Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın dün açıkladığı 2021 – 2023 Orta Vadeli Programı’nda (OVP),geçen yıl ekim ayında açıklanan OVP’de 2019 yılı işsizlik oranının yüzde 12.9 oranında olacağı iddiasına yer verildiği anımsatıldı. Fakat, 2019 yılının ikinci yarısında ekonomik faaliyetteki toparlanmaya karşın yılın bütününde büyümenin hudutlu düzeyde kalmasının istihdamı olumsuz etkilediği belirtildi. Buna bağlı olarak, 442 bini inşaat kesiminden olmak üzere toplam istihdamın 658 bin kişi azaldığı, işsizlik oranının da yüzde 13.7 düzeyinde gerçekleştiği vurgulandı.
Tüm dünyada olduğu üzere Türkiye’de de Kovid-19 salgınının başta hizmetler bölümü olmak üzere işgücü arzında ve istihdamda değerli kayıplara yol açtığı kaydedilen programda, 2020 yılı haziran ayında istihdam oranı yüzde 42.4 düzeyinde gerçekleşirken, işsizlik oranının da işgücüne iştirak oranındaki gerilemeye bağlı olarak yüzde 13.4 düzeyinde gerçekleştiği belirtildi. Salgının işgücü piyasası üzerindeki tesirlerinin taban seviyeye indirilmesi emeliyle mart ayının sonu ile birlikte kısa çalışma ödeneğinden yararlanma kaidelerinin esnekleştirildiği, işten çıkarma yasağı getirildiği ve olağanlaşma dayanağı üzere önlemlerin uygulamaya alındığı anımsatıldı. Önümüzdeki devirde devam eden olağanlaşmaya bağlı olarak ekonomik aktivitede meydana gelecek canlanmanın istihdam üzerindeki tesirlerini artırmak hedefiyle uygulamaya konulacak İstihdam Kalkanı Paketi ile ek istihdam dayanaklarının ve işgücü piyasasına yönelik yapısal dönüşüm adımlarının hayata geçirilmesinin planlandığı, böylelikle istihdamdaki artış ile işsizlik oranında kademeli bir iyileşmenin hedeflendiği kaydedildi.
3 YILDA 4 MİLYON KİŞİLİK İSTİHDAM
Programa nazaran, Türkiye’nin nüfusu önümüzdeki 3 yıl boyunca yılda 1 milyon 161 bin kişi artacak. Çalışma çağındaki nüfusun işgücüne katılma oranı 2019 yılında yüzde 53.0 iken bu yıl yüzde 49.6’ya gerilemesi, gelecek yıldan itibaren ise tekrar artması lakin 2023 yılında bile yüzde 52.4 olması bekleniyor. OVP’de program periyodu boyunca istihdamın yıllık ortalama 1 milyon 336 bin kişi artması öngörülüyor. 2019 yılında 28 milyon 80 bin olan ve bu yıl 26 milyon 733 bine gerilemesi beklenen istihdamın 3 yılda toplam 4 milyon 9 bin kişi artması öngörülüyor. Gayeye ulaşılması halinde 2023 yılında toplam istihdam 30 milyon 742 bin bireye yükselecek.
Bu yıl yüzde 13.8 oranında olacağı kestirim edilen işsizlik oranının da 2023’te yüzde 10.9’a gerilemesi hedefleniyor. Bundan evvel yıllık bazda en düşük işsizlik yüzde 10.9 ile 2017’de kaydedilmişti.
25 YAŞ ALTI VE 50 YAŞ ÜSTÜNE ESNEK ÇALIŞMA
Programda, TBMM’nin açılmasıyla gündeme gelmesi beklenen istihdam paketine ait önlemlere de yer verildi. Kovid-19 salgını sonrası ekonomik toparlanmayı destekleyici, gençlerin tecrübe kazanarak işgücü piyasasına girişlerini kolaylaştırıcı, kısmi vadeli çalışmayı teşvik edici ve işgücü piyasasına ait yapısal düzenlemeleri de içeren istihdam kalkanı paketinin hayata geçirileceği kaydedildi. Bu mevzudaki detaylar şöyle:
– “Hızlı işe dönüş desteği” ile işsizlik ödeneğinden yararlandırılan bireylerin işsiz kaldıkları mühletin azaltılması ve işgücüne daha çabuk geri dönmeleri teşvik edilecek.
– 25 yaş altı gençler ile 50 yaşın üstünde olan çalışanların istihdam edilebilirliklerini kolaylaştırmak için daha esnek şartlar sağlanacak.
– İleri yaş kümelerinde istihdamın desteklenmesine yönelik olarak 50 yaş üstü tam vakitli çalışanların kısmi vakitli çalışmaya geçişi teşvik edilecek, bu sayede iş ve ömür istikrarı daha sağlıklı hale getirilecek.
– 10 günden az çalışan 25 yaş altı gençlerin daha kolay istihdam edilmesine imkân sağlayacak düzenleme ile gençlerin tecrübe ve marifet kazanmaları sağlanacak ve patronların gençleri tercih etmesi desteklenecek.
– Kovid-19 salgını sonrası gereksinim duyulan uzaktan çalışma dâhil, mevzuatta tanımlanan lakin uygulama alanı bulamayan esnek çalışma biçimlerinin uygulanabilirliğini artırmaya yönelik ikincil mevzuat çalışmaları tamamlanacak.
– Kayıtlı işsizlerin profillerinin çıkarılmasına ve faal işgücü programlarının profil temelli sunumuna yönelik çalışmalar yapılacak.
– Toplumsal yardım alan çalışabilir durumdaki bireylerin istihdam edilebilirliğini artırmak gayesiyle etkin işgücü programları faal halde uygulanacak.
MAKUL VADELI MUKAVELE
İstihdam Kalkanı Paketi’ne nazaran, 20 yaşından küçük, 50 yaşından büyük bireylerle patron ortasında belli periyodik iş mukavelesi yapılabilecek. Kontrat yapılırken “objektif koşul” aranmayacak, işin niteliğine bakılmayacak. Mukavele, iki yılı geçmemek üzere zincirleme olarak yapılabilecek.
10 GÜNDEN AZ ÇALIŞAN GENCE SİGORTA YOK
25 yaşından küçük bireylerin ayda 10 günden az çalıştırılması halinde uzun vadeli sigorta primi yatırma zaruriliği olmayacak. Yalnızca yüzde 2 oranında iş kazası ve meslek hastalığı sigorta primi yatırılması kâfi olacak. Patron ayda 10 günden az çalıştırdığı personel için yüzde 37.5 yerine yalnızca yüzde 2 oranında prim yatıracak.
KISMİ VAKITLI ÇALIŞMA
50 yaş ve üzerindeki şahıslar tam vakitli çalışmadan kısmi vakitli çalışmaya geçerlerse gelir vergisi istisnasından yararlanacaklar. Bu haktan yararlanabilmek için patronun kısmi vakitli çalışmaya geçen emekçiden doğan istihdam açığını kapatmak için bu süreyi tamamlayacak formda kısmi vakitli çalışacak bir öbür kişiyi en az 6 ay istihdam etmesi kaidesi aranacak. Gelir vergisi istisnasından, kısmi vakitli çalışanların ikisi de yararlanacak.
Tam vakitli çalışmadan kısmi vakitli çalışmaya geçenlerin çalışmadıkları mühletlere ait emeklilik primleri devletçe karşılanacak. Böylelikle, ayda 30 gün yerine 15 gün çalışan kişi, yarım fiyat alacak lakin primi 30 gün üzerinden yatırılacak.
Haber7
