Haber7- Enes Taha Ersen
Azerbaycan orduları 28 Eylül tarihinden bu yana Karabağ’ı işgalden kurtarma amacıyla operasyonlarını sürdürüyor. Bu operasyonlar kapsamında sayıları yüzleri aşan köy, kasaba, ilçeyi işgalden arındıran Azerbaycan orduları, bugün Karabağ yolunda çok kıymetli bir kazanım elde etti.
BÜYÜK SEVİNCE NEDEN OLDU
Karabağ’ın kalbi olarak da bilinen Şuşa, bugün öğle saatlerinde Ermenistan güçlerinden kurtarılarak Azerbaycan tarafından yine kazanıldı. 28 yıl evvel kaybedilen toprakların yine sahibi olan Azerbaycan’da Şuşa’nın alınması büyük sevince neden oldu. Bu vakte kadar pek çok yeri alan Azerbaycan için Şuşa’nın değeri çok farklı oldu. O denli ki Bakü sokaklarında bile Azerbaycan ve Türk bayraklarıyla kutlamalar yapıldı.
İsmini haftalardır duyduğumuz ve harekat edefinin en kıymetli evrelerinden olan Şuşa’nın alınması neden bu kadar değerli. Azerbaycan’ın 28 yıl sonra tekrar buluştuğu Şuşa yanızca işgal altından kurtarılan bir toprak kesimi değil. Bilhassa askeri açıdan epeyce sıkıntı günler geçiren Ermenistan ordusu için kilit kıymete sahip bu yer, Karabağ yoluna giden kapının anahtarı pozisyonunda. Şuşa’nın ehemmiyetini uzmanlar Haber7.com’a kıymetlendirdi. Güvenlik Uzmanları Coşkun Başbuğ ve Yusuf Alabarda, Araştırmacı Gazeteci Mete Sohtaoğlu ile Azerbaycan İslahatçı Gençler Birliği Başkanı Ferit Şahbazlı “Şuşa’nın alınması ve Bundan sonra ne olacak” sorularını Haber7.com’a cevapladı.
ÇOŞKUN BAŞBUĞ: TÜRK DÜNYASININ GÖNLÜNDE YER ETMİŞ YER
“Şuşa uzun vakittir Ermenistan’daydı. Şuşa’yı Şuşa yapan üç ana etmen var: Ruhsal, sosyolojik ve kültürel etmenler. Kültürel taraftan bir çok Azerbaycanlı 
sanatkarın yetiştiği, sanatın kalbi ve beşiği diye isimlendirilen, Türk Dünyasının gönlünde yer etmiş bir yeri konuşuyoruz Şuşa diyince. Kültürel manada bir öbür özelliği Şuşa’nın iki yüz, üç yüz sene evvelki Türk tarihine ışık verecek pek çok etkeni barındırması en değerli konudur. İşgal altındaki toprakların Türk toprağı olduğunu kanıtlayacak değerli izler barındırıyor bu topraklar. Ermenistan da bu izleri yok ederek uzun vadede tarihi bağları koparmayı ve kendine has bir toprak kesimi üzere göstermeye çalışıyor. Ermenistan bunu bütün Karabağ’da uyguladı.”
TÜRK İZLERİNİ SİLMEYE ÇALIŞIYORLAR
Bugün Aliyev’in konuşmasında vurguladığı en kıymetli şeylerden biri de buydu. Yakmışlar, yıkmışlar ve yok etmişler. Bu cümle çok kıymetli zira Ermenistan’ın da haddini aşan bir akıl bu. Yırtıcı Batı dediğimiz, Emperyalist güçlerin en büyük taktiği; Osmanlı’dan kalma, tarihi bağları içeren izlerin hepsini yok etmek, kendi uygarlıklarına ilişkin yapıları da, en ufak bir taşı dahi pamuklara sahip korumaktır. Bunun Anadolu’da da izlerini görürüz. Eski Osmanlı mimarisine baktığımızda İstanbul’da bir çok yapıtın katledildiğini, yok edildiğini görürüz. Lakin en ufak bir taş kesiminin da onların kültürüne nazaran saklandığını görürüz. İşte Şuşa bu manada tarihin izlerini koruyan, Karabağ’ın gerçek sahibinin kim olduğunu gösteren net bir kanıttır. Azerbaycan bunu bildiği için amaç haline getirmiştir.
