. Yapılan klinik çalışmalar, her iki kolajen çeşidinin de birebir aktiflikte olduğunu gösteriyor. Tercihinize nazaran balık ya da sığır kolajen kaynağını seçebilirsiniz. Örneğin, sığır etine alerjiniz var ise balık tercih edebilirsiniz. Sığır kolajen destekleri en yaygın olanıdır ve kolajen tip 1 ve 3’ten oluşur; bunlar saç, cilt ve tırnak sıhhati için tanınan bir halde tanıtılır. Popülerliği giderek artan balık kaynaklı kolajen, öncelikle tip 1 kolajen içerir. Yapılan çalışmalarda balık kaynaklı kolajenlerin cilt için en tesirli kolajen kaynağı olduğu ve öbür kolajenlere kıyasla beden tarafından 1.5 kat daha fazla biyoyararlanım sağladığı belirtilmiştir. Ayrıyeten balık kolajeni sığır kolajenine kıyasla daha küçük peptit moleküllerinden oluşmaktadır. Bu da bedende kolay emilim ve daha süratli tesir manasına gelmektedir.
KEMİK SUYU, FASULYE, YUMURTA, BALIK TÜKETİN
Doç. Dr. Balevi, kolajen kaybına karşı şu tavsiyelerde bulundu: Antrenman, kolajen imaline takviye veren en tesirli yoldur. Sistemli antrenman yapın. Sağlıklı ve istikrarlı beslenerek; protein, vitamin ve mineralleri gerçek besinlerden almaya çalışın. Kemik suyu, yumurta, balık, fasulye üzere yiyecekler bu bahiste ülküdür. Kolajen üretimini artırmak ve var olanı korumak için tesirli yollardan biri de bir vitamin A türevi olan retinol kullanmaktır. Retinol yanında vitamin C serumlar da antioksidan tesir ile kolajen yıkımını azaltır. Cildinizi kolajen yıkımından korumak için sigarayı bırakın, güneşten kesinlikle korunun, tertipli ve gereğince uyuyun, şeker ve rafine edilmiş eser tüketmeyin. Deride kolajen üretimini uyaran lazer, fraksiyonel radyofrekans (altın iğne), dermapen, dermaroller, PRP uygulamaları bir dermatoloji uzmanı tarafından yaşa ve muhtaçlığa nazaran seçilerek tertipli olarak uygulanmalıdır.
HAMİLELER, DİYABET HASTALARI DİKKATLİ OLMALI
Kolajenin bilinçsiz kullanıldığında faydası kadar ziyanı da bulunabileceğine dikkati çeken Doç. Dr. Balevi, şu biçimde açıkladı: Gerçek kullanıldığında kolajen cilt sıhhatinin iyileşmesine, eklem ağrılarının hafifletilmesine yardımcı olur. Osteoporoz üzere kemik bozuklukları riskini azaltmaya yardımcı olur. Yaşa bağlı kas kütlesi kaybı olan bireylerde kas büyümesine ve gücünün artmasına yardımcı olur. Ateroskleroz üzere kalp rahatsızlıkları ile bağlı risk faktörlerini azaltmaya yardımcı olur. Beyin, kalp ve bağırsak sıhhatinin gelişmesine, kilonun denetim edilmesine, saç ve tırnakların sağlıklı kalmasına yardımcı olur. Lakin kolajen desteğine başlanmadan evvel doktora danışılması çok kıymetlidir. Birtakım destekler balık, kabuklu deniz eserleri ve yumurta üzere yaygın besinlerden elde edilir. Bilhassa gebeler, emziren anneler, deniz eserlerine, sığır-tavuk etine alerjisi olanlar ve diyabet hastaları da bu eserler nedeniyle istenmeyen tesirlerle karşılaşabilmektedir. Bu besinlere alerjisi olan şahıslar, alerjik tepkileri önlemek için bu bileşenlerle yapılan kolajen desteklerinden kaçınmalıdır. Bu bireyler için kolajenin kimi potansiyel yan tesirleri şunlardır; ağızda kalıcı bir makûs tat bırakabilir. Dolgunluk ve mide ekşimesi üzere sindirim yan tesirlerine neden olma potansiyeline sahiptir.
SİGARA, HAVA KİRLİLİĞİ, C VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ OLUMSUZ ETKİLİYOR
Doç. Dr. Balevi, kolajen üretiminin azalması ve üretilen kolajenin kalitesizleşmesinin en değerli nedeninin yaşlanma olduğunu belirterek, şu değerlendirmede bulundu: İlerleyen yaş, sigara kullanımı, çok gerilim, hava kirliliği ve hareketsizlik cilde esneklik ve canlılık veren kolajenin azalmasına neden oluyor. Bağ ve bağ dokularını oluşturan kolajen ölçüsü insan bedeni yaşlandıkça azalmaya başlar ve bir mühlet sonra yetersiz hale gelir. Yaşlanma ile artan kolajen kaybı cilt kuruluğu, kırışıklık, selülit, eklem rahatsızlıkları üzere problemlere sebep olur. Genç yaşlarda beden tarafından sık üretilen kolajen, sırf yaşın ilerlemesi ile değil sıhhatsiz beslenme, gerilim, sigara, güneşe fazla maruz kalma ve C vitamini eksikliği üzere nedenlerle de azalır. Kolajen içerikli besinler ve tertipli olarak kullanılacak kolajen desteği ile cilt, eklem ve kaslara kolajen takviyesi vermek mümkündür.
BU BELİRTİLERİ CİDDİYE ALIN
Doç. Dr. Balevi, kolajen desteklerini şu durumlarda kullanılması gerektiğini açıkladı: Kolajen eksikliğinin en kıymetli belirtilerinden biri eklem ağrılarıdır. Tıpkı vakitte tırnak ve saçlarda kırılma, hareket kayıpları, yüz ve beğenilen çukur görünüm, diş eti kanaması, cilt yüzeyinde kırışıklık, selülit oluşumu, bedende ortaya çıkan morluklar, burun kanaması ve çok yorgunluk belirtilerdendir. Kolajen eksikliği üstteki problemlere ek olarak bağ dokusu, eklem ve kıkırdak ile birlikte cilt görünümünü olumsuz istikamette tesirler. Cilt yüzeyindeki kolajen eksikliği belirtileri ise nem istikrarının bozulması, cilt kuruluğu, sarkma, kırışıklık, renk eşitsizliği, yanık, kesik ya da yaralanma halinde iyileşme sürecinin uzaması, solgun cilt görünümü ve kazayağı oluşumu halindedir. Eklemler, kıkırdak ve bağ doku üzerinde kolajen eksikliği belirtileri de kas kütlesinde azalma, spor yaralanmalarından sonra iyileşme sürecinin uzaması, kemik yapısında güçsüzlük, kıkırdak dokuda yıpranma, hareket sırasında eklem ağrıları olarak sıralanmaktadır. Saç ve tırnak sağılığı da bu proteinin eksikliğinde önemli manada ziyan görür. Saçın uzama müddeti artarken saç dökülmeleri de başlar. Ayrıyeten tırnakların soyulması ve kırılması üzere durumlar da yaşanabilir.
Haber7
