Toplumsal medya ağ tahlilleri ile tanınan İngiliz akademisyen Dr. Marc Owen Jones, Aydınlık’a konuştu. Twitter’deki “HelpTurkey” kampanyasını inceleyen ve dezenformasyona dikkat çeken Jones, “Bu kampanyayı yapanlar Türkiye’nin içteki yahut dışarıdaki düşmanları tarafından yönlendiriliyor” dedi. Siber savaşlara vurgu yapan ve bilgi operasyonları için fonların arttığını söyleyen Jones, “Hükümetlerin bu alanlara yatırım yaptığını, propaganda bildirilerini yaymak için toplumsal medyayı kullanan ordular oluşturduğunu” belirtti.
Dr. Marc Owen Jones’un kritik sorulara verdiği cevaplar:
“MUHALEFET PARTİLERİ DE İÇİNDE YER ALABİLİR”
Toplumsal medyadaki #HelpTurkey çalışmasının hangi kaynaktan yönlendirildiğini düşünüyorsunuz?
Bu tip bir kampanyanın kaynağını süreç içinde saptamak hayli güç. Şunu açıkça söyleyebiliriz ki bu kampanyayı yapanlar Türkiye’nin içteki yahut dışarıdaki düşmanları tarafından yönlendiriliyor. Türkiye düşmanı ülkeler de olabilir, muhalefet partileri de yer alabilir içinde… Türk devletine ya da hükümetine aksi kim varsa onların bu çalışmaya öncülük ettiğini söyleyebiliriz. Ama net bir biçimde şu “organizasyon” var demek için şimdi çok kısa bir müddet oldu. Biraz vakit geçtikten sonra bu da tespit edilebilir elbette.
‘İRAN DİSİNFO’ ÖRNEĞİ
Newsweek’te 17 Mayıs 2021’de yayımlanan bir makalede Pentagon’a bağlı ‘Signature Reduction’ isimli bir yapıdan bahsediliyor. Bu yapı hakkında bilginiz var mı?
“Signature Reduction” programı, bu hayli geniş bir alan. Bu program hakkında herkes kadar bilgiye sahibim ben de. Bununla birlikte, dünyanın dört bir yanındaki istihbarat teşkilatlarının her vakit tonlarca faaliyet içeren bir plana sahip olduğunu biliyoruz. Bunlar, askeri operasyonlardan ticaret operasyonlarına kadar, çoka kaçabiliyor.
Artık, bu cins bilgi operasyonları fonlarının arttığını görüyoruz. Hükümetlerin bu alanlara yatırım yaptığını biliyoruz. Hükümetler, çevrimiçi kavramları yönetmek ve belli propaganda iletilerini yaymak için toplumsal medyayı kullanan bu “ordu”ları oluşturmak için gruplara sahip. Bu artık daha çok bilinen bir gerçek haline geliyor. Örneğin, ABD’nin “İran Disinfo” isimli bir programı olduğunu bile biliyoruz, burada işi dezenformasyonu çevrimiçi olarak yaymak ya da yalnızca dezenformasyon değil; hedefi İran hakkında çevrimiçi propaganda yapmak olan bir departman kuruldu ve bu kapatılana kadar Dışişleri Bakanlığı tarafından finanse edildi. Bu nedenle, bunun milletlerarası siber savaşın giderek daha büyük bir istikameti olduğunu biliyoruz, lakin bilhassa bu özel operasyonların ardında kimin olabileceğini tam olarak bilmiyoruz. Bu cins toplumsal medya propaganda operasyonunun devletler tarafından yönetildiği biliniyor.
“İÇ ÇATIŞMALARA YOL AÇABİLİR”
Yapılan bu çalışmanın emelinin Türkiye’de bir dezenformasyon olduğunu belirtiyorsunuz. Bu dezenformasyon neyi hedefliyor?
Hashtag, kriz vakitlerinde iyi niyetle yaratılır, siyasetin iç dinamiklerini anlamayanlar bunu yalnızca iyi niyet olarak göreceklerdir. Fakat bu kampanya, Türkiye hakkındaki iletiler, Türkiye’yi zayıf göstermek, Türkiye’nin bu sıkıntıyla çaba etmek için kaynak eksikliğinden bahsetmek, Türk hükümetini maharetsiz göstermek, ayrıyeten panik ortamı yaratmak ve mevcut hükümetin komşularıyla zayıf alakalarla tanınan görünmemesine yardımcı olmak için tasarlandı. Bu ülke içinde iç çatışmalara yol açabilir.
Ülkeler bu biçim dezenformasyonların önüne geçmek için ne üzere çalışmalar yapmalı?
Bu sorunun üstesinden gelmeye yardımcı olmak için, birçok insan bunu fark etmeden yahut hakikaten niyetini sorgulamadan tekrar üretip paylaşıyor.
İnsanların bilgi kaynakları hakkında daha iyi eğitilmeleri gerekiyor, bilhassa genç beşerler saf olabilir yahut altını çizen gerçek bildirisi yanlış anlayabilir. Dijital okur-yazarlık çok değerli, çocuklara okul çağında bu öğretilmeli, sorgulayacak formda eğitilmeli.
Toplumsal medya şirketinin dijital içerikten sorumlu tutulması gerekiyor. Bir bilgiyi yayınlamadan evvel teyit etmek, farklı bakış açılarıyla pahalandırmak gerekiyor. Toplumsal medya şirketlerini ve insanları muhakkak iletilere ve propagandaya karşı sorumlu tutmak için mevzuatın güzelleştirilmesi gerekiyordu. Devletlerin bu bahiste açık yasalar çıkarması lazım. Böylelikle en azından dezenformasyonun önüne geçilebilir.
DÜZMECE HESAPLAR
Jones, kampanyayı incelemiş ve teknik tahlil yaparak, “HelpTurkey” etiketiyle başlatılan paylaşımların %71’inin düzmece hesaplar üzerinden yaygınlaştırıldığını tespit etmişti. Buna nazaran etiket altında en çok etkileşim gösteren ve yalnızca 2 takipçisi olan @ege20281770 hesabı 2 Ağustos’ta açıldı, hesapta şu anda hiçbir paylaşım yok. Zira etikete yazdıktan sonra tespit edilmeyi önlemek için hesap sahibi paylaşımları sildi. 15 bin takipçili @Badboy2147 hesabı algı operasyonunun akabinde kullanıcı ismini @Badboy353435 olarak değiştirdi, “Help Turkey” ile ilgili tweetleri de sildi. Jones bu hareketi “aldatmaca” olarak tanımladı.
Haber7