“ŞUŞA ELE GEÇMEDEN HAREKAT YARIM KALIR”
“Aliyev’in harekatın birinci başladığında kurduğu kritik bir cümle var: “Şuşa ele geçmeden harekat yarım kalır” diyor. Bu değerli bir cümle. Temel niyette bu var. Bu cümle tıpkı vakitte Şuşa’nın ruhsal bir maksat olduğunu da göstermektedir. Buranın ele geçirilmesi Azerbaycan Türk milleti ve sayın Aliyev için büyük bir moral kaynağı olacaktır. Bu orta gaye olarak gösterilen yer ele geçtiğinde bütün üstünlük Azerbaycan’a geçmiştir. Dikkat ederseniz çok yer azad oldu, fakat Şuşa’nın tesiri farklı oldu. Sokaklar canlandı, şenlendi. Türk bayrakları, Azerbaycan bayraklarıyla sevinç şovları yapıyor beşerler. Şuşa’ya ruhsal manada kıymet atfeden buydu.”
ŞUŞA’NIN STRATEJİK DEĞERİ
“Şuşa’nın Dağlık Karabağ’a giriş kapısı olduğunu söyleyebilirim. -ki buraya, Ermenistan’a gelen ikmaller daima bu yol üzerinden sağlandı. Bu yolun denetim altına alınmasıyla Karabağ bölgesinde Ermenistan’a ve ona hizmet eden çapulcuların yollarının kesilmesi, abluka altına alınması demektir. Buranın ele geçirilmesi ruhsal olarak üstünlüğü sağladı. Artık Karabağ’ın muştusuna saatlerin kaldığını söyleyebiliriz.”
MEMLEKETLER ARASI MÜDAHALE VE BARIŞ GÖRÜŞMELERİ
“Azerbaycan’ın barış görüşmelerine takılmadan, fakat bu seçeneğini de göz artı etmeden operasyonu sürdürmesi gerektiği kanaatindeydim. -Ki bunu da muvaffakiyetle uyguladılar. Bu durum uğraşta çok yarar sağladı. Barış, diyalog sıkıntıları çok fazla sulandırıldığı için ben bir tahlil sağlanacağı kanaatinde değilim. Bu türlü bir davet olsa dahi bunun alana ne kadar karşılık sağlayacağını tartışmak gerek. Fakat tüm bunlara karşın Azerbaycan gerçek bir siyaset ile bu davetleri da karşılıksız bırakmıyor, anında karşılık verdiği üzere harekatı da sürdürüyor. Doğrusu budur. Barış, diyalog üzere kulağa güzel gelen cümlelerle karşılaşılabilir. Fakat bu operasyonun durdurulacağı manasına gelmez. Keşke bu süreç olumlu olarak devam ettirilebilse, fakat bunların tek hedefi sırf ayak diremek, süreci sulandırmak.”
YUSUF ALABARDA: STRATEJİK KİLİT NOKTA ŞUŞA
“Harekat başladığında Azerbaycan’ın harekatının son 24 yılda olduğu üzere, bir iki ufak yerde kalıp sonradan eski halindeki statükoya dönüleceği zannediliyordu. Fakat gelinen noktada Azerbaycan yalnızca işgal altındaki rayonların dışında artık 
Dağlık Karabağ’ın da Ermeni işgalinden kurtarılması istikametindeki harekatını devam ettiriyor. Bu harekat esnasında bin yıllık Türk toprağı olan Hankendi’nin kurtarılmasındaki en kıymetli kilit, stratejik nokta Şuşa’dır. Şuşa’nın ele geçirilmesiyle birlikte Laçin koridorundan gelen her türlü dayanak, destek ihtimali Ermeni işgalcileri açısından büsbütün ortadan kalkmıştır. Olayın değeri buradan kaynaklanmaktadır. Bu vakitten sonra Hankendi ile Hocalı başta olmak üzere öbür bölgelerdeki işgalin ortadan kaldırılması önünde hiç bir mani kalmamıştır.”
