Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve İsrail’in ağustos ayında açıklanan bağları olağanlaştırma muahedesini diplomatik seviyede bırakmayıp kısa müddette çeşitli ekonomik alanlarda çok sayıda mutabakata imza atmaları dikkati çekiyor.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun “Bu muahedeler diplomatik barışla ekonomik barışı birleştirecek ve yatırımlar İsrail iktisadına milyarlar pompalayacak.” şekindeki kelamları, BAE ile İsrail ortasındaki olağanlaşma mutabakatını özetler nitelikte.
Olağanlaşma sonrasında bir aydan kısa bir müddet içinde İsrail, BAE ile çok sayıda mutabakat yaptı.
Bu mutabakatlar ülkenin ana gelir kaynağı olan petrol fiyatlarındaki düşüş ve yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının turizme vurduğu darbe nedeniyle Abu Dabi ile Dubai emirlikleri başta olmak üzere BAE’de yaşanan mali krize karşın imzalandı.
Olağan kurallarda günde ortalama 3 milyon varille dünya çapında değerli bir petrol üreticisi olan ve ham petrol rezervleri bakımından dünyada altıncı sırada yer alan BAE, bu yıl birçok nedenle harcamaları için gereken likiditeyi sağlamak gayesiyle tahvil ihraç ederek dış borç piyasasına yöneldi.
Mısır 1979’da, Ürdün 1994’te İsrail ile barış mutabakatları imzalamasına karşın, BAE’nin tersine Tel Aviv idaresiyle ticari ve ekonomik mutabakatlarda bu tıp bir ivme kaydetmedi.
OLAĞANLAŞMA MUAHEDESİ BİRİNCİ MEYVESİNİ ÇABUCAK ÜÇ GÜN SONRA VERDİ
ABD Lideri Donald Trump’ın 13 Ağustos’ta İsrail ile BAE’nin “ilişkilerini büsbütün normalleştirmek” için muahedeye vardıklarını duyurmasından çabucak üç gün sonra olağanlaşma birinci meyvesini verdi.
BAE’nin APEX Ulusal Yatırım Şirketi, İsrail Tera Grup’la Kovid-19’la ilgili araştırma geliştirme çalışmaları için ticari mutabakat imzaladı.
Olağanlaşma mutabakatının akabinde 16 Ağustos’ta BAE Dışişleri ve Memleketler arası İşbirliği Bakanı Abdullah bin Zayid Al Nahyan ile İsrailli mevkidaşı Gabi Aşkenazi telefon görüşmesi gerçekleştirdi.
BAE İLE İSRAİL ORTASINDA BİRİNCİ TİCARİ UÇUŞ
Ayrıyeten 31 Ağustos’ta iki ülke ortasındaki birinci ticari uçuş Tel Aviv’den Abu Dabi’ye yapıldı. Uçağın Suudi Arabistan hava alanını kullanması sonucu Tel Aviv-Abu Dabi sınırındaki uçuş müddeti 7 saatten yaklaşık 3,5 saate düştü.
Eylül ayının başında İsrail heyetinin Abu Dabi ziyareti sırasında BAE ve İsrail yatırım ofisleri ortak bir açıklama yaparak, ortak yatırımları teşvik etmek için iş birliği konusunda anlaştıklarını duyurdu.
Suudi Arabistan da 2 Eylül’de İsrail ile BAE ortasında yapılacak uçuşlarda hava alanının kullanılmasına müsaade verdiğini açıkladı.
BAE İLE İSRAİL ORTASINDA İMZALANAN MUTABAKATLAR
BAE’nin en büyük bankası First Abu Dhabi Bank (FAB) 2 Eylül’de İsrail finansal kurumlarıyla iş birliği için görüşmelere başlayacağını bildirdi.
İsrail’in en büyük bankalarından Bank Leumi, BAE’nin en büyük bankası FAB’ın yanı sıra Dubai’de bulunan Emirates NBD Bank ve Abu Dabi İslami Bankası ile de muahedeler imzaladı.
İsrail’in önde gelen bankalarından Bank Hapoalim ile Emirates NBD Bank ortasında iş birliği muahedesi imzalandı.
BAE’nin gümrük işletmeleri konusunda en büyük şirketi DP World ve Dubai Customs, 16 Eylül’de İsrail’deki olası iş fırsatları için DoverTower şirketi ile ön mutabakata vardı.
BAE Altyapı ve Güç Bakanı Suheyl el-Mezrui ile İsrail Güç Bakanı Yuval Steinitz, 23 Eylül’de görüntü konferans yoluyla düzenledikleri toplantıda, iki ülke ortasında başta yenilenebilir güç olmak üzere güç alanında iş birliği konusunu ele aldı.
Dubai Dünya Ticaret Merkezi, 5 Ekim’de İsrail İhracat Şurası ile büyük milletlerarası konferanslara ve stantlara katılmak gayesiyle iş birliği muahedesi imzaladı.
Tel Aviv’de temsilcilik açan Abu Dabi Yatırım Ofisi (ADIO), 6 Ekim’de İsrail İhracat Enstitüsü ile karşılıklı ticaret fırsatını artırmak için mutabakat yaptı.
