Kısa çalışma ödeneği ve fiyatsız müsaade uygulaması uzadıkça çalışanlarda da hem telaş hem de hakları konusunda tereddütler artıyor.
Koronavirüs dayanakları kapsamında mart ayının sonunda çalışanları ve patronları desteklemek için kısa çalışma ödeneği ödenmeye başladı. Nisan ayında da patronlara çalışanlarını fiyatsız müsaadeye çıkarma hakkı tanındı ve fiyatsız müsaadeye ayrılanlara devlet aylık 1177 dayanak verdi. Üst üste alınan kararlarla, nakdi fiyat takviyesi ve fiyatsız müsaade uygulamasının mühletleri uzatıldı.
Son duruma nazaran kısa çalışma ödeneği 31 Ekim’e, fiyatsız müsaadeye ayrılanlara ödenen nakdi fiyat dayanağı de 17 Kasım tarihine kadar uzatıldı.
Hürriyet’ten Noyan Doğan’ın yazısı:
Son sayılara nazaran de 3 milyon 579 bin şahsa kısa çalışma ödeneği, bir milyon 976 bin bireye de fiyatsız müsaade dayanağı ödeniyor. Bu bireylerin büyük çoğunluğu mart ayından beri kısa çalışma kapsamında çalışıyor. Kimi çalışanlar da nisan ayından bu yana da fiyatsız müsaadeli olarak çalışıyor.
HAK KAYBI OLUYOR
Bu müddetler uzadıkça çalışanlar da hakları konusunda tereddüde düşüyor. Hakikaten son günlerde okuyuculardan gelen sorulara baktığımda, en çok merak edilenlerin başında, kısa çalışma ile fiyatsız müsaade müddetlerinin kıdem tazminatı hesaplamasında kullanılıp kullanılmayacağı geliyor.
Bu hususta bir okuyucudan gelen soruyu paylaşayım; “Mayıs ayında fiyatsız müsaadeye çıkartıldım, hala de izinliyim. Fiyatsız izinde geçen müddet kıdem tazminatı süreme eklenecek mi?” Okuyucularda misal soruları sıklıkla alıyorum.
Maalesef bu soruların kesin karşılıkları yok. Evvel kısa çalışma ödeneğinden başlayayım. Kimi işyerleri koronavirüs devrinde büsbütün işini durdurdu ve çalışanlar da ona nazaran kısa çalışma ödeneği aldı; kimi işyerleri ise çalışma müddetlerini azalttı ve çalışanlar azaltılan günler için kısa çalışma ödeneğinden yararlandı.
İş kanununda kısa çalışma ödeneğinden yararlanılan mühletlerin, çalışanın kıdeminde hesaba katılıp katılmayacağı konusunda bir netlik yok. Yalnızca dokuz yıl evvel Yargıtay’ın bu mevzuda bir kararı var ve o karar da bu müddetlerin kıdem tazminatında hesaba katılacağı tarafında.
Fakat bu karar verilirken kısa çalışma ödeneğinde bu kadar uzun mühletler yararlanılmamıştı.
KARARI YARGI VERECEK
Hal bu türlü olunca, çoğunluk görüş, kısa çalışma mühletinin kıdem tazminatı hesaplamasında dikkate alınmayacağı istikametinde.
Bu durumda, 7 ay kısa çalışma ödeneğinden yararlanan bir çalışanın, ileride patronu tarafından işten çıkartıldığında ya da gerekli koşulları taşıyıp kendi isteği ile ayrıldığında; kıdemi 7 ay eksik hesaplanacak demektir.
Malum, kıdem tazminatı, her 1 yıl için 30 günlük brüt fiyat üzerinden hesaplanıyor ve bir aylık fiyatın, çalışma yılı ile çarpılması sonucu belirleniyor. Kimi azınlık ise, Yargıtay’ın geçmişteki kararına bakarak, kısa çalışma müddetinin tamamı için kıdem alacaklarını savunuyor.
Anlaşılan o ki, işten çıkarma yasağı kalkıp, kısa çalışma ödeneği de bittikten sonra, kıdem tazminatı konusunda çalışan ile patron ortasında çıkacak uyuşmazlıklarda yargının vereceği karar belirleyici olacak. Ya da iş kanunda bu mevzuda bir düzenleme yapılarak, belirsizlik ortadan kalkacak.
FIYATSIZ İZİNLİLERİN SORUNU DAHA BÜYÜK
Kısa çalışma ödeneğinde yaşanan kıdem meselesinin bir gibisi patronu tarafından fiyatsız müsaadeye çıkartılan ve devletten nakdi fiyat takviyesi alan 1.9 milyon çalışan için de geçerli. Hatta fiyatsız izinde durum biraz daha karışık. Bugün uygulanan fiyatsız müsaade iş kanununda yer almıyor; koronavirüs nedeniyle yapılan özel bir uygulama.
Bu nedenle de fiyatsız müsaade müddetinin kıdem mühletinden sayılıp sayılmayacağı konusunda iki farklı görüş var. Birincisi, fiyatsız müsaade ile çalışanın iş kontratı askıya alındığından –ki, kimi çalışanlar için bu mühlet 5 ayı buluyor- bu mühlet kıdem tazminatı hesaplamasında dikkate alınmayacağı tarafında. İkinci görüş ise iş kanununun fiyatsız müsaade ile ilgili kısmındaki bir hususa nazaran bu müddetler kıdem hesabında sayılacak. Kesin olan bir şey var, fiyatsız izinde geçen müddetlerin kıdemde kullanıp kullanılmayacağına ya ileride açılacak davalar sonucunda hukuk karar verecek ya da iş kanunda bu mevzuda bir düzenleme yapılacak.
Haber7
