Son dakika haberi: İstanbul’da bilhassa son 20 yıldır hakkında çok sayıda ihtar yapılan büyük sarsıntının ne vakit olacağı en çok merak edilen bahislerin başında geliyor. İstanbul’da kentin altından geçen bir fay sınırı yok lakin Marmara Denizi’nin altından geçen ve yaklaşık 130 km kırılmamış bir fay çizgisi bulunuyor. Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Zelzele Araştırma Enstitüsü de mümkün büyük Marmara Depremi’ne ait aralıksız çalışmalar yürüten kurumların başında geliyor.
Enstitü Müdürü Prof. Dr. Haluk Özener ile Kandilli Rasathanesi Bölgesel Deprem-Tsunami İzleme ve Kıymetlendirme Merkezi Müdürü Dr. Doğan Kalafat, Kandilli’nin Marmara Deniz tabanı içinde 2013’ten bu yana yaptıkları çalışmalarda ortaya çıkan son tespitleri Milliyet’le paylaştı. İki bilim insanı pandemi periyodunun sarsıntı araştırmalarının suratını sekteye uğratmasından yakındı.
“BATI”DA RİSK DÜŞÜK
Kandilli Rasathanesi Bölgesel Deprem-Tsunami İzleme ve Kıymetlendirme Merkezi Müdürü Dr. Doğan Kalafat da Marmara’dan geçen Kuzey Anadolu Fay Zonu’nun 2 ana kola ayrıldığını tabir ederek, şunları söyledi:
“Marmara Denizi’nde tek bir fay kesimi yok. Birçok fay kesimi (segment) var lakin biz Kuzey kolu üzerindeki ana fay kesimlerini inceliyoruz. Fay zonunun Marmara Denizi’nden geçen Kuzey kolu genel olarak Batı, Orta, Doğu olmak üzere 3 ana kesimden oluşuyor. Batı ve orta segmenteki çalışmalarımız bitmek üzere. İstanbul Prens Adaları açlıklarından Çınarcık-Yalova açıklarına uzanan doğu segmentine ilişkin datalar ise pandeminin sona ermesiyle ele alınacak. Bilgiler bize batı segmentindeki gücün daha yavaş biriktiğini ve bu alandaki sarsıntıların daha derinde gerçekleştiğini göstermiştir. Bu nedenle de batı segmentte muhtemel sarsıntı olma potansiyelinin göreli olarak daha az risk taşıdığı biçiminde yorumlanabilir.
KABUKTAN BİLGİLER
Prof. Dr. Haluk Özener, 8 yıl evvel Japonlarla “Marmara Deniz Tabanı Gözlemevi Projesi’ne başladıklarını ve bu projeden çok kapsamlı datalar elde ettiklerini belirterek, şu bilgileri verdi:
“Deniz tabanına yerleştirdiğimiz elektrik alan ölçüm aygıtları, tabandaki kabuk deformasyonlarını belirleyen açılma ölçerlerin yanı sıra deniz tabanı mikro-deprem ölçüm aygıtları ile tabandaki sismik müşahedelere ilişkin datalar bize yeni bilgiler sundu. Birinci bulgular ‘batı paçası’ dediğimiz segmentte yılda 1.5 santim sağ yanal atım gözlemlendi. Yani Kuzey Anadolu Fay Çizgisi yılda 2.5 santim batıya yanlışsız kayarken, Tekirdağ-Şarköy açıklarından Marmara Ereğlisi açıklarına uzanan fay sınırı (batı segmenti) 1.5 santim sağ yanal atım, tekrar bu segmentte 1 santimlik daima güç salınımı tespit edildi. Bu boşalım öbür segmentlere nazaran daha düşük bir risk olarak yorumlanabilir. Tekirdağ-Şarköy açıklarından Marmara Ereğlisi açıklarına uzanan fay sınırı (batı segmenti) boyunca yapılan ölçüm sonuçlarına nazaran bu alandaki sarsıntı riski Silivri’den-Büyükçekmece açıklarına uzanan orta segmentten daha düşük olarak yorumlanabilir.”