ADIO’dan yapılan açıklamada, çeşitli kesimlerdeki 85’ten fazla İsrailli şirketle Abu Dabi’de iş yapma konusunda görüşmelerde bulunulduğu belirtildi.
Abu Dabi Ulusal Fuar Şirketi (ADNEC) tarafından düzenlenen IDEX Milletlerarası Savunma Fuarı ile İsrail Savunma Ekipmanları Fuarı (ISDEF) ortasında 7 Ekim’de Abu Dabi’deki fuara İsrail’in de katılması konusunda mutabakata varıldı.
Tel Aviv Borsası 8 Ekim’de Abu Dabi Borsası ile ortalarındaki mümkün iş birliğini tartışmak için görüşmelere başladı.
BAE ve İsrail Maliye bakanlıkları 18 Ekim’de karşılıklı olarak yatırım yapacaklar için teşvik ve müdafaa mutabakatına vardı.
İSRAİL, BİRİNCİ KERE BİR ARAP ÜLKESİYLE VİZE MUAFİYETİ MUAHEDESİ İMZALADI
BAE’den İsrail’e 20 Ekim’de yapılan birinci üst seviye ziyarette iki ülke ortasında vize muafiyeti, havacılık, ekonomik iş birliği ve yatırımların korunması olmak üzere 4 mutabakata imza atıldı.
Böylelikle İsrail, birinci sefer bir Arap ülkesiyle vize muafiyeti mutabakatı imzalamış oldu.
ABD Milletlerarası Kalkınma Finansmanı Kurumu CEO’su Adam Bonner de tıpkı gün İsrail ile BAE’nin iştirakiyle çeşitli alanlarda yatırımlar yapmak hedefiyle Abraham Kalkınma Fonu kurulduğunu duyurdu.
Üç milyar dolar sermayeli Abraham Kalkınma Fonu’nun Orta Doğu bölgesi ve Fas üzere Kuzey Afrika ülkelerinde birtakım yatırımları hayata geçirmeyi hedeflediğini aktaran Bonner, Fon’a yatırım yapmak isteyen memleketler arası ortakları da memnuniyetle karşılayacaklarını tabir etti.
BAE’NİN PETROLÜNÜ AVRUPA’YA İSRAİLLİ FİRMA TAŞIYACAK
Ayrıyeten 20 Ekim’de İsrail’e ilişkin Asya-Avrupa Boru Sınırı Şirketi (EAPC) BAE petrolünün Avrupa’ya taşınması için MED-RED Land Bridge mutabakat zaptı imzaladı.
Kelam konusu mutabakat zaptıyla BAE petrolünün İsrail’in güneyindeki Eilat Aşkelon Boru Çizgisi üzerinden Akdeniz’e, oradan da Avrupa’ya ulaştırılması hedefleniyor.
BAE petrolünün gemi yahut Suudi Arabistan topraklardan geçecek bir boru çizgisiyle Kızıldeniz kenarında yer alan Eilat kentine ulaştırılmasının planlandığı belirtiliyor.
Böylelikle BAE petrolünün daha kısa müddette ve daha az maliyetle Avrupa pazarına aktarılacağı tabir ediliyor.
İSRAİL, BAE PETROLÜNÜN SUUDİ ARABİSTAN ÜZERİNDEN TAŞINMASINI İSTİYOR
İsrail iktisat gazetesi Globus’ta 16 Eylül’de yayınlanan haberinde, Tel Aviv’den bir heyetin Abu Dabi idaresinden Suudi Arabistan’ı BAE petrolünün İsrail üzerinden Batı pazarına taşınmasında bir boru sınırını kullanmasına müsaade vermesi için ikna etmesini istediği bilgisine yer verildi.
Haberde, İsrail ve Körfez ülkelerini birbirine bağlayan bir kara boru sınırı aracılığıyla Avrupa’ya petrol ihraç etmenin, Hürmüz Boğazı ve Süveyş Kanalı’nın tehlikeli ve kıymetli nakil yollarından kurtulmaya yardımcı olacağı belirtildi.
SİLİKON VADİSİ
İsrail’de Başbakan Netanyahu’ya yakınlığıyla bilinen Makor Rishon gazetesi, Kudüs Belediye Lider Yardımcısı Fleur Hassan-Nahoum’un geçen hafta BAE’yi ziyaret ettiğini ve BAE’nin İsrail’in Kudüs’te inşasını planladığı Silikon Vadisi isimli projesini finanse etmesi konusunu görüştüğünü yazdı.
Nahoum’un, görüşme sırasında oteller, çağdaş teknoloji enstitüleri ve İsrail ekonomik tesislerinin inşasını içeren projenin Doğu Kudüs’teki Filistinliler için de yararlı olacağını söylediği aktarıldı.
Lakin Filistinli yetkililer, Filistinlilere ilişkin 120’den fazla otomobil tamir atölyesi ve dükkanın enkazı üzerine inşa edilecek projenin İsrail’in kenti Yahudileştirme gayretlerinin bir kesimi olduğunu ve kentin dokusunu değiştireceğini belirtiyor.
Haber7
