Haber7 / Erkan Talu
20 Kasım 1942 yılında Pennsylvania’da dünyaya gelen 78 yaşındaki Joe Biden, ABD siyasetinin çok uzun müddettir içinde olan etkin bir isim. Daha 29 yaşındayken Delaware eyaletinden seçimlere giren Biden, ülke tarihinin en genç 6’ıncı senatörü oldu. 1973-2009 yılları ortasında aralıksız olarak Senato’da yer alan Biden, 2008’de Barack Obama’nın başkanlık yarışını kazanmasıyla Lider Yardımcısı oldu. İki devir yani 2009 ile 2017 yılları ortasında Obama’nın yardımcılığını yapan Biden, 2017’de bu misyonu Mike Pence’e devretmek zorunda kalmıştı.
“Tarihin en genç ABD lideri olacağım” mottosuyla siyasete giren, fakat “tarihin en yaşlı ABD başkanı” olan 78 yaşındaki Biden, 3 Kasım 2020’deki seçimlerde rakibi Trump’ı devirerek ülkenin 46. lideri oldu.
BIDEN’IN TÜRKİYE’YE BAKIŞI
Hem senatörlük hem de lider yardımcılığı yaptığı periyotta, Türkiye ile ilgili çıkışlarıyla ön plan çıktı. Uzun müddet Senato’nun Dış Münasebetler Komisyonu’nda yer alan ve bir devir Lider olarak da misyon yapan Biden, Ermeni lobisine yakınlığıyla göze çarpıyor. Vakit zaman kelamda Ermeni Soykırımına dayanak veren Biden, lider adaylığı muhakkak olduktan sonra ise, “Eğer seçilirsem soykırımı tanıyan tasarıyı destekleyeceğim” demişti. Biden’ın bu açıklamayı yaptığı devirde, ABD Senato’su kelamda soykırımı kabul etmiş, lakin Trump bu tasarıyı onaylamıştı.
1974 AMBARGOSUNDA ÖN SAFTA YER ALMIŞTI
Türkiye’nin 1974’te düzenlediği Kıbrıs Barış Harekatı sonrası uygulanan ambargoya önemli dayanak vererek, silah ambargosu kararını masaya getiren senatörler ortasında yer almıştı.
1999 YILINDA TÜRKİYE’YE YARDIM PAKETİNİ VETO ETMİŞTİ
Biden, Senato Dış Alakalar Komitesi’nde olduğu periyotlarda Kıbrıs Meselesi’nin çözülememesinden Türkiye’yi sorumlu tutan açıklamalar yapmıştı. 1999 yılında da Türkiye’ye yönelik 5 milyar dolarlık yardım paketinin özgür bırakılmasını, Dış İlgiler Kurulu Lideri sıfatıyla veto etmişti.
4 SEFER TÜRKİYE’YE GELDİ
ABD’nin 46. Lideri Joe Biden, Türkiye’ye tam 4 defa ziyarette bulundu. Biden’ın ziyaretlerinin tamamı, lider yardımcılığını yürüttüğü 8 yıl içerisinde gerçekleşti.
Türkiye’ye birinci defa 2011 yılında gelen Biden, o periyot Başbakan olan Recep Tayyip Erdoğan ve Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ile görüşmüş ve Arap Baharı’nı masaya yatırmıştı.
İkinci ziyaretini ise, Erdoğan cumhurbaşkanı olduktan bir ay sonra gerçekleştirmişti. Kasım 2014’te yapılan görüşmede, DAEŞ tehdidi ve ABD’nin bölgede başlattığı operasyonlar konuşulmuştu.
Üçüncü ziyaret 2016 yılında oldu. Türkiye o periyot DAEŞ’la Çaba Koalisyonuna dahil olmuş ve ülkede üslerin ABD tarafından kullanılmasına müsaade verilmişti.
Biden son ve dördüncü ziyaretini, 15 Temmuz darbe teşebbüsünden sonra yaptı. Darbe teşebbüsünün akabinde ağustos ayında Ankara’ya gelen Biden, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile yaptığı görüşmede, “Darbe teşebbüsüne ait ABD’nin evvelden haberinin olduğu istikametindeki tezleri reddediyoruz” demişti.