“BATI”DA RİSK DÜŞÜK
Kandilli Rasathanesi Bölgesel Deprem-Tsunami İzleme ve Kıymetlendirme Merkezi Müdürü Dr. Doğan Kalafat da Marmara’dan geçen Kuzey Anadolu Fay Zonu’nun 2 ana kola ayrıldığını tabir ederek, şunları söyledi:
“Marmara Denizi’nde tek bir fay modülü yok. Birçok fay modülü (segment) var lakin biz Kuzey kolu üzerindeki ana fay modüllerini inceliyoruz. Fay zonunun Marmara Denizi’nden geçen Kuzey kolu genel olarak Batı, Orta, Doğu olmak üzere 3 ana modülden oluşuyor. Batı ve orta segmenteki çalışmalarımız bitmek üzere. İstanbul Prens Adaları açlıklarından Çınarcık-Yalova açıklarına uzanan doğu segmentine ilişkin datalar ise pandeminin sona ermesiyle ele alınacak. Bilgiler bize batı segmentindeki gücün daha yavaş biriktiğini ve bu alandaki sarsıntıların daha derinde gerçekleştiğini göstermiştir. Bu nedenle de batı segmentte muhtemel zelzele olma potansiyelinin izafi olarak daha az risk taşıdığı formunda yorumlanabilir.
“250 YILI AŞKIN MÜDDETTİR SARSINTI OLMAMIŞ BİR ALANDA RİSK DAHA FAZLA”
Özel ölçüm aygıtlarından alınan bilgilerin tahlilinden yararlandık. Batı segmentindeki ağır güç boşalımı kelam konusu. Fakat Orta Marmara’da daha sorunlu bir tablo kelam konusu. Bu segmentte en son meydana gelen sarsıntının 1766’da olduğu çeşitli bilim adamları tarafından kabul edilmektedir. Yaklaşık 250 yılı aşkın müddettir zelzele olmamış bir alanda riskin daha fazla olduğunu söyleyebiliriz. Ayrıyeten orta segmentte Japonlar ile yaptığımız çalışmada, sismik süratlerde değişkenlikler, sürat kontrasları görülmüştür. Düşük sürate sahip alanlarda sismik aktivite daha yüksek lakin sismik aktivitenin düşük olduğu alanlarda sismik suratların yüksek olduğunu gördük. Eldeki datalara nazaran Silivri açıklarından Büyükçekmece’ye hakikat uzanan orta segmentin gelecekte meydana gelebilecek sarsıntılar için aday olduğu halinde yorumlanabilir. Sürat kontrasları mümkün kırılmanın olacağı yerleri gösteriyor. Yalova açıklarından Prens Adaları’nın önünden gerçek uzanan modüldeki çalışmaları şimdi tamamlamış değiliz. Şimdiye kadar elde ettiğimiz datalara nazaran yüksek anomalilerinin görüldüğü orta segment (Silivri-Kumburgaz-Büyükçekmece) açıkları. Mümkün kırılmanın beklendiği alan olarak öne çıkıyor.”
“BÜYÜKLÜĞÜ 7’NİN ÜZERİNDE OLACAK”
Kandilli Enstitüsü’nün Türkiye genelinde 450 istasyon üzerinden 7/24 saat data topladığını anlatan Prof. Dr. Haluk Özener, İstanbul’un bir bütün halinde ele alınarak kentsel dönüşümle zelzeleye hazırlanması hatta gerekirse aşikâr bölgelerde transfer alanları yaratılarak, dönüşümün gerçekleştirilmesi doğru olacağını söz etti. Kuzey Anadolu Fay’ı üzerindeki zelzelelerin 1939 Erzincan sarsıntısından sonra Batı’ya yanlışsız göç ettiğini belirten Prof. Özener, şunları dedi:
“Başta İstanbul’u etkileyecek Marmara Depremi’nin büyüklüğü 7’nin üzerinde olacak. Tarih veremiyoruz. Bu basamakta yapılabilecek tek şey sarsıntı ziyanlarını azaltmak. Bu tek kesimli bir kırık olabileceği üzere birden fazla kırılmayı da içinde barındırabilir. Marmara Denizi’nin altından geçen tek bir fay kesimi yok. Birçok ve birbirinden farklı kırık kesimleri kelam konusu. Her bir kırık modülü kendine has özellikler barındırıyor. Batı segmentinde daha derinde sarsıntılar olurken, orta segmentte sarsıntılar daha sığ gerçekleşiyor. Lakin ‘Orta segment’in muhakkak yerlerinde ise hiç sarsıntı aktivitesi görülmemektedir. Tüm bu yorumlar elde edilen dataların tahliline dayalı olarak yapılıyor.”
Haber7