“İHTİMAL ORTADAN KALKTI”
“Bu noktada Azerbaycan’ın nerede durduğu kıymetli. Azerbaycan Dağlık Karabağ’daki kuzey cephesi üzerinden değil, güney cephesi üzerinden yani Fuzuli, Kelbeker üzere bölgeler üzerinden harekatını devam ettirdi. Bunun manası şu: Ben işgal altındaki bölgeler ile Dağlık Karabağ’ı Ermeni işgalinden kurtarmak için öncelikli olarak işgal güçlerine yardım gönderen ülkelerden biri olan İran irtibatı kesmek zorundayım” dedi ve kesti. Artık Şuşa’nın da ele geçirilmesiyle Ermenistan’a gelebilecek her türlü yardım ihtimalini de ortadan kaldırdı. Bu saatten sonra Azerbaycan’ın harekatının engellenmesi noktasında tek bir alternatif kalmaktadır: O da Minsk kümesi ülkeleri de dahil olmak üzere, Ermeni lobicilerine teslim olup Azerbaycan ile tıpkı Suriye Rakka’da olduğu üzere hava harekatlarıyla vurmadıkları surece bu harekat durmaz. Niye bu kadar ekstrem bir örnek veriyorum: Azerbaycan’ı da hava harekatlarıyla ne Rusya’nın ne ABD’nin durdurma noktasında bir askeri hareketliliğe imza atması manasında ne memleketler arası hukuk yeri ne de ahlaki bir yer bulunmaktadır. Bu topraklar BM tarafından tanınan Azerbaycan toprağıdır. Hasebiyle bu vakitten sonra Azerbaycan Cumhuriyeti, bahtını kendi ellerine alıp Ocak ayının 20’sine kadar işgal altındaki topraklarını kurtarma orundadır.”
METE SOHTAOĞLU: AZERBAYCAN DAĞLIK KARABAĞ’I ALACAK
“Şuşa’nın alınması, harekatın tamamiyle Azerbaycan’ın planladığı doğrultuda devam edeceğinin bir göstergesidir. Azerbaycan Dağlık Karabağ’ı alacak. Sonuç 
bunu gösteriyor. Temel buradaki temel problem, Laçin koridoru olarak bilinen bölgenin kıymeti, bura alındıktan sonra Nahçivan ile ortada sırf bir koridorun kalıyor olması. Bu koridorun da kapatılması gerekiyor. Nahçivan ile Karabağ ortasındaki bölgenin bir halde kapatılması gerekiyor. Sanıyorum o bölgeye gelindiğinde Rusya kendini daha görünür kılacak üzere görünüyor. Şuşa kıymetli. Dağlık Karabağ’ın tamamiyle alınması, Nahçivan ile birleştirilmesi en büyük maksat. Zira bu bölge de Azerbaycan toprağıdır Ermenistan işgali altında olan. Oranın da kurtarılması gerekiyor.”
“DAĞLIK KARABAĞ AZERBAYCAN TOPRAĞIDIR”
“Çok büyük bir gerginliğe yanlışsız da gidebilir bu bölge. Rusya, İran yahut bir öteki aktör muhtemelen müdahale edebilir buraya. Bunu önümüzdeki vakitlerde görebiliriz. Rusya, Suriye modeli bir ateşkes ile mevzuyu kapatmaya çalışıyor. Ermenistan’ın lehine bir ateşkes ile. Başka taraflar yerlerinde kalsın, ortada sadece devriye atılsın üzere bir formül içerisinde Rusya. Lakin bu durum ciddiyetten mahrum ve Karabağ gerçeklerine uymuyor. Zira Dağlık Karabağ bir Azerbaycan toprağıdır ve Ermenistan’ın işgali altındadır. Rusya bu noktada Ermenistan’ın yanında yer alırsa Türkiye’de garantör olarak Nahçivan’a müdahale eder. Azerbaycan ordusu Dağlık Karabağ tarafında, TSK da Nahçivan tarafında faaliyetler gerçekleştirir.”
“ŞUŞA SONRASI SÜREÇ VE TÜRKİYE-RUSYA GARANTÖRLÜĞÜ”
“Bir ateşkes sorunu gündeme gelecek Şuşa’dan sonra. Büyük bir alandan Ermensitan ordusunun çekilmesi beklenilmeli. Bu yedi rayondan beşinde birinci etapta Ermenistan ordusu çekilecek. Türk ve Rus barış güçleri bu bölgelerde konuşlanacak. Tıpkı vakitte Ermenistan’ın rayonları boşaltması da gerekiyor. 15 gün içerisinde birinci etapta iki rayonu boşaltması gerekiyor Erivan’ın. Burada koridorlar oluşturulacak. Bu koridorların birincisi Ermenistan-Karabağ ortasında öteki koridor da Nahçivan-Azerbaycan ortasında. Bu türlü bir planlama var. Yeniden Türk-Rus güçlerinin koridoru muhafaza ve devriye atarak güvenliği müdafaası bekleniyor. Buradaki Ermenilerin statüsünün sorunu da var. Muhtemelen Azerbaycan bunlara kucak açarak Azerbaycan vatandaşlığı verecek, insanları kucaklayacak üzere duruyor. Hankendi sorununda de sivil kayıpları önlemek için daha iyi bir planlamayla buradaki sivillerin ayrılması noktasında beklenti durumu kelam konusu. Sonrasında ise Hankendi’ye harekat başlatılacaktır.”
Haber7