İKİ DEFA ERDOĞAN’DAN ÖZÜR DİLEDİ
Ekim 2014’te Harvard Kennedy School’da yaptığı bir konuşmada Biden, Türkiye’nin Esad’ı devirmek için DAEŞ’e silah ve para dayanağı verdiğini tez etmişti. Türkiye’nin büyük yansısını çeken Biden, daha sonra Erdoğan’ı arayarak kelamlarından ötürü özür dilemişti.
Biden’ın ikinci özrü ise 15 Temmuz darbe teşebbüsünde sonra gelmişti. Kalkışmadan 1 ay sonra Türkiye’ye gelen Biden, “Amerikan halkı sizin yanınızda. Obama, Erdoğan’ı arayan birinci insanlardan biri oldu. Lakin tekrar de özür dilemek istiyorum. Keşke daha erken buraya gelebilseydim. Lakin Sayın Erdoğan, halkınıza büyük hayranlık duyuyoruz ve bu zorluklara göğüs germe biçiminize hayranlık duyuyoruz” tabirlerini kullanmıştı.
“ERDOĞAN’I YENMEK İÇİN MUHALEFETE DAYANAK ÇIKALIM” DEDİ
2020 Ocak’ında New York Times (NYT) gazetesinin yayın şurasına konuşan Biden, burada yaptığı açıklamada muhalefete dayanak verip Erdoğan’ı seçimle göndermeden bahsetmiş ve kelamları iki ülke ortasında krize neden olmuştu: “Bence yapmamız gereken farklı bir yaklaşım izlemek. Muhalefet başkanlarını desteklediğimizi açık halde belirtmeliyiz. Açıkça konumumuzun parlamentoda da yer edinmek isteyen Kürt nüfusun entegrasyonunu sağlamak olduğunu söylemeliyiz. Yanlış olduğunu düşündüğümüz şeyler hakkında sesimizi çıkarmalıyız. Muhalefetle direkt bağlantıda olup Erdoğan’ı mağlup etmeleri için cesaretlendirebiliriz. Darbe ile değil, seçimle.”
DAĞLIK KARABAĞ, DOĞU AKDENİZ VE AYASOFYA MEVZULARINDA TÜRKİYE’NİN KARŞISINDA YER ALDI
Ayasofya’nın Temmuz ayında cami olarak tekrar ibadete açılması da Biden’ın Türkiye ile ilgili karşı çıktığı mevzular ortasında yer alıyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’a bu kararından dönmesi daveti yapan Biden, “Ayasofya pek çok inançtan insan için çok pahalı bir kutsal yer ve mimari bir olağanüstü. 85 yıldır müze olması sayesinde dünya genelindeki insanlara ziyaret etme, hayranlık duyma ve dua etme bahtı tanıyordu. 1985’ten bu yana da UNESCO Dünya Mirası Listesi’ndeydi. Türk Hükümeti’nin Ayasofya’yı mescide dönüştürme kararından büyük hüzün duydum. Cumhurbaşkanı Erdoğan’a kararından dönmesi ve bu pahalı yerin müze statüsünü muhafazası daveti yapıyorum” kelamlarıyla seslenmişti.
Benzeri halde, Doğu Akdeniz’deki Türkiye-Yunanistan gerginliğine ait yeniden Türkiye’yi suçlayan Biden, Dağlık Karabağ konusunda lider yardımcısı Kamala Harris ile yaptıkları ortak açıklamada, “Türkiye’yi Azerbaycan’a silah göndererek çatışmaları körüklemekle” suçlamıştı.
“BAŞKAN” SIFATIYLA ALACAĞI HAL MERAK KONUSU
Tüm bu negatif telaffuzlara karşın, Biden’ın seçim öncesindeki Türkiye’ye yönelik açıklamalarının lider seçilmesi durumunda siyasete ne biçimde dönüşeceğini görmek için beklemek gerekiyor.
Haber7
